یکی از رایج ترین عناصر تصویری هنر ایران از دوران کهن و پیش از تاریخ نقش مایه «آب» است که بر روی بسیاری از سفالینه های آغازین تا ظروف نقره ساسانی و همچنین آثار باشکوه دوران اسلامی چون سفالینه های سلجوقی و نسخه های خطی و مصور در مکاتب مختلف نقاشی ایران دیده می شود. که این مسئله بی ارتباط با جایگاه والای آب در باورهای پیش از اسلام و پس از آن در ایران نیست. سفالینه های سلجوقی غالبا بستر مناسبی برای...

بعد از یک دوره بی‌مهری نسبت به شیعیان در طول حکومت سه پادشاه اول سلجوقی(طغرل بیک ،آلب ارسلان و ملکشاه) بویژه از اواسط قدرت‌گیری ملکشاه شاهد قدرت‌یابی تدریجی شیعیان امامی در دستگاه حکومتی می‌باشیم. در این مقاله زمینه‌های موثر در فرآیند تقویت تعامل جامعه شیعی با حکومت و مشارکت در حوزه قدرت سیاسی و تصدی امور حکمرانی دردوره سلجوقیان مورد بررسی قرار می‌گیرد. سوال اصلی چنین مطرح است که با وجود سیاست ...

بنای نیمه مخروبه ی مسجد جامع هفتشویه ، متعلق به دوره ی سلجوقی ، در حاشیه ی شرقی شهر اصفهان واقع شده است . این بنا تنها اثر تاریخی است که ، هم قدمت روستای هفتشویه را نشان می دهد و هم گویای قدمت و آبادانی روستاهای همجوار است . محراب ایلخانی این مسجد به سبب ارتفاع زیاد و تزیینات گچ بری متنوع و پرکار هم ردیف محراب های شاخصِ دوره ی ایلخانی قراردارد . تخریب گنبدخانه ی مسجد و قرارگیری محراب در شرایط ...

نمادها در دورة اسلامی نسبت به دوره‌های پیش از اسلام کارکرد گسترده‌تری یافتند. دلیل این امر شاید تغییر مذهب و نگرش آیینی بود که در جهان اسلام اتفاق افتاد. در دورة  سلجوقیان، که یکی از گهربارترین دوره‌های رونق علم، هنر و اقتصاد در ایران بوده است، علم نجوم نیز بسیار پیشرفت کرد، به‌طوری که تأثیر آن را بر بسیاری از هنرهای این دوران می‌توان دید. این مقاله به بررسی یک سند سفالی منحصربه‌فرد مربوط به دو...

هنر فلزکاری ایران، با برخورداری از یک پیشینه باشکوه تاریخی، غنای فرهنگی و زیبایی کم نظیر، در دوره سلجوقی به اوج شکوفایی و در عصر صفوی به نهایت و کمال رسیده است. بدین ترتیب با در نظر گرفتن تأثیرات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هر عصری بر این آثار هنری، نقوش تزئینی و خط نگاره های روی آنها، روشنگر حقایق و واقعیات موجود در جوامع آن روزگاران می باشند که این آثار ارزشمند در آنها خلق گشته اند. هنر خوشنویس...

نجوم و ابزار نجومی در دوران بعد از اسلام به­دلیل وجود ضرورت­ها و نیازهای مختلف در زندگی مسلمانان نظیر آگاهی از زمان طلوع و غروب خورشید جهت اقامه نماز و نیز مسائل جغرافیایی و به­ویژه دریانوردی و پدیده طالع­بینی، سعد و نحس بودن روزها، شب­ها و ساعات مختلف، به یکی از مهم­ترین پدیده­های علمی تبدیل شد. در این­میان هنرمندان فلزکار ایرانی آن روزگار که خود جزئی از جامعه بودند از اهمیت و جایگاه نجوم و مس...