وحی و مباحث مربوط به آن، همگام با نزولش کانون تحلیل متفکران قرار گرفته است، در فهم ماهیت وحی دونوع تحلیل ارائه شده است. الف) تحلیلی الهی، ب) تحلیلی بشری. کسانی که تحلیل بشری از وحی ارائه می دهند آن را به دو بیان، سنتی ونوین، در دو دوره، عصر نزول و دوران معاصر مطرح کرده اند. پژوهش پیش رو ناظر به تفسیر تحلیل گران نوین وحی بوده بدنبال ارائه پاسخی به این پرسش است که دیدگاه استاد نسبت به قرائت های ن...

بحث درباره اصالت جامعه و اصالت فرد، یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در قلمرو فلسفه جامعه شناسی یا فلسفه اجتماعی است. در میان متفکران اسلامی، پیشینه این بحث را می توان در آرای ابونصر فارابی، خواجه نصیرالدین طوسی، اخوان الصفا و ابن خلدون ملاحظه کرد. در میان اندیشمندان مسلمان معاصر نیز می توان از علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید محمد باقر صدر، آیه الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی نام برد. در پژ...

تفسیر موضوعی استاد جوادی آملی بر مبانی، قواعد و روش خاص و مشخص خود بنا نهاده شده و این تفسیر ارزشمند، به عنوان الگویی مناسب برای نو آموزان عرصه ی تفسیر موضوعی به شمار می رود. رساله ی حاضر که سعی بلیغ خود را در استخراج مبانی، قواعد و روش ایشان در تفسیر موضوعی قرآن صرف نموده، امیدوار است با بررسی همه جانبه ی تفسیر گران سنگ این عالم فرزانه و تقدیم آن به آستان قرآن پژوهان، گامی کوچک در خدمت به پژوه...

اغلب صاحب نظران اندیشه اسلامی معتقدند دین اسلام حداکثری است. با وجود این، درباره گستره مسائل دین، اختلاف نظر قابل توجهی دیده می شود. رایج ترین دیدگاه در بین اندیشمندان متأخر، حداکثری بودن دین در محدوده تأمین سعادت انسان است؛ ولی برخی پا را فراتر نهاده، بر این اعتقادند که دین، نه تنها عهده دار پاسخ گویی به مسائل مربوط به سعادت آدمی در عرصه زندگی فردی و جمعی است، متولی پاسخ گویی به همه مسائل مربو...

حقوق بشر از زمینه های وجودی معرفتی و غیر معرفتی بهره می برد که زمینه های وجودی معرفتی آن عبارتند از: مبانی، منابع و مبادی یا پایه های اعتقادی که آن هم شامل پایه های هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی می شود. فلسفه حقوق بشر به دو معنا می تواند مطرح شود: یکی دانشی درجه دوم که از پیوند حقوق بشر با مبانی و پایه های اعتقادی آن سخن می گوید. فلسفهٴ حقوق بشر در این معنا، بخشی از روش شناسی بنیادین...

از میان علل چهارگانه ( علت مادی ، صوری، فاعلی، غایی ) یکی از مهمترین علل، علت غایی است. غایت در فلسفه به دو معنای مختلف استعمال می شود یکی به معنای « ما الیه الحرکه» و دیگری به معنای « ما لاجله الحرکه» . علت غایی قبل از انجام فعل ، محرک فاعلیت فاعل است و پس از تحقق فعل وانجام آن ، وجود غایت در خارج تحقق پیدا می کند. هدف ما در این رساله بررسی احکام و ویژگی های علت غایی و ارتباط آن با علت فاعلی...

بحث درباره اصالت جامعه و اصالت فرد، یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در قلمرو فلسفه جامعه‌شناسی یا فلسفه اجتماعی است. در میان متفکران اسلامی، پیشینه این بحث را می‌توان در آرای ابونصر فارابی، خواجه نصیرالدین طوسی، اخوان‌الصفا و ابن‌خلدون ملاحظه کرد. در میان اندیشمندان مسلمان معاصر نیز می‌توان از علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید محمد باقر صدر، آیه‌الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی نام برد. در پژ...

رساله ای که تحت عنوان مقایسه تجربه عرفانی و وحیانی تقدیم می شود شامل سه بخش اصلی است: بخش اول: آشنایی مستند با دیدگاه های پنج تن از شخصیت های برجسته معرفتی جهان اسلام (فارابی، ابن سینا، شیخ اشراق، ابن عربی و صدرا) در باره «عرفان» و «وحی» است. هدف این بخش، صرفاً آشنایی مستند با دیدگاه شخصیت های مذکور با دو مقوله «عرفان» و «وحی» است. لذا خواننده محترم، در این بخش، نباید انتظار نقد و بررسی و اظهار...

 مقالۀ حاضر به اهمیت خداوند در آثار فمینیستی، انتقادهای الهیدانان و فیلسوفان فمینیست به مفهوم خدای ادیان توحیدی و راه‌حل جایگزین آنها برای نسبت خداوند و بشر می‌پردازد که در این ارتباط، آرای متفکران فمینیستی چون مری دیلی، ایریگاری، جانتزن و اندرسون دربارۀ دوئالیسم تجسد - تجرد، مورد توجه قرار می‌گیرد و در ادامه تفکر و راه‌حل‌های ایشان نقد و ارزیابی خواهد شد و انتقادهای افرادی نظیر هالیوود، اندرسو...

مبحث وجوب و امتناع سابق و لاحق بر موجودات، یکی از مباحث مهم و پر چالشی است که از دیرباز موضعگیری ها و دیدگاههای مختلفی میان اندیشمندان اسلامی ایجاد کرده است. مشهور متکلمان معتقدند علت هیچ گاه توان ضرورت بخشیدن به معلولش را ندارد. در مقابل، مشهور فلاسفه‌ی اسلامی معتقدند اصل ضرورت، اصل بدیهی است و بر این اساس، وجود معلول در فرض وجود داشتن علت تامه‌اش ضروری و تخلف ناپذیر است. در این مقاله سعی بر ا...