هدف از ایجاد آشنایی­زدایی که معمولاً از طریق هنجارگریزی و همراه با برجسته­سازی گفتار عادی در کلام صورت می­گیرد، جلب توجه مخاطب به موضوع است. آشنایی­زدایی روند عادی و مورد انتظار کلام را که جان و هیجانی ندارد و مخاطب را برنمی­انگیـزد، برهم می زند و آن را تازه و برجسـته می­کند و با نمایان ساختن دلالت­های پنهان کلمات، خالق اثر ادبی را در بیان عواطف و تجربه­های ادبی­اش کاراتـر می سازد. یکی از شیوه­ه...

در بررسی سبک، همواره دو مقولۀ متوازی به صورت تقابلی مطرح می شوند که عبارت اند از سبک زبانی و سبک ادبی. در سبک زبانی به تحلیل نشانه های موجود در زبانی خاص می پردازیم تا قوانین عام آن زبان را کشف کنیم؛ قوانینی که هنجارهای ثابت و معیاری مشخص را در اختیار اهل زبان قرار می دهند و به توصیف نظام مند آواها، اجزای کلام، ساخت های نحوی و واژگان می پردازند. اما در سبک ادبی، تکیة اصلی بر مشخصه های هدفمند اث...

مشرق زمین همواره برای روشنفکران وفلاسفۀ غرب، خاستگاه فرهنگ وتمدن بشری وسرچشمۀ حیات فکری ومعنوی انسان ها بوده است. بررسی آثار برجستۀ ادبی جهان، مبین تاثیر اندیشه و افکار بزرگان ادبی مشرق زمین برشخصیت¬های برجستۀ ادبی مغرب زمین است. البته افکارهرشاعر یا نویسنده ای متاثرازخلق وخوی ومحیط اجتماعی اواست؛ ازاین رو بررسی آثارادبی وتطبیق آن ها با آثارسایرملت ها¬¬ می تواند منجربه شناخت افکارواندیشه های مل...

گسترۀ پژوهش حاضر، بررسی و تشریح اهمّیّت به‌کارگیری بُن‌مایه یا مضمون، به‌ عنوان روش تحقیق در مطالعات تطبیقی است. هرچند به ظاهر این موضوع شاکلۀ از پیش تعریف‌شده‌ای دارد و در نگاه اوّل سبک و سیاق جدیدی را در مطالعات ادبی تطبیقی فراهم نمی‌آورد، پژوهش حاضر، به اثبات این موضوع می‌پردازد که با بررسی مضامین در آثار ادبی (به عنوان یکی از عناصر مهم در مطالعۀ ادبیّات) می‌توان به نظامی پیچیده و غنی از ارجاعات ...

متناقض نما به عنوان یک ترفند ادبی ناشناخته، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ اما به جهت هنجارگریزی، دو بعدی بودن، برجستگیِ معنا و ایجاز در کلام، مایة شگفتی، و در نتیجه لذت هنری می­شود. یکی از جنبه­های ظریفی که در ادب عربی و به ویژه در کتاب نهج البلاغه مغفول مانده و کمتر مورد توجه قرار گرفته، بررسی عناصر و ارکان متناقض نما - به عنوان عناصر موسیقایی- در این شاهکار ادبی است. تجربه­های عرفانی و فرا عق...

خاستگاه کلامى در بحث اعجاز بلاغی قرآن موجب شده توجه زیادی به جنبه‌‌هاى کلامى قرآن شود و کمتر به موضوع بلاغت از منظر ادبى و بلاغى محض نگریسته شود؛ با این حال تلاشهاى بسیاری در تبیین بلاغت قرآن صورت گرفته است. در حوزۀ بلاغت قرآن پرسش اساسی این است که آیا پذیرفتن زبان مجازی واستعاری قرآن، به ساحت مقدس کلام الهی خدشه ایجاد نمی کند؟ و اگر زبان مجازی و استعاری قرآن را باور کردیم، بدون این که قداست ک...

انس سعدی با قرآن کریم، به­عنوان والاترین جلوه­گاه فرهنگ اسلامی، میزان اثرپذیری وی از قرآن را بسیار نظرگیر نمود. برخی از عمده­ترین مولفه­های قرآنی که سعدی به­شدت متاثر از آنها بود، عبارتند از: تعلیمی بودن بوستان و گلستان به­عنوان محوری­ترین ویژگیِ برداشت شده از قرآن، سادگی و روشنی کلام، حکایت­ها و مثل­ها، زبان مطایبه و طنز، آهنگین بودن کلام و ایجاز هنرمندانه. پژوهش حاضر، ادب تعلیمی و برخی ابزارها...

فردوسی در شاهنامه، اصول اخلاقی و معارف عمیقی را بیان کرده است که پوششی از اسطوره، آن را در برگرفته است. اسطوره اگرچه در ظاهر ممکن است غیر واقعی و افسانه ای به نظر رسد، ولی با گشودن درهای معانی ، می توان به حقایق نهفته در ورای آن دست یافت. بر این اساس، در مقاله حاضر، با استفاده از اصول تجزیه و تحلیل کلام و بررسی ابیات و واژگان و صنایع ادبی به کار رفته در هفت خان رستم، سعی شد از معنای لایه اول گذ...

«موسوعه امام علی  علیه‏السلام» تلاشی است بدیع برای دست یابی آسان پژوهشگر سیره، اندیشه و سوانح حیات امام علی  علیه‏السلام به مآخذ مورد نیاز. یکی از مشکلاتی که همواره پیش روی محققان اندیشه و سیره امام علی وجود داشته، پراکندگی اخبار و نصوص مربوط به زندگی امام در کتب متعدد شیعه و سنی و با گرایش‏های مختلف تاریخی، اخلاقی، سیره نویسی، سیاسی و ادبی بوده است، به ویژه این مسأله در مورد احادیث و اخبار منق...

اختلاف در مرجع ضمیر «فأنساه» در آیه 42 یوسف این آیه را به یکی از آیات چالش برانگیز در حوزه تفسیر و کلام مبدل کرده است. در تفاسیر روایی با استناد به انبوهی از احادیث، حضرت یوسف× مرجع ضمیر دانسته شده و درخواست وی خطایی به شمار آمده که موجب زدوده شدن یاد پروردگار از دل وی گردیده است. در مقابل گروهی از مفسران با استناد به سایر آیات، مرجع ضمیر را به زندانیِ در شرف آزادی بازگردانده اند. بدین سان شیطان...