ناهنجاری و ناپایداری اسکان و سکونت اگرچه ریشه‌ای دیرپا در سرزمین ما دارد اما تظاهر آن در اشکال حاشیه‌نشینی، اسکان غیررسمی، کانون‌های خودرو و اسکان غیرقانونی و نامتعارف به عنوان محصول شرایط جدید شهرنشینی در کشور سابقه زیادی ندارد. مقاله حاضر، مبین نحوه انتخاب و اولویت‌بندی وضعیت محلات، و بیان کننده روشی نوین در شناسایی محلات غیررسمی است. در این مقاله، پس از انجام بررسی‌های پایه و مطالعات نظری و ...

یکپارچگی شهری به عنوان یکی از معیارهای مهم در کیفیت تحولات توسعه ای شهرها مطرح است. به عبارتی شکاف و جدایی گزینی اجتماعی (social segregation) در روند تحولات فضایی-کالبدی محلات و مناطق مختلف یک شهر پدیده مطلوبی نیست. از آنجا که این پدیده، موجب تفکیک طبقات مختلف اجتماعی در پهنه ها و محلات متمایز می شود، لذا می تواند منشأ اصلی برخی دوگانگی ها و تضادهای جدی بین محلات بالا و پایین اقتصادی- اجتماعی گ...

محلات شهری نقش اساسی در حیات و زوال شهرها ایفا می کنند و کالبد محلات نیز از حس تعلق ساکنین به محله جان می گیرد. علاوه بر این حس هویت و تعلق اجتماعی در محلات شهری به عنوان ضرورتی انکارناپذیر در سرزندگی و بقای آنها تلقی می شود. امروزه ویژگی های کالبدی محلات تهران به گونه ای نمود پیدا کرده که به نظر می رسد با بحران کم رنگ شدن تعاملات اجتماعی و به دنبال آن کاهش حس تعلق ساکنین مواجه هستیم. در این خص...

زلزله یکی از سوانح طبیعی است که بیشتر کشورها از جمله ایران با تهدیدات آن مواجه اند، ضرورت کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر این سانحه طبیعی، یکی از اهداف مهم برنامه ریزی شهری می باشد. بدین منظور گام اول برای تحقق این هدف، شناخت و ارزیابی میزان آسیب پذیری شهر در مقابل زلزله احتمالی است. در این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، با بهره گیری از مدل های ارزیابی چند معیاره از جمله AHP ، TOPSIS...

با گسترش و رشد شهرنشینی در جهان و به ویژه کشورهای جهان سوم، شهرهای امروزی شاهد فرهنگ های نامتجانس و متعددی هستند. ازجمله پیامدهای ملموس این چندگانگی فرهنگی ایجاد محلات خاص قومی و نژادی در درون شهرها است که با مفهوم گتو (محلات اقلیت های قومی و نژادی ) شناخته می شود. مساله جدایی گزینی اقوام و ایجاد محلات قومی و نژادی در شهر بندرترکمن (به عنوان جامعه مورد بررسی) از جمله مسائلی است که از بدو ایجاد ...

یکی از مراحل اولیه و در عین حال اصلی مطالعات ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌‌‌های غیررسمی، تعیین درجه توسعه یافتگی و محرومیت مناطق، محلات، حوزه ها و بلوک‌‌‌های آماری (واحد‌‌های همسایگی) در مقیاس شهر با هدف شناسایی محلات فرودست شهری و سپس تعیین و گزینش «محلات در اولویت برنامه» جهت انجام مطالعات مرحله سوم، چهارم و پنجم شرح خدمات تیپ در محدوده این محلات می باشد. بررسی‌‌‌های بعمل آمده نشان می دهد ...

عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به معنی توزیع عادلانة خدمات و امکانات شهری برای رسیدن به جامعه‌ای متوازن، و یکی از رهیافت‌های عدالت اجتماعی است. هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت توزیع خدمات در سطح محلات منطقة شش براساس جمعیت، مساحت و سرانة کاربری‌های خدماتی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. به منظور تحلیل نحوة توزیع خدمات در سطح محلات منطقة شش، مدل‌های L.Q ، ضریب امتیاز استانداردشده  و مدل VIKOR به‌ک...

امروزه بیش از 30 درصد از جمعیت کلان‌شهرها را حاشیه نشین‌ها تشکیل می‌د‌هند. گذر سریع از زندگی روستانشینی به شهرنشینی به ویژه بعد از اصلاحات اراضی، سبب پیدایش و تکوین محلات حاشیه‌ای در اطراف شهرها گردید. یکی از نهادهای اصلی برنامه‌ریزی برای حاشیه نشینان، شورای شهر است. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تحقق و عدم تحقق سیاست‌های توانمندسازی حاشیه‌نشینی شهرداری و شورای اسلامی شهر تبریز در سه دوره گذشت...

تاب‌آوری کالبدی، یکی از ابعاد تأثیرگذار در میزان تاب‌آوری جوامع است که از طریق آن می‌توان وضعیت جوامع را از نظر ویژگی‌های فیزیکی و جغرافیایی تأثیرگذار در هنگام بروزسانحه ارزیابی کرد. هدف از انجام پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری کالبدی محلات شهری نورآباد ممسنی در برابر زلزله، شناسایی شاخص‌ها و عوامل موثر بر تاب‌آوری آن می باشد. گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اطلاعات پایه از بلوک ه...

توسعه یافتگی به عنوان یکی از شاخص های مهم در برنامه ریزی شهری، تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیربنایی، رفاهی را در سطح محلات، نواحی و یا مناطق یک شهر نشان می دهد. گسترش شهر ها با ساختار فضایی نامنسجم و از هم گسیخته موجب تمرکز نامعقول و نامناسب امکانات و خدمات در بخش های مختلف شهر و توسعه اقتصادی- اجتماعی نابرابر در آن ها شده است. این مقاله ارتباط میان ساختار فضایی و تغییر سطح توسعه یافتگی د...