دربارۀ مواجهۀ جامعۀ ایران با پدیدۀ حجاب (به‌خصوص حجاب زنانه)، دو دیدگاه به‌ظاهر متفاوت وجود دارد؛ اول مقاومت مردم در برابر بی‏حجابی اجباری (کشف حجاب) در دورۀ رضاخان پهلوی و دوم مطابق با برخی از دیدگاه‌ها، واکنش به حجاب اجباری یا قانون حجاب در دورۀ جمهوری اسلامی. در دورۀ اول، در ذیل سیاست‏های «تجدد آمرانۀ» غربی، بی‏حجابی و در دورۀ دوم حجاب امری تحمیلی محسوب می‏شود. بین این دو دوره، حکومت 37 سالۀ...

چکیده بازاریان و اصناف به دلیل حضور پر رنگشان در صحنه های حساس تاریخ معاصر ایران یکی از نیروهای اجتماعی فعال محسوب می شوند که در تحولات دوران انقلاب اسلامی نیز جایگاه ویژه ای دارند. آنان به دلیل آنچه تعارض میان سنت و مدرنیته نامیده می شود و تبلور خود را قالب طبقات اجتماعی نوین (کارگران صنعتی و طبقه متوسط جدید ) و قشرهای مرتبط با بازار و کسب و کار سنتی به نمایش می گذارد در محیط استبدادی و در عی...

چکیده پهلوی دوم به عنوان یک گفتمان از مفصل بندی عناصر و مولفه های خاصی در یک مقطع تاریخی در ایران شکل گرفت و برمبنای همین عناصر و مولفه ها حوزه مشروعیت خود را تعریف نمود. گفتمان فوق ناگریز درمقابل حوزه مشروعیت «خود» به غیریت سازی و تعریف حوزه غیریت پرداخت که از آنها تحت عنوان پادگفتمانهای پهلوی دوم یاد می شود. این تحقیق در پی یافتن ارتباط بین هویت یابی گفتمان پهلوی دوم از طریق نفی غیریت ها و د...

در این اثر به روند تعامل بین ارتش و حکومت پهلوی دوم در طول سالهای 1320 تا 1357 شمسی پرداخته شده است. مهمترین رکن و اساس حکومت شاه ارتش بوده و این موضوع اهمیت و حساسیت ویژه ای را برای آن تعریف می کند. الف) وجود مذهب و اعتقادات شیعی در میان ارتشیان چه تاثیری بر پیروزی انقلاب اسلامی داشته است؟ در طول سالیان متمادی حکومت پهلوی دوم تلاش گردید که آموزه های شیعی کارکنان ارتش از بین رفته و فرهنگ و ا...

مناسبات ایران و اتحاد جماهیر شوروی طی سالهای( 1357- 1342 ش/ 1963-1978 م ) به دلیل وقوع تحولات درعرصه جهانی و روابط بین الملل دستخوش تحول اساسی شد و در پیش گرفتن سیاست تنش زدایی از سوی آمریکا و شوروی به عنوان دوابر قدرت وقت و در پیش گرفتن سیاست مستقل ملی از سوی محمدرضا پهلوی در ایران، موجبات افزایش وگسترش روابط ایران و شوروی را در ابعاد اقتصادی،فنی، تجاری و بازرگانی، سیاسی، نظامی و فرهنگی فراهم ...

گسترش نقش ها و تنوع کارویژه های دولت- ملت های معاصر در قرن بیستم خواه نا خواه گروه های قومی، نژادی، دینی و زبانی را در معرض سیاست ها و رویکردهای آنها قرار می دهد. بنابراین شناخت دولت به عنوان مهم ترین نهاد تنظیم کننده این سیاست ها گام اول در مطالعه این گروه هاست. از سوی دیگر، اقلیت ها برخلاف آنچه که در ظاهر ممکن است به نظر برسد، گروه های اجتماعی منفعل نبوده، با اتخاذ استراتژی های مختلف که ملهم ...

در بحث چرایی پیدایش انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی رژیم پهلوی، پژوهش­های بسیاری براساس دیدگاه­ها و چارچوب­های نظری گوناگون صورت گرفته است. در این مقاله «رابطه ی بین کارویژه ی حفظ الگو، مدرسه و فروپاشی رژیم پهلوی» بر اساس نظریه ی کارکردگرا-ساختاری تالکوت پارسونز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. محقق با بیان سه الگوی: مذهب­گرایی، ایران­گرایی و غرب­گرایی عصر پهلوی و با تحلیل محتوای کتاب­های فارسی اول تا...

بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی سراوان در دوره قاجار و پهلوی یکی از مسائل مهم تاریخ معاصر ایران است که کمتر بدان پرداخته شده است. سراوان یکی از شهرهای جنوب شرقی ایران بود که در جریان رقابت کشورهای اروپایی بر سر کنترل و تسلط بر هندوستان، مورد توجه آنها قرار گرفت. اهمیت سراوان در دوره ی معاصر بیش از همه به هنگام تعیین مرزهای بلوچستان نمایان شد؛ زیرا اختلاف بر سر مالکیت نواحی کوهک و اسپندک از موضوعاتی...

سه دهه پس از کودتای 28 مرداد 1332، دولت پهلوی با جریان فکری مخالفی مواجه شد که طیفی از اقشار به ویژه نسل جوان و تحصیل کرده را به خود جذب کرده بود. این جریان که برآمده از نظام فکری مارکسیسم بود، در دو تشکل حزب توده ایران و سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران نمودار شد: حزب توده که از اوایل دهه 1320 فعالیت خود را آغاز کرده بود، جریان چپ سنتی را نمایندگی می کرد و چریک‌های فدایی خلق ترجمان چپ رادیکال ب...

نهاد آموزش رسمی دارای ظرفیت بالایی جهت گسترش و تثبیت ایدئولوژی حاکم بر جامعه است. در این راستا حکومت پهلوی از اهمّیت، جایگاه و ظرفیت های آموزش و پرورش در راستای دیدگاه های کلی خود و در جهت پیشبرد اهداف حکومت بهره گرفته است. انتخاب نام مدارس با عناوین همسو با ارزش‌های حکومت مثالی از ظرفیت های استفاده شده در آموزش و پرورش دوره پهلوی، به منظور القاء و تثبیت ارزش‌ها است؛ بنابراین انتخاب نام مدارس ار...