ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می‌توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره‌ صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاش...

در این مقاله در بستر شرح نظریات معطوف به تطوّر فرهنگی در انسان شناسی و باستان شناسی و ارائ? تاریخچ? مختصری برای این نظریات، سیر تطوّری سفال گری در لایه های مربوط به دوران پیش از تاریخ قلعه خان مورد بررسی و مداقه قرار می گیرد. با به آزمون گذاشتن متغیرهای مختلف سفال گری چنین بحث خواهد شد که هرچند تطوّرگرایی فرهنگی قادر است خط سیر دگرگونی های در زمانی را بر روی مواد فرهنگی، توصیف و تا حدّی تبیین کند، ...

رودخانه زاب کوچک در شمال غرب ایران از ارتفاعات شمال غربی پیرانشهر سرچشمه می گیرد، از شمال غرب به سوی جنوب شرق و سپس به سمت غرب جاری می شود، در امتداد کوه های مرزی ایران– عراق جریان می یابد و در نهایت از معبر آلان وارد خاک عراق می شود. حوضه این رودخانه دارای محوطه های باستانی فراوان است و با توجه به نمونه‏های سفالی موجود می توان دریافت که این حوزه از دوره پیش از تاریخ تاکنون یک حوزه استقراری بود...

سفال و گلیم نماد هایی از ذوق ، هنر و روح زیبایی خواه جامعه ایرانی هستند ، این دو مصنوع بشری به مدد نقش و نگاره هایی که بر آنها ایجاد می شود در مرحله ای والاتر با تعالی و زیبایی و هویت ایرانی پیوند می خورند . سفال قدیمی ترین دست ساخته برجای مانده بشر با درجه بالای ماندگاری در طبیعت است و گلیم به عنوان گونه ای از دست بافته های فرسایش پذیر ، عمری کوتاه نسبت به سایر مصنوعات بشری دارد . به همین دلیل...

چکیده: نقوش شکار در دوره ساسانی در پی القای قدرتی مادی و روحی است که تمایل دارد جاودان بماند. شاه یا فرمانروا نقش شکارگر همیشه پیروز را در این نقوش اجرا می کند. این حس قدرت طلبی سبب شد تا شاهکار های هنری با موضوع این صحنه ها خلق گردند. نقش سوار کار و صحنه های شکار به همراه عناصر تشکیل دهنده آن بر روی ظروف سیمین و برخی نقش برجسته ها همچون طاق بستان تصویر شدند. این علاقه به بازسازی تصویری شکوه ...

طریقت صفوی در طول حیات خود تحولات دینی متمایزی را تجربه نمود. تحولات و تطورات اندیشه دینی طریقت صفوی، از شیخ جنید تا شاه اسماعیل، موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر منابع دوره صفوی و منابع دینی آیین‌های مورد مطالعه و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، چگونگی تحول اندیشه دینی طریقت صفوی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. می‌توان گفت همه پژوهش‌‌ها و تحقیقات جدید، دورة نوین اندیشة صفو...

علل تعاملات سلاطین صفوی با علمای شیعه و نتایج آن جمشید نوروزی[1] شهرام رمضانی[2] چکیده تأسیس حکومت صفویه و برخی اقدامات آن مانند اعلام تشیع اثناعشری به عنوان آیین رسمی ایران و رویارویی با حکام سنی‌مذهب همسایه، شماری از فقها و علمای شیعه امامیه را بر آن داشت که به تفکر و بحث درباره مشروعیتِ سیاسیِ این حکومت و جوازِ همکاری یا عدم همراهی با آن بپردازند. در دوران صفویه، پاره‌ای همکاری و همگرایی متقابل...

مطالعه و بررسی در تاریخ حکومت های ایرانی و در دوره میانه اسلامی ما را به این واقعیت آشکار رهنمون می شود که هر کدام از این حکومت ها در عرصه های مختلف و در ابعاد و زمینه های سیاسی، نظامی، علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... منشأ اثر و تحولات بسیاری بوده اند. این دوره برای هنر سفال گری ایرانی در واقع عصر طلایی بود. قرون ششم و هفتم هجری دو قرن بسیار حساس در تاریخ هنر سفال گری دوره اسلامی ایران است؛...

سفال علاوه بر نقش و جایگاه خاصی که به عنوان یک وسیلهی کارآمد در زندگی روزمره جوامع مختلف بشری دارد، به دلیل نقوش و تزیینات بکار رفته در آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. زیرا هر یک از نقشمایهها و تزیینات سطوح داخلی و خارجی آنها انعکاسی از مفاهیم و نمادهای رایج و بیانگر ذوق و احساسات درونی هنرمند سفالگر و جامعهی آن است. در این میان تزیینات و نقوش سفالهای اشکانی، خصوصاً منطقه جنوب شرق ایران و...

به سال 617 هجری، مغول ها در ادامۀ سلسله فتوحات خود به ایران رسیدند و خرابی های گسترده ای به بار آوردند. بسیاری از پایگاه های اصلی تولید سفال ایران ویران شد و هیچ گاه شکوه گذشته را به دست نیاورد. در سال های پایانی این قرن تولید سفال های زیرلعابی در ایران فزونی یافت که تحت عنوان کلی سفال سلطان آباد (منطقه ای در اراک) شناخته شده اند. نمونۀ این تولیدات را در یافته های کاشان، کرمان، بجنورد و یا مراک...