مفاهیم خدا، روح و ماده از جملۀ موضوعاتی به‌شمار می‌روند که همواره در طول تاریخ توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده‌اند. آنها پیوسته به‌دنبال پاسخی در مورد ماهیت این سه و ارتباط آنها با یکدیگر بوده‌اند. آلوارها نیز به‌عنوان پیشروان طریقت عشق در هند به‌صورت مبسوطی ذات، صفات و افعال برهمن را بررسی کرده‌اند. آنها در سروده‌های خود از حقیقت واحدی سخن به‌میان می‌آورند که پنهان و متعالی‌تر از ...

در این مقاله صفات ذات الهی از منظر سه فرقه‌ی مهمّ کلامی اسلام، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. اشاعره قائل به‌صفات زاید بر ذات خداوند (تشبیه) بوده ولی معتزله به‌نفی صفات و نیابت ذات از صفات (تنزیه) معتقد است و تشیع نیز جمع بین تشبیه و تنزیه، عینیت صفات با ذات را پذیرفته است. ملاصدرا با استفاده از قاعده‌ی «بسیط الحقیقة»، عینیت صفات با ذات را نیک...

غزالی در مورد صفات باری تعالی نظریاتی بیان نموده که به زعم او مبتنی بر آموزه های وحیانی است. او در برخی از رسائلش تنها به هفت صفت ثبوتی مشهور حق تعالی بسنده کرده، و در برخی دیگر متذکر بسیاری از صفات ثبوتی به همراه صفات سلبی می شود. ابوحامد از میان صفات ثبوتی مشهور، صفت حیات را سرچشمه ی همه ی کمالات می داند. چون به باور او همه ی صفات به آن بر می گردند. ابوحامد بیان عقاید خود را به تنهایی کافی ...

غزالی از اندیشمندانی است که به صراحت در دفاع از عقاید دینی خود در مقابل فیلسوفان ایستاده و آن ها را در طرح بیست مسئله دینی متهم به بدعت و کفر نموده است. سال ها بعد ابن رشد به عنوان یک فقیه و فیلسوف برجسته، درصدد پاسخ به غزالی برآمده که این نوشتار به تقابل میان این دو دانشمند در بحث علم الهی می پردازد. این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی به بیان نظریه های این دو دانشمند پرداخته و نظریه های ابن رشد ...

پیشرفت به دو قسم سکولار و دینی تقسیم می شود که در مغرب زمین مدل سکولار آن رایج و حاکم است. اسلام با ادعای جامعیت [آیین دنیوی و اخروی] در صدد تشکیل حکومت دینی و اداره جامعه است که برای این منظور ارائه الگوی پیشرفت متناسب جامعه دینی، امری لازم و ضروری است. این الگوی پیشرفت مبانی گوناگونی (خداشناختی، هستی شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی، جامعه شناختی) دارد. در این مقاله مبانی خداشناختی الگوی پی...

البته بحث در ذات و صفات و افعال حق تعالی، در نهج البلاغه بسیار پردامنه و عمیق مطرح شده است ولی آنچه در این تحقیق مورد توجه واقع شده است، بحث درباره ذات حق تعالی می باشد، درباره صفات و افعال خداوند در نهج البلاغه، که بحث مبسوط تری را می طلبد، در این جا به طور مستقل بحثی به میان نیامده است. در اینجا کوشش شده است در حد توان و فهم و وقت خویش مباحثی را درباره اصلی وجود خدا و ادله اثبات خدا در دو بخش...

در نظام معرفتی اسلام، اساسی‌ترین شناخت، شناخت خداوند و مهم­ترین مبحث در شناخت خدا، توحید است. بنیان عقیدۀ توحیدی انسان، توحید ذاتی است. این عقیده، بر اساس وحدت ذاتی خداوند شکل می‌گیرد. برای درک واقعیت وحدت ذاتی خداوند، بهترین منبع، سخنان اهل‎بیت (علیهم‎السلام) است. پژوهش‌هایی که با عنوان توحید در کلام اهل‎بیت (علیهم‎</s...

اسماء و صفات الهی راه شناخت خدا و توجه به ذات بی مانند او می باشند. قرآن کریم و روایات ژرف ترین معارف را دربارة اسماء و صفات خداوند بزرگ فرا‎روی اندیشمندان و طالبان حق قرار داده اند. یکی از این معارف در جمعی از احادیث آمده است که راویان شیعه و سنی از رسول گرامی اسلام6، دربارة احصای اسماء نقل کرده اند. این نوشتار برای درک عمیق تر معنای احصا، پس از بررسی این احادیث، آرای اندیشمندان مسلمان را در م...