یکی از مباحث و وقایع راز آلود و قابل تأمل در زندگی بشر خواب و رویاست که از دیرباز مورد توجه و تبیین فرقه های مختلف قرار گرفته و هر مرام و مسلکی در این مورد اظهار نظر کرده اند. از آنجا که این موضوع در پهنه ی ادبیات منظوم و منثور عرفانی نمود ویژه ای دارد؛ ما ضمن بررسی اجمالی این پدیده از دیدگاه علوم طبیعی و روانشناسی، فلسفه و کلام، قرآن و حدیث سعی نمود ه ایم به طور مبسوط آن را از دیدگاه عرفا و صو...

هجران بن مایه اصلی ادب غنایی است و توصیف لحظه های فراق و وداع؛ تصویرگری اشک و آه حاصل از این جدایی، از جلوه های پرجاذبه ادب فارسی شمرده می شود. به طور کلّی در ادبیات غنایی مضمون هجران به دو بخش وداعیه ها و فراق نامه ها - اعم از کوتاه و بلند - قابل تقسیم بندی است که اغلب به سه شکل عمده در اشعار، نمود پیدا می کند: گله از هجران، ستایش هجران و توصیف دوران محنت بار هجران که هر کدام مصداق های متفاوتی ...

در ادبیات ، محتوای شعر که همان اندیشه های شکل گرفته ی درون است ، بازتاب عواطف و احساسات شاعر در مقابل عوامل گوناگون از جمله سنت ها ، اخلاق ،محیط زندگی و غیره است . درواقع مقصود از محتوا ، موضوعات شعری و نوع افکار و عواطف و حالات شاعران و مقاصدی است که در کلام بیان می کنند. تحلیل محتوای اشعار شاعران و آشنایی با مبانی فکری و اندیشه های آنها از مباحث مهم در پژوهش های ادبی است .در این میان تحلیل مح...

تا زمان اوج سبک هندی در شبه قاره هند و حتی نزدیک به آن روزگار در فرارودان شاعرانی به سر می بردند که مهم ترین سنت و ویژگی های سبک هندی را در اشعار خود بازتاب می دادند. در تذکرۀ نمونۀ ادبیات تاجیک صدرالدین عینی اسم شاعران زیادی آمده است که در همین روزگار به سر برده و در اشعارشان شیوه های خاص سبک هندی را به کار گرفته اند. در این مقاله برخی از مهم ترین این شاعران معرفی شده و ضمن ارائۀ نمونۀ اشعار ا...

میرزا عبدالوهاب نشاط اصفهانی یکی از شاعران بنام دوره دوم بازگشت ادبی است که در اصفهان متولّد شد.وی در زمان پادشاهی آقا محمّد خان قاجار، به حاکمیّت اصفهان منصوب گردید و در همان زمان، انجمن ادبی نشاط را که در واقع،ادامه انجمن ادبی همشهری وی، مشتاق اصفهانی، بود تشکیل داد.نشاط در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار، به دربار احضار شد و سمت سرپرستی دیوان رسایل را بر عهده گرفت و در دربار مراسلات، عقدنامه ها، قب...

درمورد امام موسی کاظم علیه السلام شاعران زیادی شعر سروده اند که در این میان شاعران عراقی سهم به سزایی دارند.شاعران در موضوعات زیادی پیرامون حضرت شعر سروده اند که در این میان بیشتر اشعار مربوط به زندانی بودن حضرت در زندان هارون الرشید عباسی می باشد.همچنین از دیگر موضوعاتی که شاعران بیشتر به آن پرداخته اند القاب خاص حضرت وخصوصیات اخلاقی ایشان می باشد.

میرزا محمد علی خان سدهی اصفهانی، متخلّص به سروش (1285-1228 ه.ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی است؛ که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است؛ تا آنجا که به فرّخی قرن سیزده ملقّب شده است. وی در قصاید خود، ریزه کاری های زبانی سبک خراسانی را به کار برده است. از وی‍‍ژگی های فکری سبک خراسانی سروش می توان به بهره گیری از اسطوره های ایرانی، عشق مجازی و زمینی، واقع گرایی، روحیه شاد باشی و ...

این مقاله قصد آن دارد که بخشی از معانی مختلف واژۀ «فرش» را در اشعار «عطّار نیشابوری»، «صائب تبریزی» و «بیدل دهلوی» مورد بررسی قرار دهد و نیز به این پرسش پاسخ دهد که چرا از بین تمامی شاعران بعد از اسلام در ایران، این سه شاعر از اهمیّت بیشتری برای این پژوهش برخوردارند و چگونه زمینه و زمانۀ حیات شان بر نظام شعرسرایی و همچنین گزینش واژگان شان (که در اینجا منحصراً مراد، واژۀ فرش است) تأثیرگذار بوده است...

میر شهداد خان تالپور متخلص به حیدری از شاعران و حاکمان ایالت سند است که در قرن سیزدهم ه.ق می زیسته است. از وی دیوانی بر جای مانده که شامل غزل، قصیده، مثنوی، ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط، قطعه، رباعی و مفردات است که در گنجینه ی نسخ خطی تالپوران در حیدرآباد سند نگهداری می شود که در سال 1386 کپی آن براساس قراردادی که به همت مرکز مطالعات شبه قاره وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان با نماینده موزه و ...

تشبیه مرکّب گونه‌ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می‌شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می‌خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته‌اند: تشبیهی است که می‌توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...