چکیده قاآنی شیرازی از شاعران عصر بازگشت است که با تتبع دائم در آثار شاعران قدیم، به سبک آنان تسلط یافت. او با ترکیب سبک های خراسانی و عراقی و سبک خاص خود، اشعار زیادی در قالب ها و مضامین متنوع سرود. این اشعار در دیوانی با 22 هزاربیت در دست است، هرچند که این دیوان شامل تمام اشعارش هم نیست. نوشتار حاضر ضمن پرداختن به زندگی قاآنی، به برخی ابداعات قاآنی در حوزه های مختلف زبانی، موسیقایی و محتوایی ...

تصویرسازی چاپ­های سنگی عهد قاجار که ریشه در سنت­های نقاشی ایرانی داشته، در هنر کاشی­کاری این دورۀ حیاتی دوباره می­یابد. در این میان مضامینی با زمینۀ تاریخی و با تأکید بر معرفی شخصیت شاهان که موضوع کتاب نامۀ خسروان جلال­الدین میرزا است در زمینه نقاشی روی کاشی در دورۀ قاجار، به دلیل سیاست های ملی­گرایی و نسبت دادن القاب خود به شاهان گذشته است که در این مقاله به آن پرداخته می­شود. بیشترین تأثیر تص...

قصیدۀ همزیۀ بوصیری، از شاهکارهای شعر عربی است که توسط شاعر نامی قرن هفتم، شرف الدین محمد بن سعید بوصیری سروده شده است. این قصیدۀ بسیار مشهور که بعد از «برده» جایگاه والایی را در میان شاعران به خود اختصاص داده است، در واقع تاریخ منظومی از زندگانی پیامبر(ص) و دورۀ صدر اسلام است، که هیچ یک از وقایع زندگانی پیامبر(ص) را از قلم نینداخته است .بوصیری در این قصیدۀ بسیار زیبا به بیان وقایع و رخدادهای شب...

پس از گذشت نزدیک چهار قرن از اختراع چاپ به همت گوتنبرگ، این فناوری با کوشش عباس میرزا و میرزا صالح به ایران انتقال یافت. در این پژوهش با نگاهی به پیشینۀ فناوری چاپ در جهان، چگونگی انتقال فناوری چاپ حروفی را در دورۀ قاجار بررسی می کنیم. اختراعات جدید در فناوری چاپ، بهبود روابط تجاری، زمینه‌های داخلی انتقال این فناوری، رویکرد ایرانیان نسبت به آن، از موضوعات این تحقیق است.

اُرسی های بسیاری در آثار دوره های صفوی و به ویژه خانه های دورۀقاجار در سنندج باقی مانده است. اگرچه این خانه ها دارای آرایه های متعددی هستند، اُرسی در این میان، از جایگاه خاصی برخوردار است. این پژوهش در پی آن است که به چند سؤال پاسخ دهد و فرضیه هایی را که دربارۀسابقه، فن ساخت و ویژگی اُرسی سازی شهر سنندج را طرح کرده، اثبات کند. در این پژوهش، کوشش شده که به اهمیت و جایگاه اُرسی در شهر سنندج به صورت ت...

استدلال اصلی نوشتارِ حاضر این است که فضای فعالیت رسانه‎ای (در این پژوهش، مطبوعات مدّ نظر است)، به‎عنوان یکی از اضلاع سه‎گانۀ بسیج اجتماعی، در کنار رشد شهرنشینی و سواد، رفته‎رفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهبود یافته است و در میانۀ دهۀ 70، با رشد سریع سواد عمومی و عالی به همراه شهرنشینی و افزایش تقاضا برای آزادی‎های سیاسی، فضای فعالیت مطبوعاتی نیز رشد مطلوبی یافته است. یکی از شاخص‎های مهم توسعۀ س...

تاریخچۀ سرشماری در دورۀ قاجار و نمونۀ سندی که معرفی شده، اشاره دارد به فرمان ناصر الدین شاه، خطاب به‌ ناصر الدوله، سلطان عبدالحمید میرزا حکمران کرمان، در انجام احصائیۀ اهالی کرمان و توابع آن در سال 1300 ق./ 1883 م./1261 ش. که براساس دسته‌بندی‌های مختلف، از حیث میزان سن و مذهب و قومیت می‌باشد و تا حدی‌ اشاره به وضعیت خارجیان مقمیم ایران نیز دارد.

مخروطات یا همان دانش مطالعۀ مقاطع مخروطی از عالی‌ترین مباحث نظری هندسۀ دوران باستان و سده‌های میانه بوده که به خاطر کاربردهای عملی نیز مورد توجه قرار می‌گرفته است. در پژوهش پیشِ رو، پس از اشاره‌ای کوتاه به تاریخچۀ مخروطات در یونان و در تمدن اسلامی، چگونگی راه‌یابی آن به کتاب‌های درسی دورۀ قاجار و کمی پس از آن در ایران، و نیز دگرگونی واژگان این علم در جریان این انتقال، بررسی می‌شود.

عشق آغاز و پایان سیر هستی است، موهبتی که فرشته باوجود مقام روحانی¬اش آن را نمی¬شناسد و گفته شده که فقط بشر از این موهبت برخوردار است. بحث دربارۀ عشق و شناخت آن بی¬اغراق از بزرگترین اسرار ادبیات ایران و جهان است، هزاران بار تکرار شده و همچنان تکرار خواهدشد. شعر و عشق نیز در طی قرن ها دو موضوع پیوسته شدند و آنچنان در تکامل با هم به اوج رسیدند که امروزه اگر عشق را از شعر فارسی حذف کنیم بی شک بخش م...

رضاقلی خان هدایت شاعر و نویسند? بزرگ دور? قاجار، در سال 1215 در تهران چشم به جهان گشود و به واسط? خدمات دیوانی پدر و بعدها پدرخوانده اش، از همان ابتدا مورد لطف و حمایت دربار قاجار قرار گرفت،سبک هدایت در غزلیات، پی گرفتن سبک بازگشت و تقلید از شاعران سبک عراقی به ویژه سبک حافظ در شعر عرفانی ست و هم قدم با سبک بازگشت می کوشد شعرش را به بهترین وجه در لباس شعر عراقی درآورد که در این میان تا حد بسی...