اندیشه تجدد در تاریخ معاصر ایران، یکی از مهم ترین مفاهیم در حوزه اندیشه سیاسی و اجتماعی است وعصر قاجاریه و مشروطیت را باید سرآغاز جدی تجددگرایی در ایران به شمار آورد. تکوین و شکل گیری اندیشه تجدد در ایران از پیوند تنگاتنگی با اندیشه ترقی در ایران برخوردار است آشنایی با غرب در سرآغاز مواجهه با آن، به پذیرش تقریبا بی چون و چرای آن، البته با پاره ای از استثنائات در میان نیروهای مذهبی جامعه، ابتدا...

ترجمه آثار ارزنده ادبیات اروپایی و آثار علمی ، فلسفی ، سیاسی و اقتصادی آنها در بیداری افکار، رشد ادبیات انتقادی وشناختن مفاهیم جدید سیاسی و اجتماعی مغرب زمین موثر افتاد.

زندان به عنوان یک نهاد اجتماعی در میان جوامع بشری همواره موجودیت خود را حفظ کرده و زندانی کردن مجرمان به منظور مجازات آنها یکی از مهمترین کارکردهای زندان در طول تاریخ بوده است. پژوهش حاضر با پرداختن به دو حوزه زندان و زندانی در دوره قاجار از آغاز تا مشروطه (1209-1324ه.ق.)، ضمن طرح سوالاتی درباره ساختار و کارکرد زندان، حقوق زندانیان و نقش زندان ها در اصلاح ناهنجاری های اجتماعی و پیشگیری از وقوع ...

در این پژوهش، نمونه هایی منتخب ازخانه های قاجار استان چهارمحال و بختیاری موردتحلیل معماری قرارگرفته است. نحوه گزینش نمونه ها ، در مرحله نخست براساس دوره تاریخی(دوره قاجار) ، ازمیان تعداد30 خانه شناسایی شده اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری استان چهارمحال و بختیاری ، صورت گرفت. درمراحل بعد به دلیل محدودیت حجم پژوهش، با حذف نمونه های غیرقابل برداشت و تخریب شده ویا خانه هایی که به دلیل ا...

در این پژوهش سعی بر این است که تصاویرِ متن کلامی (شعر) خسرو و شیرین نظامی در دور? قاجار با روش متن-بافت پژوهی اسطوره کاوی ژیلبرت دوران بررسی شود. در میان انواع نظریه-روشهای اسطوره ای نیز اسطوره کاوی برای مطالع? این موضوع مناسب شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا اسطوره کاوی امکان مطالعه همزمان متن و بافت را فراهم می آورد. چنانکه ملاحظه خواهد شد اسطوره کاوی می کوشد تا تحولات تاریخی و تاث...

این تذکره، در معرفی شماری از بانوان پارسیگوی است. محمودمیرزا این تذکره را در چهار مجلس فراهم آورده است که مجلس اول در زندگی و نمونه شعر شاهزادگان، مجلس دوم در بانوان شاعر حرمسرا، مجلس سوم در معرفی چهار بانوی شاعر ایرانی و مجلس چهارم که در زندگی بانوان شاعری است که در روزگار گذشته میزیستهاند. با خوانش این تذکره به حضور زنان در عرصه شعر و شاعری و گاه اجتماعی در دورهقاجار پیمیبریم.

نوشتار حاضر قصد دارد با پاسخ به این پرسش که «چرا حکومت قاجار فرو پاشید و پهلوی اول به قدرت رسید؟» راهی به قانونمندی تاریخی در جریان انتقال قدرت بگشاید. مؤلف در پاسخ به پرسش یاد شده فرضیه های ذیل را مورد بررسی قرار می دهد: 1. فشار مجموعه ای از عوامل درونی و بیرونی، حکومت قاجار را در حفظ قدرت مستأصل ساخت؛ 2. همزمانی رخدادهای داخلی و خارجی در دست یابی رضاخان به قدرت مؤثر واقع شد؛ 3. انگلیسی ها از ...

دوره قاجار به ویژه دوران سلطنت ناصرالدین شاه در تاریخ تحولات پزشکی ایران اهمیت زیادی دارد زیرا در این دوره طب نوین به تدریج جایگزین طب جالینوسی می شود. مالاریا از جمله مهمترین بیماری های شایع در ایران دوره قاجار بود و تلفات بسیاری نیز به بار می آورد. در این مقاله جنبه های گوناگون این بیماری از دیدگاه تعدادی از سیاحان که برخی از آن ها پزشک نیز بودند بررسی شده است. نتایج تحقیق حاکی از توجه این سی...

داروغه از مناصب حکومتی است که از دوره تیموری تا پایان عصر قاجار، در قالب اشکال مختلف چون داروغه دفترخانه، داروغه ایلات و داروغه شهر وجود داشت. این منصب از دوره تیموری تا قاجار، به تناوب دارای اختیارات سیاسی و قضایی شد. داروغه به عنوان حاکم شهر یا ایالت، معمولاً با مقوله نظم و امنیت عمومی جامعه در ارتباط بود. این منصب در دوره قاجار تا پایان عصر ناصری (1212 تا 1313ق/1۷96 تا 1۸96م) همچنان نقش اساسی...

اندیشه ی قانون گرایی یکی از مهمترین زمینه های تجدد خواهی در ایران عصر قاجار بوده است. در این میان نقش روشنفکران عصر قاجار در این مسأله بسیار حائز اهمیت بوده است. این گروه با اشاعه ی اندیشه ی قانو ن خواهی زمینه ی تحولات سیاسی و اجتماعی را در عصر قاجار فراهم نمودند. در میان این روشنفکران میرزا یوسف خان مستشارالدوله گام بلندی را در ایجاد مبانی « یک کلمه » جایگاه ویژه ای دارد. او با نگارش رساله ی د...