ماوراءالنهر در حیات تاریخی، سیاسی و اجتماعی خود ودر گذر زمان شاهد تحولات و دگرگونی های بسیاری بوده است ؛ پس از تشکیل و فرو پاشی دولت ایلخانان ، این سرزمین همچنان یکی از کانون های فرهنگی و علمی با هویت ایرانی اسلامی بود که از شکوفایی ادبی و هنری ویژه ای برخوردار گردید. دربار تیموریان جایگاه اهل علم، ادب و هنر بود که از نواحی گوناگون گرد می آمدند، جانشینان تیمور بویژه شاهرخ، الغ بیگ و حسین بایقر...

در این تحقیق، که برای نخستین بار مطرح می شود، برخی دست نویس های مانوی تورفان که در مجموعه برلین نگهداری می شود و عنوان «سروده های انجیلی» دارد، معرفی می شود. این سرودها که تصنیفاتی از ایرانیانِ پارتی زبان در خراسان و ماوراءالنهر است و مهم ترین مطالب آنها در باب «اسطوره آفرینش مانوی» است، در نظم ابجدی و الفبایی تألیف شده است. مقاله به پیشینه کاربرد سرودهای مذهبی پیش از عصر مانی و به چگونگی شکل گی...

 آثارالسلاطین تألیف میرسید ناصرالدین، نسخه ی خطی ارزشمندی است که  درباره ایران، هند و به­ ویژه ماوراءالنهر در دوران حکومت صفویه و قاجاریه حاوی مطالب درخور توجهی است. مؤلف دراین اثر در مورد حکومت سلاطین شیبانی در سمرقند و بخارا سخن گفته است و به اجمال به تشریح رقابت صفویان و ازبکان به منزله ی دو نیروی قوی در تعیین سرنوشت ماوراءالنهر پرداخته است. همچنین زمینه درگیری و نبردهای دو حاکم مغولی؛ شیبک ...

بی تردید سرزمین ماوراءالنهر یکی از خاستگاه های سترگ زبان و ادبیات فارسی است که نه تنها شاعران و ادیبان ارزشمندی را، از دیروز تا امروز، در دامان خود پرورده بلکه حوادث رخ داده در این پهنه ی پهناور نیز الهام بخش شاعران و نویسندگان فارسی زبان بوده است. از جمله این حوادث تاریخی، ظهور مقنّع – پیامبر دروغین سده دوم هجری – است که در نخشب ظهور کرده و با معجزه ماه نخشب، سالها اذهان بی شماری را به سمت و سو...