خلافت عثمانی بخاطر کارکردهای منفی خود دچار رکود گشت و مسأله اختلاف اقلیتها در عثمانی که از دید منفی مسلمین نسبت به اهل ذمه ناشی می شد و همچنین مسأله تحجرگرائی و مخالفت با علوم عقلی و تجربی که از نوعی تعصب و بدعت خواندن نوآوری ها ناشی می شد موجب رکود و افول خلافت گردید . در این میان تعامل نادرست عثمانیان در مقابل استعمار غرب که تمام تلاش خود را برای از بین بردن آن به کار بسته بود موجب تسریع روند...

عرفان اسلامی، یکی از ثمرات تعالیم قرآن مجید است و تصوف اسلامی در بنیان خود، نهضتی علیه دنیاپرستی، جزم اندیشی و ظاهرگرایی است. تا پیش از قرن پنجم هجری، تصوف اسلامی رشد و گسترش بسیاری یافته بود؛ اما از این دوره به بعد، بویژه در عصر سلجوقیان، به طرز چشمگیری در میان توده ها و قشرهای مختلف جامعه اسلامی نفوذ یافت و مورد استقبال گسترده واقع شد. اما در این دوره، چه عواملی در گسترش تصوف اسلامی در میان ت...

خاورمیانه به واسطه مسیر ارتباطی، منابع انرژی، تجربیات امپریالیستی و تعارضات فرهنگی‏اش با جهان خارج، محیطی واقع‏گرایانه و مبتنی بر امنیت دولتی، ملی و منطقه‏ای یافته و امنیت انسانی را به حاشیه برده است. این شرایط رهاورد صلح و ثبات برای خاورمیانه نبوده است. برای جبران گذشته و تقویت و حمایت از مسایل انسانی لازم است توجه به توسعه انسانی مدنظر قرار گیرد. این مقاله، به بررسی اصلاحات سیاسی، مسایل اقتصا...

یکی از مظاهر تمدن نزد هر ملتی، جشن هاست. ایرانیان در دوران باستان، جشن های دینی متعددی داشتند. با فراگیری اسلام در میان ایرانیان، برخی از جشن های گذشته فراموش شد و بعضی به حیات خود ادامه داد. عباسیان که به شدت متأثر از فرهنگ ایرانی بودند در کنار اعیاد اسلامی به جشن های گذشته ایرانیان مانند مهرگان و نوروز نیز توجه داشتند. تأثیر خلافت عباسی از آداب الملوک ایرانی و نفوذ خاندان های معروف ایرانی چون...

با آنکه نام شیراز به عنوان یکی از شهرهای مهم ایران از سده های گذشته در بسیاری از متون تاریخی و ادبی مختلف آمده است، اما تا پیش از ظهور شیخ اجل سعدی، ترجیح چندانی بر سایر شهرهای ایران ندارد و همانند شهرهایی چون تبریز و طوس و یزد و اصفهان و بخاراست. اما از زمانی که سعدی در قرن هفتم به قدم از شیراز می رود و به سر بازمی گردد و خاک شیراز و آب رکن آباد دست از دامنش برنمی دارند و خوشی و تفرّج نوروز شیر...

هنر و ادبیات دو شکل از آفرینش است که از دیدگاه زیبایی شناسی به هم پیوسته اند. در نگرشی می توان ادبیات را هنر نامید، وقتی که اثر ادبی ویژگی های منحصر به فرد اثر هنری را با خود دارد، یعنی اثری که خلق شده و تکرارناپذیر است؛ چرا که ادبیات و هنر بیانگر احساسات و عواطف هنرمند است و احساس و عاطفه پدیده ای است که نمی توان آن را به راحتی بازگو و تکرار نمود. آفرینش هنری نوعی الهام است که با عقل و منطق در...

یکی از داستان های تاریخی و در عین حال سمبلیک قرآن که به دلایل مختلف در متون عرفانی بارها تکرار شده، داستان ملاقات موسی و خضر (علیهما السلام) است که به دلایل ظرایف و پیام های گوناگون آن بستر مناسبی برای عرفای مسلمان و تأویلات باطن گرایانه ایشان ایجاد کرده است. داستان خضر و موسی (ع) به دلیل نوع حوادث و، وقایع و اعمال به ظاهر عرف، این امکان را برای عارفان فراهم کرده است که با قرائت ها و زوایای مخت...

فسا نام شهری در 164 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در استان فارس واقع است. قدمت این شهرستان به دوره هخامنشیان برمی گردد که در آن زمان نام این شهر پَسه یا پَسا بوده و پس از اسلام به فسا تبدیل شد. در دوران اسلامی فسا به عنوان بزرگترین شهر کوره دارابگرد محسوب می شده است. با توجه به اینکه در سده اول هجری قمری در آنجا سکه ضرب می شد، برخی از مورخان آن را کوره ای مستقل نیز دانسته اند. پژوهش حاضر با معرفی نواح...

گورستان?ها بازتاب نگرش هر قوم و مردمی به زندگی و مرگ است، چنان?که پیش از آنکه مکانی برای تدفین و به خاک سپردن مردگان باشد بیانگر اندیشه و حیات زندگان هستند. گونه?ای از این نوع نگاه به مرگ و جهان پس از آن را می?توان در سنگ مزارهای تاریخی منطقه گوران کرمانشاه و در فرهنگ مردمان آنجا بازیافت و این پژوهش در راستای معرفی این سنگمزارها انجام گرفته است. نقوش سنگ?مزارهای تاریخی منطقه گوران کرمانشاه باز...

مقاله پیش رو ترجمه ای است از کوششی که دکتر صائب عبدالحمید برای استخراج نظریه تفسیر قرآنی تاریخ از کتاب «التفسیر الاسلامی للتاریخ» دکتر عماد الدین خلیل چاپ 1412 قمری انجام داده و آن را در بخش پایانی (کتاب فلسفه التاریخ فی الفکر الاسلامی چاپ 1428 قمری ص 589-628) قرار داده است. در این مقاله اصول اندیشه دکتر عمادالدین خلیل تبیین گردیده و در پایان نیز دیدگاه او مورد نقد استخراج کننده مقاله قرار گرفت...