بخشی از اعجاز قرآن به زیبایی های ادبی و هنری کلام الهی اختصاص دارد، که همواره دانشمندان بلاغت قرآنی در آن اختلاف نظر دارند. بعضی چون ظاهرگرایان افراطی که تنها به ظاهر الفاظ قرآن بسنده می کنند، وجود هر نوع تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و ... را در آیات انکارمی کنند و بعضی چون تأویل گرایان افراطی با نفی ظاهر الفاظ، برای آیات محکم با معنای صریح و روشن نیز، به دنبال تأویل باطنی هستند. از میان شاعران ...

بعضی کلمات قرآن کریم در زمان نزول قرآن دارای معنایی بوده است که این معا کم کم و در طول زمان مفاهیمی به خود گرفته اند که با آنچه در زمان اعراب معاصر نزول قرآن می فهمیده اند مغایر می باشد. مثل کلمه ((الرحمن)) که امروزه بحث در این است که آیا این کلمه صیغه مبالغه است یا صفت مشبهه و بر اساس این دو نظریه بحث می کنند که این کلمه دلالت دارد بر رحمت عامه یا غیر آن و می گویند رحمن الدنیا و الاخره و رحیم ...

فقدان حجاب شرعی برای زنان، به مثابۀ ترک واجبی الاهی در جامعه اسلامی، عنوان مجرمانه‌ای است که در قانون برای آن مجازات منظور شده است. از این رفتار و مصادیق آن در روایات اسلامی به "تبرّج" یاد می‌شود. نوشتۀ پیش رو، فارغ از نگاه کسانی که به پیروی از روشن فکرهای سدۀ اخیر، تبرّج را چندان مذموم نمی‌دانند، به دنبال جست‌و‌جوی حکم رفتار مزبور از رهگذر آیات و روایات مربوط است. با جست‌وجو و تأمل در منابع و مس...

 از دیدگاه علم تفسیر، شرط لازم برای صحّت هر رأی تفسیری ـ از جمله روایات تفسیری ـ مطابقت با اصول و قواعد پذیرفته‌ شده تفسیری است؛ از این رو تحلیل تفاسیر مأثور با قواعد تفسیری به صورت تطبیقی روشی مهم در بررسی میزان اعتبار آنهاست. ذیل آیۀ دوم سورۀ فتح، روایات و آراء تفسیری مختلفی در تبیین معنای «ذنب» و انتساب آن به پیامبر (ص) و «مغفرت» آن مطرح شده است. در این نوشتار هر یک از این آراء، دلالت‌ها و مل...

چکیده این پژوهش به توصیف علل انحراف و گروه‎های منحرف از دیدگاه قرآن‎ کریم با رویکرد جامعه‎شناختی می‎پردازد تا از این طریق، راهکارهای کاربردی را در پیشگیری از رفتارهای منحرف بیابد. روش پژوهش توصیفی و نوع آن کاربردی است. نمونه پنج سورۀ نخست قرآن است و روش گردآوری داده‎ها، کتابخانه‎ای است. نتایج نشان داد در سوره‎های بررسی‎شده، 78/27% آیات به منحرفان اختصاص یافته است و قرآن ‎کریم اعتقادات غیرتوحیدی...

مراجعه به معهودات عرب عصر نزول و تفسیر آیات قرآن بر پایه آنها، پرده از مراد الهی در آیات مجمل بر می دارد. یکی از آن آیات، آیه 19 سوره الرحمن است که در این مقاله، از آن به آیه «مرج البحرین» تعبیر می شود. در این آیه و آیات مشابه، از دو دریایی سخن رفته است که به هم تلاقی می کنند، امّا بر هم غلبه پیدا نمی کنند. یکی از آنها شیرین و گوارا (فرات) و دیگری شور و تلخ است و از آنها مروارید و مرجان استخراج ...

عواطف و احساسات مثبت، اصلی ترین رهبرانی هستند که نوع بشر، ادامۀ حیات خود را تا حدود زیادی، وامدار قدرت این عوامل در تعاملات انسانی است. نیروهایی همچون ایمان و تقوای الهی، امید به خداوند، عفو و گذشت، همدلی و همراهی، رابطه صمیمانه با دیگران از نمونه های این عواطف هستند. داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم به خاطر نمود زیبای این عواطف در برخوردهای یک انسان کامل، به «احسن القصص»، معرّفی شده است و به دل...

ظرافت­های بلاغی آیات قرآن کریم که از جنبه­های اعجاز این کتاب جاودانه به شمار می­آید، از دیرباز مورد بررسی دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی (stylistics) است که به عنوان یک حوزۀ نوین، ضمن بهره­گیری از دست آوردهای علم بلاغت، با معیارهای جدید به بررسی جلوه­های سبکی قرآن می­پردازد. مقاله حاضر با روش توصیفی­ ـ ­تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک شناسی، به بررسی زیبایی...

ازجمله موضوعاتی که همواره مورد توجه مستشرقان و قرآن‌پژوهان بوده است، مقایسه و بررسی شباهت‌های موجود میان قرآن و کتاب مقدس است. این شباهت‌ها دیدگاه‌های متعدد و گاه متضادی را سبب شده است. در این میان، مزامیر بیش از سایر بخش‌های کتاب مقدس مورد توجه قرار گرفته است. آنجلیکا نویورت ازجمله افرادی است که در پژوهش‌های متعددی به مقایسه قرآن و مزامیر پرداخته و درباره ساختار، موضوعات و بافت این دو متن، اطل...

یکی از اصطلاحات شناختۀ قرآنی «الراسخون فی العلم» است که در هفتمین آیه از سورۀ آل عمران یاد شده، و در تفاسیر اسلامی با بحث تأویل آیات متشابه گره خورده است. این اصطلاح در آثار ملاصدرا ـ اعم از تفسیری و فلسفی ـ نیز به وفور دیده می شود. وی افزون بر این که در بحثهای تفسیری خویش رسوخ در علم را ملاک جواز ورود به عرصۀ تأویل دانسته، کاربرد این ملاک را توسعه بخشیده، و در گستره ای از مباحث اعتقادی و فلسفی...