شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و ...

بابا فغانی شیرازی (م.925ق) از شاعران دوران ساز ادبیات فارسی است. طرز تازه او 200 سال شعر فارسی را به انحای گوناگون تحت ﺗﺄثیر خود قرار داده است. شاعران بسیاری در عصر صفوی دیوان او را تتبّع کرده و در زمین غزل های او غزل سروده اند. بررسی دواوین تنها هفت تن از شاعران عصر صفوی؛ یعنی عرفی، نظیری، شانی تکلو، شاپور تهرانی، شفایی، طالب آملی و صاﺋﺐ حاکی از آن است که این شعرا حدود هزار غزل در جواب اشعار با...

تحلیل ساختاری شعر «عقاب» خانلری و «خانه سریویلی» نیما¬یوشیج براساس نظریه¬های برمون و گریماس محمود آقاخانی¬بیژنی*/ دکتر اسماعیل صادقی**/ دکتر مسعود فروزنده*** چکیده روایت بستری مناسب برای گزارش ترتیب واقعی رویداد¬ها¬ست. در پژوهش حاضر طرح شعر «عقاب» خانلری و «خانه سریویلی» نیما¬یوشیج به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده آنها، از دیدگاه برمون و گریماس بررسی و تحلیل شده¬اند. علت توجه به این دو شعر روا...

بحث اندیشه در شعر از موضوعات مناقشه‌­آمیز است؛ تقابل دو نوع نگاه که یکی اندیشه را محور شعر می‌داند و دیگری آن را کاملاً نفی می‌کند، دو دیدگاه فکری متقابل را در این مورد سبب شده است. دیدگاه نخست، که از آنِ طرفداران شعر ناب است، اندیشه را نوعی تجربه می‌داند که خارج از فضای هنر وجود دارد و بنابراین عنصری هنری نیست؛ اما دیدگاه دوم بر آن است که شعر نمی‌تواند فاقد اندیشه و محتوا باشد. این جستار ب...

یکی از مکاتب ادبی پرطرفدار معاصر، مکتب رمانتیسم است که ابتدا به مسائل شخصی افراد می­ پرداخت؛ امّا به خاطر اوضاع نامناسب سیاسی و اجتماعی، به تدریج از حالت فردگرایانه به سمت اجتماع، سوق یافت و حالتی جامعه ­گرا به خود گرفت. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیّات فارسی و عربی، زمینه‌های مشترک زیادی ندارد؛ ولی همگونی‌های زیادی میان پیروان این مکتب ادبی در فارسی و عربی به چشم می‌خورد. نازک­ الملائکه و ژا...

آنچه این پژوهش درصدد بررسی و تبیین آن است، میزان و چگونگی تأثیرپذیری شعر معاصر از سبک هندی می باشد. در فصل نخست، اشاره ای مختصر به چگونگی پیدایش این سبک صورت پذیرفته است. تبیین مساله ی تسمیه، بسترهای ظهور و بروز، ابعاد اجتماعی و همچنین علل مخالفت تاریخی با آن از دیگر موضوعاتی است که در این فصل وجود دارد. در ادامه، ویژگی های این سبک مورد بررسی قرار گرفته تا زمینه، جهت جستجوی آن ها در شعر معاصر ف...

در این پایان نامه به بررسی سبک شعر هوشنگ ابتهاج پرداخته می شود. ابتدا عناصر سبکی شعر او با شیوه ای استقرایی بررسی می شود و سپس با تعیین جدول های بسامدی مورد تحلیل و توصیف قرار می گیرد. این پژوهش در سه بخش ارائه می گردد که عبارت اند از: بخش نخست با عنوان تجدد در شعر فارسی که به انگیزه ها و زمینه های نوگرایی در شعر فارسی به طور گذرا اشاره شده است تا زمینه ای برای بخش های دیگر باشد. در بخش دوم با ...

ادبیات تعلیمی و به‌ویژه اندرزگویی در ادب فارسی پیشینه‌ای به دیرینگی تاریخ دارد. این ادبیات، نخست شفاهی و نانوشته بود و بعدها در دورة نویسندگی به رشتۀ تحریر درآمد. ادبیات اندرزی به معنای ویژة آن در عصر ساسانی رواج یافت و از دو سرچشمة سنت‌های شفاهی و منابع نوشتاری به ادبیات فارسی دری وارد شد. مینوی خرد یکی از آثار دورة میانه از زبان‌های ایرانی و متعلق به دورۀ ساسانی است که در این پژوهش د...

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه‌های درونی خود را آشکار می‌سازد از عمده‌ترین نوع شعر به شمار می‌رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده‌تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال‌های میانی سدة سوم، یعنی از نخستین روزگار پیدایش شعر دری آغاز شد و قدیم‌ترین نمونۀ آنها را در ابیات بازمانده از حنظلة بادغیسی می‌یابیم، لیکن دورة کمال...

بررسی شعرِ موج ناب فارسی؛ از سرآغاز تا سرانجام*   علی یاری دانش­آموختۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز دکتر منوچهر جوکار1 استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز چکیده «موج ناب» گرایشی است در شعر فارسیِ معاصر که از زایش­های جریان شعر «موج نو» به شمار می­آید. «موج ناب» در میانۀ دهۀ پنجاه خورشیدی با حمایت و کوشش منوچهر آتشی و معرفی آن از طریق مجلّۀ تماشا پاگرفت. پایه­گذاران حلقۀ نخست موج ناب...