وجود مضامین علمی؛ چون: طب، نجوم، فلسفه، کلام، عرفان و اندیشه های مذهبی در سخن خاقانی شروانی ملقب به «افضل الدین» و نیز سنایی غزنوی، باعث شده است تا هردو را «حکیم» نیز بخوانند. باورهای دینی و اندیشه های مبتنی بر شرع از مهمترین درونمایه های سخن این دوشاعر است که عموماً در قالب تصاویر شاعرانه، ساخته و پرداخته شده است. رساله¬ی حاضر پژوهشی است درباب تجلی تصاویردینی در دیوان خاقانی شروانی وسنایی غزنو...

چکیده در قرن سوم و در نیشابور به وسیله ی افرادی چون حمدون قصار و ابوعثمان حیری، جنبشی فکری علیه نظام حاکم تصوف شکل گرفت که به ملامتیه مشهور شد. اندیشه ی ملامتی نوعی اندیشه ی صوفیانه است که یکی از اصول آن سرزنش نفس است، نیز، صوفی ملامتی، با کتمان احوال و نیکی ها و عبادات، خود را در معرض سرزنش و ملامت دیگران قرار می دهد. به تدریج، افراط در این نظریه موجب پیدایش فرقه ی قلندریه گردید. خاقانی، ش...

بدون تردید دیوان یکی از مشکلترین آثار منظوم ادبیات فارسی بشمار می آید و علت آن هم علاوه بر سبک و شیوه گفتار وجود لغات مهجور و اصطلاحات فراوان می باشد و این امر باعث گردیده که علاقه مندان به ادبیات فارسی و حتی دانشجویان این رشته نسبت به آن بی اعتنا و از آن گریزان باشند. اما باید توجه داشت که در دیوان ناصر خسرو، بر خلاف آثار شاعرانی همچون نظامی و خاقانی استعارات و تشبیهات مبهم و ایهامهای دور از ذ...

ژرار ژنت از محققان برجسته‌ی عرصه‌ی بینامتنیت، ارتباط و تعامل یک متن با متون یکدیگر را مطرح کرده است. یکی از گسترده‌ترین مفاهیم بینامتنی، تأثیرپذیری صریح و غیر صریح و ضمنی متون ادبی از منابع دینی از جمله نهج‌البلاغه است. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی، روابط بینامتنی اشعار خاقانی با نهج‌البلاغه بر اساس نظریه‌ی بینامتنیت ژنت بررسی شده است. بین اشعار خاقانی و نهج‌البلاغه در سه سطح واژگان، ...

دیوان اشعار انوری، از سخنوران و دانشمندان نامدار سدة ششم، حاوی دانش‌های زمانة اوست. سخن‌سرای ابیورد، برای عرضة تصاویر تازة خود، به علوم رایج زمانه‌اش از جمله «کانی شناسی »، توجّه ویژه‌ای داشته و به نکات بسیاری از این دانش اشاره کرده است، تنها خاقانی را می‌توان از شاعران بزرگی دانست که در این زمینه با او برابری می‌کند. در این نوشتار، مقصود، کانی‌شناسی از نظر قدماست که شامل کانی‌ها، فلزها ، شبه فل...

انسان موجودی اجتماعی است و کار و پیشه وجه اشتراک و شرط لازم زندگی انسان در جامعه است.از سوی دیگر یکی از ساده ترین و در دسترس ترین ابزاری که می تواند دست مایه ی آفرینش هنری یک شاعر قرار بگیرد همین پیشه ها است.خاقانی با به کار بردن نزدیک به240 پیشه در دیوان اشعار خود،نشان داده که آشنایی کامل با اکثر پیشه های دوران خود دارد. خاقانی برای آفرینش صور خیال به کمک پیشه ها،شگردهای متنوعی را به کار گرفته...

آثار ادبی هر قوم و ملتی نشان‌دهنده سیر فکری آنهاست، و تحلیل این آثار می‌تواند از جنبه‌های مختلف کمک شایانی به روشن شدن این روند کند. اندیشه فلسفی در ‌ایران، خصوصاً از قرن پنجم به بعد، به‌ویژه پس از تألیف تهافت الفلاسفه غزالی، وارد مرحله جدیدی شد و رو به افول نهاد؛ بررسی آثار فکری این دوره، بیان‌کننده سرنوشت تلخ فلسفه و فلاسفه در آن روزگار است. خاقانی یکی از سردمداران ستیز با فلسفه و فلاسفه در آن...

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

خاقانی در شعر خود لااقل در پنج موضع اشاره کرده‌است که کسانی حرمت بیت‌المقدس را نادیده گرفته‌اند و قطار خوکان را به این مکان مقدس آورده‌اند. این موضوع در منشآت خاقانی، دیوان سوزنی سمرقندی و غزلیات شمس نیز منعکس شده‌است. شارحان آثار خاقانی در توضیح این ابیات موضوعات مختلفی طرح کرده‌اند که بیش از آن‌که مبتنی بر اسناد و مدارک باشد بر حدس و گمان استوار است. حدس‌هایی که با واقعیات نسبتی ندارد و معقول...