این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می­پردازد. نخستین سرچشمه­های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسان­گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسان­ها قرار می­گیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چار...

چکیده: شهرنوش پارسی پور و مارگریت دوراس دو نویسنده معاصر ایرانی و فرانسوی هستند که در داستان هایشان به دلایلی چون زن بودن، نویسنده و روشن فکر بودن، زیستن در دنیای قرن بیستم، آشنایی با نگرش های گوناگون فمینیستی، تجربه زندگی شرقی، شباهت ها و همسرایی هایی وجود دارد. سوال این است که چه همسرایی و هماهنگی های فکری و عقیدتی میان پارسی پور و دوراس وجود دارد؟ پیش فرض این تحقیق بر این استوار است که توجه...

طراحی و ساخت فواره هایی که در فواصل زمانی مشخص و به صورت خودکار تغییر شکل می دهند، از موضوعاتی است که زیرمجموعه علم الحیل (تقریباً معادل مهندسی مکانیک امروزی) قرار می گیرد. این فواره ها که بر اساس استفاده از سیستم های کنترل مکانیکی کار می کنند، از نظر اجزاء و مفاهیم، با شاخه «ساخت ظروف جادویی و حیرت آور» علم الحیل قرابت دارد. این پژوهش که به بررسی «فواره های خودکار» پرداخته، شامل شرح عملکرد و ...

گیاهان و درختان به اعتبار نوع، کارکرد و معنایی که در سبک های زندگی و الگوهای معیشتی اقوام و ملل، فرهنگ ها، فولکلور، اساطیر و ادیان و به تبعِ آنها در ادبیّات (شعر و داستان و آیین ها و مراسم نمایشی) دارند با رنگ بندی های دینی، اسطوره ای، ایدئولوژیک، نظام های مفهومی- تصویری گیاهان و درختان به اعتبار نوع، کارکرد و معنایی که در سبک های زندگی و الگوهای معیشتی گوناگون را رقم می زنند. حیات آدمی در هر ساح...

در همه اعصار، فرشتگان و ماهیت آنها برای انسان، جذاب و پرسش برانگیز بوده است. این جذابیت تنها به این دلیل نیست که بشر نمی‏تواند ملائک را همچون دیگر ارکان عالم مشاهده کند، بلکه دلایل دیگری را نیز در خود دارد. از مهم ترین این دلایل نقش فرشتگان در جهان هستی و ارتباط آنها با زندگی دنیوی و اُخروی آدمی است. بازنماییِ فرشتگان در رسانه های غربی، با حقیقت و آموزه های اسلامی مغایرت دارد، ولی متأسفانه به‏دلی...

انقلاب کبیر اسلامی آغاز دوره جدیدی در عرصه رمان نویسی است . این جنبش عظیم مردمی همان گونه که بنیادنهای سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی را دگرگون ساخت، در سیر رمان نویسی نیز تحولی چشمگیر پدید آورد. این تحول هم در زمینه مضامین و هم در به کارگیری اسلوب های مختلف نویسندگی نمایان است. رمان فارسی در بیست سال پس از انقلاب دوره گذار را طی کرده است و گرایشهای ساختاری گوناگونی را پدید آورده که مهمترین این گ...

«منیرو روانی پور» از نویسندگان موفق معاصر فارسی است که آثار ارزنده ای در زمینه ی ادبیات داستانی معاصر خلق کرده است. این پژوهش نشان می دهد که روانی پور به علائق اسطوره ای روی آورده است. در این راستا، ساختار رمان های اهل غرق و کولی کنار آتش را بر اساس نظریه تودوروف بررسی کرده ایم. رمان اهل غرق از برجسته ترین آثار ادبی است که به شیوه ی رئالیسم جادویی نگاشته شده است. در این رمان ضمن استخراج پی رفت ...

مجتبی زروانی* بهزاد حمیدی**   در بررسی تحولات دین داری در جامعه امروز، در نظر گرفتن صرف کمیت دینداران، گمراه کننده خواهد بود. در این راستا باید به تحولات کیفی دین داری نیز توجه نمود. برای بررسی کیفیت دین داری، نگاه پارادایمی یکی از بهترین طرق است. می‌توان سه پارادایم دین داری را از ه...

فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

ماندالا، دایره های تو در تو و درهم تنیده ای است که از دایره ای مهین آغاز، و به دایره ای کهین به فرجام می آید و این دایره های تو در تو دست کم برای فراهم آمدن حواس (تمرکز حواس) و دست بالا برای نشان دادن مرکز روان، یعنی «خود» به کار برده می شود. این نگاره آن سری و جادویی، در باور ما، ریختار (= فرمول) ساخت اسطوره، حماسه اسطوره ای و عرفان است، و حتی با نگاهی فراگیر، ریختارِ ساخت همه هستی است که ما در...