جنبش‌های اجتماعی از موضوع‌های اصلی مورد توجه جامعه‌شناسی معاصر است تا جایی که آلن تورن جامعه‌شناسی را علم جنبش‌های اجتماعی می‌داند. در این مقاله با اذعان به اهمیت جنبش‌های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آن‌ها، ضمن سنخ‌شناسی جریان‌های سیاسی مسلط در جنبش جنگل مختصات پایگاه و حمایت مردمی در این سه جریان بررسی می‌شود. پرسش اصلی این است که حمایت مردمی از جریان‌های سیاسی جنبش جنگل چه مختصاتی داشت. دراین‌...

دوران دوازده ساله پس از سقوط رضا شاه در فاصله های 1320 تا 1332 ه.ش ، عرصه نزاع میان مدعیان سیاسی از اقشار و طبقات گوناگون و چالش بر سر منابع قدرت در فضایی جدید بود.فعالین طبقه متوسط در چهار چوب جنبش کاریزمایی سال های 1328 تا 1332 ه.ش ،برای نخستین بار در تاریخ معاصر ایران،قدرت را در جامعه سیاسی(polity)از دیگر مدعیان که بیشتر خاستکاه طبقاتی بالا و یا اشرافی داشتند،گرفته و به انحصار خود در آوردند....

جنبش کساحین و اهل الکلاء[1] بررسی جنبش اجتماعی بردگان، زنگیان وموالی بصره در عهدخلافت عبدالمک بن‌مروان روح اللّه بهرامی* چکیده تاریخ اقلیت‌های قومی و اجتماعیِ تابع خلافت اسلامی، از مباحثی است که تاریخ‌نگاران مسلمان بدان کم‌تر پرداخته‌اند. این بخش از زندگی و خواسته‌های اجتماعی با توجه به رویکرد عربان به تاریخ‌نگاری اخباری، سیاسی و قبیله‌ای در تاریخ اسلام به‌ویژه در عهد امویان، در منابع تاریخ‌نگار...

جهانی شدن یکی از واقعیت های حیات انسانی در عصر جدید می باشد. جهانی شدن و بازتاب های آن در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فنی زمینه ساز تحولات گسترده ای شده است. در این میان، یکی از این پدیده هایی که تحت تأثیر جهانی شدن تحول شگرفی را به خود دیده است، جنبش های اجتماعی هستند. جنبش-های اجتماعی به عنوان یک حرکت تغییرآفرین و نیز یک کنش اعتراضیِ برخواسته از رفتار جمعی افراد، نقش بسیار برجسته ای ر...

هدف پژوهش حاضر مطالعه ساختار شبکه های اجتماعی مجازی درگیر در جنبش های اجتماعی خاورمیانه و شمال آفریقا است. با مطالعه شبکه های اجتماعی مجازی و کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه که جنبش اجتماعی در آن ها رخ داده بود، شبکه اجتماعی فیس بوک و کشورهای مصر و تونس برای مطالعه موردی انتخاب شدند و روابط فعالان جنبش و نقش آن ها در جریان گسترش اطلاعات جنبش های اجتماعی مصر و تونس، در شبکه اجتماعی فیس بوک، با ر...

در میان زنان ایران معاصر پویشی در جریان است که برحسب واجد بودن عناصر مشترکی که در تعاریف مربوط به جنبش های اجتماعی جدید وجود دارد ، می توان از آن به عنوان یک جنبش یاد نمود. جنبشی که غالبا با چالش زنان نسبت به نابرابری قوانین حقوقی میان زنان و مردان و نیز مسائل مربوط به آنان در حوزه های مختلف زندگی اجتماعی مشخص می شود. بهرحال اگر چه برحسب خصلت جوامع اطلاعاتی و انتشار سریع اندیشه ها و الگوهای زند...

با آغاز موج تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا در تونس در اواخر سال 2010 و اوایل سال 2011، شاهد گسترش سریع این موج به سایر کشورهای منطقه و در نهایت وقوع انقلاب های مردمی و سرنگونی رژیم های دیکتاتوری در تونس ، مصر و لیبی بودیم. برخلاف انقلاب های پیشین در سایر نقاط از جهان ، انقلاب های معاصر در کشورهای منطقه با سرعت ، شدت و حجم گسترده ای همراه بود و به باور بسیاری این امر نتیج? تاثیرپذیری از پروس? جه...

مصر به جهت پیشینه ی تاریخی و موقعیت استراتژیک خود یکی از کشور های مهم خاورمیانه است که ارتش بعد از استقلال این کشور همواره به عنوان بازیگران اصلی صحنه سیاست بوده است. و پس از سقوط نظام سلطنتی تا کنون به جز دوران کوتاه حکومت محمد مرسی، ریاست دولت را رهبران نظامی در اختیار داشتند. تحولات این کشور به خصوص از سال 2011 به بعد گواه آن است که تلاش مصریان برای استقرار حکومتی غیر نظامی و دموکراتیک ناکام...

چکیده در این مقاله، توانایی تبیین الگوی نظام جهانی در تحلیل جنبش­های اجتماعی مورد کنکاش قرار می­گیرد. پرسش اصلی این است که الگوی تحلیلی نظام جهانی در تحلیل جنبش­های اجتماعی از چه توان تبیینی برخوردار است؟ در این راستا، پس از بیان بنیاد نظری و ویژگی­های نظریه نظام جهانی، چارچوب روش­شناختی و الگوی تحلیلی نظام جهانی ترسیم می­گردد. سپس کاربرد این الگوی تحلیلی در جهت تحلیل جنبش­های اجتماعی مورد برر...

آزاد سازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی با دموکراسی حداکثری و نهادینه شده یکسان نیست و لزوما به تثبیت و نهادینه شدن دموکراسی نمی انجامد. تحقق این هدف، مستلزم شرایط و فرصت های مطلوب در ساختار قدرت و حاکمیت و کنشگران سیاسی و مدنی است. این پژوهش با روش پژوهش تحلیلی- تبیینی و رویکرد جامعه شناختی سیاسی در قالب نظریه ساختار- کارگزار و ساختمندی و با هدف تحلیل ریشه ها و چالش های فراروی آزاد سازی سیاسی در ار...