دریای خزر که بزرگترین دریاچه جهان محسوب می شود، در سال های اخیر بدلایل متعددی از جمله منابع نفتی آن مورد توجه خاص قرار گرفته است. در این بین، کشورهای ساحلی برای توسعه فعالیت های نفتی خود در پهنه آبی دریای خزر اولویت خاصی قائل هستند. بهره برداری صنعتی و گسترده از منابع نفت و گاز دریای خزر که از اواخر دهه 1940 توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق آغاز شده بود و پس از ظهور کشورهای جدید در ساحل دریای خزر...

به منظور مطالعه تغییرات طولانی مدت (کلیماتولوژیک) انتقال حرارت بین دریای خزر و جو، شار گرمایی خالص و مولفه های تابش خورشیدی، تابش فرو سرخ، گرمای نهان، گرمای محسوس و همچنین تبخیر در حوضه دریای خزر برای یک دوره ٢٥ ساله (١٩٨٥-٢٠٠٩) محاسبه شدند. بدین منظور مقادیر مولفه های شار با استفاده از داده های بازتحلیل و روابط تجربی انتقال حرارت محاسبه گردیدند. مقدار متوسط برآورد شده برای دوره ٢٥ساله wm-2 ٦٩/...

فلزات سنگین به مقدار زیاد از منابع مختلف وارد اکوسیستم های آبی می شوند و به علت سمیت می توانند اثرات مخرب داشته باشند. این پژوهش به منظور بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین (روی، سرب، کروم و کبالت) در رسوبات سطحی نواحی ساحلی دریای خزر در استان گیلان انجام شد. غلظت فلزات سنگین در بافت گاماروس و رسوبات پیرامون این گونه در 5 ایستگاه واقع در نواحی رضوانشهر، انزلی، کیاشهر، چمخاله و چابکسر در سواحل دریای...

بیشتر از ده سال است که ارتفاع سنجی ماهواره ای، روش موفقیت آمیزی جهت پایش تغییرات تراز آّب آب های سطح قاره ای مانند دریاهای درون قاره ای، دریاچه ها، رودخانه ها و اخیراً مناطق تالابی معرفی شده است. یکی از مشکلات ملی در سال های اخیر، نوسانات تراز سطح آب دریای خزر و تاثیرات مخرب آن بر تاسیسات نیروی دریایی، بندری و شیلات، صنایع کشتیرانی، حمل و نقل، نیروگاه نکا، نواحی مسکونی و نیز صدمات جبران ناپذیر زی...

ه منظور تعیین الگوی همدیدی بارش های شدید و حدّی در سواحل جنوبی دریای خزر، با استفاده از آمار 8 ایستگاه سینوپتیک، ویژگی های بارش منطقه خزری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آستانه های درصدی، روزهای دارای بارش شدید و حدّی برای همه فصول سال در یک دوره 10 ساله (2003-1994) استخراج شد. در ادامه با توجه به تمرکز بیش از 75 درصد از روزهای بارش شدید در فصل پاییز، آستانه %10 از مقدار بارش فصل پاییز(8/52 میل...

دریای خزر که روزی منطقه‌ای خفته در عرصۀ جغرافیای سیاسی و محل بازی بزرگ بود؛ پس از فروپاشی اتحاد شوروی بازی بزرگ جدیدی در آن رخ نمایانده است و به قدری اهمیت یافته که در دستور کار قدرت‌های بزرگ قرار گرفته و کانون توجه در سیاست بین‌الملل است. در واقع منطقۀ‌ ژئوپلیتیک دریای خزر بعد از فروپاشی اتحاد شوروی به‌صورت منطقه‌ای فعال و دارای کارکرد خاص ظهور کرده است. به‌گونه‌ای که سیاست‌ها و تلاش‌های قدرت‌...

به دلیل سرایت عفونت های میکروبی از راه آب آلوده به استفاده کنندگان از آبهای ساحلی، تعیین کیفیت آنها حائز اهمیت می باشد. این امر توسط سنجش تراکم میکروارگانیسم های شاخص انجام می پذیرد. به دلیل شوری 5/3 درصدی آب دریا و از بین رفتن e. coli (شاخص اصلی آلودگی میکروبی) در حضور این غلظت از نمک، بسیاری از استانداردها به وجود این باکتری و سویه های بیماریزای آن اهمیت نمی دهند. ولی دریای خزر به عنوان بزرگت...

اکثر رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر در گذشته، مکان تکثیر طبیعی ماهی سفید بوده، ولی در حال حاضر فقط برخی از این رودخانه ها محل اصلی مهاجرت بهاره ماهی سفید محسوب می شوند. بنابراین در این تحقیق تاثیر برخی از عوامل محیطی در مصب رودخانه های مهم حاشیه جنوبی دریای خـزر و تاثیـرات آن بر بازسازی ذخایر ماهی سفید دریای خزر در یک بازه زمانی 30 ساله از سال 91-62 بررسی گردید. به منظور تعیین مناسب ترین رو...

گلفشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولاً به‌صورت یک  عارضه گنبدی شکل و در برخی مواقع به‌صورت حوضچه‌ای یافت می‌شوند. این گلفشان‌ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند. این گلفشان‌ها در بیشتر نقاط دنیا  به ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا دیده می‌شوند؛ در ایران بیشتر در جلگه‌های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می‌شوند. گلفشان‌ها به عنوان شاخص میدان‌های گازی و نفتی شناخته شده‌اند و از آنها برای پیش‎بینی...

آبدهی رودخانه‌ها دارای افت و خیزهایی است که به‌طور عمده متأثر از پدیده‌های خشکسالی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی هماهنگ با دگرگونی‌های اقلیمی می‌باشد و همچنین در سال‌های اخیر به‌دلیل نیازهای روزافزون به آب و دخالت‌های انسانی ناشی از آن در سطح حوضه‌های آبریز این روند بیشتر کاهش یافته است. آبدهی رودخانه‌های منتهی به دریای خزر از سواحل ایران نیز منفک از این مسأله نیست، هر چند هنوز به آن مرحله بحرانی ن...