ابوالعلاء معرّی دارای اسلوبی ابتکاری و منحصربه فرد در فلسفه بدبینانه، سبک زندگی پوچ گرایانه و اخلاق ریاضت طلبانه است. وی به جبر مطلق در عالم هستی معتقد بوده و انسان را موجودی ذاتاً بدسرشت، از نظر عقلی، متحیر و به لحاظ روحی، محبوس می دانسته است که زندگی توأم با بدبختی و رنج و آینده ای نامعلوم و تاریک در انتظار اوست. ابوالعلاء پیشنهاد می دهد که انسان در برابر جبر الهی تسلیم شود و با گسترش خودرنجی، ...

میان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهت‌های فکری و گرایش‌های مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن می‌سازد؛ به ویژه آن که «انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آن» از محورهای اساسی فکر و شعر آن دو به شمار می‌آید. در این نوشتار کوشیده‌ایم تا ضمن تبیین جایگاه «خرد» در کا...

نظریه تاریخ ادبی هرمنوتیکی به جای سرگذشت مؤلف و متن، «تاریخ خوانندگان متن» یا «تاریخ ادبیات مخاطبان» را پیشنهاد می¬دهد. از این دیدگاه، عیار ادبیت یک متن مثلاً دیوان حافظ بر اساس میزان سرزندگی، پویایی و قابلیت مکالمه اش با نسل های روزگاران مختلف سنجیده می شود. پس مورخ ادبی، باید «تاریخ تأثیر» حافظ در مخاطبان پس از خود را به نگارش درآورد. او با این کار در حقیقت تاریخ «حیات دیوان حافظ» و «تاریخ معا...

خواجه نصیرالدین طوسی (597- 672 ه) از متکلمان بزرگ شیعی قرن هفتم هجری است. بخشی از حیات فکری و سیاسی خواجه مرتبط با حکومت عباسیان است. روشن است که خواجه با عباسیان همکاری و تعاملی نداشت. فهم دلایل و مبانی خواجه در این زمینه از مسائل مهم این تحقیق است. بر اساس پژوهش خواجه با استفاده از منابع تفکر شیعی (قرآن، سنت، عقل و اجتهاد)، جامعه اسلامی را از خطر سقوط نجات داد و با بهره‌مندی از معارف ناب اهل‌...

  برخورداری انسان از قوة تخیل و تلاش او برای فرار از محدودیتهای بشری، او را به تفکری ماورایی واداشته است که یکی از مجاری به روز این تفکر خلق سفرنامه‌های روحانی و آن جهانی است که ادبیات جهان به هر رنگ و زبانی، نمونه‌ای از آن را بروز داده است. در ادبیات اسلامی نیز از این مقوله شاهکارهایی وجود دارد که خود در شکل‌گیری و حتی روند این سیر و سیاحت در ادب اروپا بسیار تأثیرگذار بوده اس...

دو تفسیر اصلی برای تصدیق وجود دارد نخست تفسیری است که ما آنرا تفسیر اسنادی تصدیق خواهیم خواند و دیگری تفسیری است که می توان آن را اذعان به واقعیت داشتن معنای قضیه نامید مطابق تفسیر نخست تصدیق عبارت از نسبت دادن چیز یبه چیزی (جعل الشی شیئا) است این تفسیری است که به حکما منسوب است و خواجه نصیرالدین طوسی به دفاع از آن پرداخته است تفسیر دوم نظری است که ابن سینا و بهری پذیرفته اند و قطب رازی در براب...

مسئله ی فساد از دیدگاه خواجه نظام‌الملک توسی، وزیر مقتدر ملک‌شاه سلجوقی موضوع مورد بررسی این مقاله است. خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاست‌نامه‌، دیدگاه‌های خود را در خصوص ساختار حکومتی مطلوب بیان و مشکلات موجود در ساختار سیاسی و اداری سلجوقیان را بازگو می‌کند. بر اساس دیدگاه خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاستنامه، موضوع فساد در چهار سرفصل فساد سیاسی، اداری، دینی و اجتماعی بررسی می شود و در هر سرفصل، ع...

همزمان با پیشرفت صنایع گوناگون و میکرونی شدن سازه های مختلف، روش ها و فرآیند های ساخت و تولید قطعات میکرونی نیز پا به عرصه رقابت گذاشته و مادامی که قطعات صنعتی کوچک تر و میکرونی ترمی شوند بر حسب لزوم، این فرآیندها نیز پیچیده تر و دقیق ترمی شوند. یکی از این فرآیندها که در عرصه رقابت فرآیند های ساخت و تولید میکرونی، گوی سبقت از دیگر فرآیندها ربوده است، فرآیند سوراخ کاری میکرونی می باشد. امروزه به...

بزرگان بسیاری در گستره ای زمانی به وسعت تاریخ ایران، به نقش آفرینی در عرصه های متفاوت از علوم، اقتصاد و سیاست پرداخته اند و این حضور،گاه چنان پررنگ بوده که پس از گذشت قرن ها، هنوز بر صفحات تاریخ ایران خودنمائی می کنند. از جمله این بزرگ مردان ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی هستند؛ که در دوران پرهیاهوی مغول پا به عرصه ی حیات نهادند. درسده ی هفتم هجری از قتل عام مردم...

شعر غنایی ، گونه ای از شعر است که عواطف و احساسات شاعر در آن مطرح می شود. در بین قالب های متعدد و متنوع شعر پارسی ، غزل به طور خاص ، جلوه گاه ادب و شعر غنایی است. غزل از ابتدا به این صورت وجود نداشته و به مرور ، وارد دنیای شاعری شد و در طول زمان تکامل یافت تا این که با حافظ به اوج کمال خود رسید. در دوره ی معاصر ، با تولد شعر نوی فارسی ، شاعران به این قالب نو ، روی آورده و به نوعی در آن طبع آزما...