یکی از بیتهای مثنوی معنوی که چند و چونی بسیار برانگیخته است؛ و گزارشهایی ناساز از آن کرده اند، بیتی است در دفتر سوم از این دریای توفندۀ راز که پیر نهانکار و بلخ در آن به شیوۀ اندیشمندان مشایی از عقل سخن رانده است: عقل اوّل راند بر عقل دوم، ماهی از سرگنده گردد نی ز دُم پیچش و دشواری این بیت در پارۀ دوم آن و در واژه «گنده» است؛ پاره ای از گزارندگان مثنوی آن را گُنده خوانده اند، به معنی بویناک؛ و پار...

اندیشمندان علوم سیاسی و روابط بین المللی تا این زمان نتوانسته اند اتحادیه اروپا را در قالب واژه های سیاسی و حقوقی ـ به گونه ای که مورد پذیرش و اقبال همگان باشد ـ تعریف کنند. واقعیت این است که منشور اتحادیه همچنان ابهام هایی دارد و بی سبب نیست که بسیاری از مردم اروپا، هر از گاهی، خواستار خروج کشورشان از این اتحادیه از طریق همه پرسی می شوند. هدف این مقاله ارائه تفسیری نو دربار...

سهجه یانه صورتی از آیین های عرفانی و گرایش های نهان در تنتریسم بودایی است که ریشه در فرهنگ و ادبیات بومی شرق هند دارد. این طریقت راز آمیز، نوعی رازورزی کیهانی و سلوک زندگی برای فهم حقیقت مطلق است. در آیین سهجه یانه این حقیقت مطلق، همان سرشت ذات واقعیّت است که هیچ تعیّن تجربی ندارد. آثار و احوال این شکل از طریقت باطنی و راز آمیز در مفاهیمی از قبیل پیروی از گورو، توجه به امور جسمی و جنسی، انجام آدا...

بیان‏ناپذیری تجربه‏ عرفانی امری است که صوفیان با استعانت از رمزها و تمثیل‏های متعدد و یا به‌صراحت از آن سخن گفته‎اند. به عقیده آنها، عظمت و کمال «معنی» به اندازه‏ای است که «صورت» ظاهر به‌ هیچ‌رو نمی‏تواند آن را بیان کند. زبان عرفانی در بطن خود تناقض صورت و معنی را بازتاب می‏دهد؛ تناقضی که از ادراک صوفیان نسبت به «راز» سرچشمه می‏گیرد. «راز»ی در عمق «معنی» نهفته است که زبان نمی‏تواند آن را بیان ک...

چکیده: کتاب «دروس البلاغه» در عصر نهضت توسط چهار نفر از ادیبان و نویسندگان مصری جهت تدریس در دبیرستان های مصر تألیف شد، سپس در سایر کشورهای عربی و حوزه های علمیه ی شبه قاره ی هند و برخی از حوزه های علمیه ی ایران جزو مواد درسی قرار گرفت. این کتاب چکیده ی علوم بلاغی است. مولفان محترم با عبارتی روان و ساده و به دور از تعقید و تطویل مملّ و إیجاز مخلّ به بیان مسائل مهم بلاغی پرداخته اند. در این پا...

در این پژوهش کوشش شده است به بررسی و مقایسه داستان پیامبران و اولیاء، در دو کتاب مهم عرفانی فارسی یعنی شر ح تعرف و کشف المحجوب پرداخته شود. داستان انبیاء و اولیاء،در بیشتر متون عرفانی وارد شده و نویسندگان این آثار از داستان های مذکور برای تبیین مسائل عرفانی،سود برده اند.در بین این متون،شرح تعرف وکشف المحجوب به عنوان نخستین آثار منثور عرفانی به زبان فارسی،از جایگاه ویژه ای برخوردارند به گونه ای ...

کنایه از رایج ترین ابزارهای بلاغی است که در متون ادبی و هنری به خصوص در آثاری که دارای سبک تعلیمی هستند کاربرد فراوان دارد. در مقاله حاضر نگارنده کوشیده است که قلمرو و جایگاه کنایه را در مثنوی مولانا جلال الدین رومی مورد مطالعه قرار داده و نکات در خور توجه در این زمینه را بیان نماید. این مقاله صورت اجمالی از یک طرح پژوهشی است، که شامل تمام کنایات دو دفتر مثنوی همراه با توضیح آنهاست.

در تحلیل و بررسی جوهرۀ عرفان ابن‏عربی، سرّ یا راز یکی از مضامین کلیدی محسوب می شود. سرّ، یکی از لطایف الهی است که خداوند آن را در ذات موجودات به ودیعه گذارده است و مربوط به طور ورای عقل می باشد. در اندیشۀ این عارف، خداوند به عنوان یکی از انواع راز می تواند مدرَک عارف قرار گیرد. البته ادراک اسرار، متعلق شهود و ایمان است و در طور و تور عقل قرار نمی گیرد. تنگنای زبان متعارف برای بیان تجارب عرفانی عار...

زیب النّساءبیگم متخلّص به"مخفی"که در دهم شوّال سال 1048 هجری در هند به دنیا آمد .مادرش دلرس بانو ،دختر شاهنواز خان صفوی است که به سبب این پیوستگی، اوخودش را ایرانی می داند .پدرش اورنگ زیب از پادشاهان بزرگ گورکانیّه هنداست.این شاعر گرانقدردر سرودن غزل تمایل بیشتری نشان داده ولی سروده هایی در قالب های دیگر نیز دارد.وی شاعر سبک هندی است وظرافت های سبک هندی بخوبی در اشعارش نمایان است.مضامین شعری او بیش...