دولت عظیم ساسانی که بیش از چهارصد سال بر فلات ایران حکمرانی می کرد و قرن ها در مقابل دیگر دولت مقتدر جهان یعنی روم ایستاده بود، در قرن اول هجری ( هفتم میلادی ) مقهور دولت تازه تأسیس اسلامی مدینه شد. این دولت به مدد انفاس پیامبری راستین که ندای وحی الهی را برای بر انداختن ظلم و گمراهی و بت پرستی به ارمغان آورده بود تأسیس شده بود. با آغاز فتوحات در ایران، سلسله ساسانی که در این سال ها بر عصای مور...

از آثار برجای‌مانده از حسن بن عبدالمؤمن خویی، ملقب به حسام‌الدین خویی، ادیب و منشی مشهور قرن هفتم هجری، تا کنون چند رساله منتشر شده است. اغلب آن‌ها به‌نثر است و در زمینۀ تعلیم انشاء و فن ترسل. حسام‌الدین خویی، در زمانۀ خود و در میان معاصران، به «حسام شاعر» معروف بوده است، ولی از سروده‌هایش، جز منظومه‌هایی کوتاه و ابیاتی پراکنده‌ در ضمنِ آثار منثور، عجالتاً چیزی در دست نیست. در این مقاله، منظومه‌ا...

چکیده: این پژوهش در 20 فصل در موضوعات مختلف از قبیل: پزشکی،نجوم، موسیقی،مشاغل،مراسم عروسی و عزاداری و میهمانی ها و جشن ها، ورزش ها و سرگرمی ها،علوم غریبه، باورهای مربوط به حیوانات، ضرب المثل ها،مباحث زنان و کودکان،خوراک،پوشاک، مسکن و معماری، ابزار زندگی و ابزارجنگ ،سنگ ها و باورهای عامیانه متفرقه و آداب و رسوم اجتماعی را در مثنوی کاوش قرار داده است و با تفکیک و تقسیم بندی و با توجه به موضوع هر...

قصه های کرامت،بخشی از میراث فرهنگی است که می تواند دستمایه پژوهش های گوناگون جامعه شناسی،روان شناختی،ادبی،تربیتی،تاریخی و مانند آنها قرار بگیرد.تاکنون کوششی جدی در زمینه طبقه بندی این قصه ها انجام نشده است.این تحقیق بر آن است که طرحی نسبتا جامع ودقیق برای این منظور تهیه کند.در یک طبقه بندی کلان می توان کرامت ها را به سه طبقه بزرگ اخبار از غیب ،اشراف برضمایر و تصرف در طبیعت تقسیم کرد.هر کدام از ...

آراستن آغاز کلام به حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر و اهل بیت او تحمیدیه نام دارد که دربردارنده حقایق ژرف و بازتاب تفکر درونی نویسنده است و به دلیل این که نویسنده در آن تمام هنر نویسندگی و فن بیان خود را برای جلب مخاطب به کار می گیرد، از لحاظ بلاغی و ادبی حائز اهمیت بسیار است. این نوعِ عالی، تابع تحول سبک نثر هر دوران است، اما به دلیل تحول تدریجی نثر، رگه های تقلید از سبک نثر دوره ی قبل د...

نگارش فرهنگ‌نامه‌های تاریخی را که ابن‌خلِّکان با تألیف وفیات الاعیان در قرن هفتم ابداع کرد، صفدی در قرن هشتم با نگارش دو فرهنگ‌نامه الوافی بالوفیات و اعیان العصر دنبال و تکمیل نمود. مؤلف در ثبت تاریخ وفات تراجم دقت کرده و در بیشتر تراجم، تاریخ وفات را که به همراه تدوین الفبایی ویژگی مشترک فرهنگ‌نامه‌ها است، ذکر می‌کند. در تراجم بسیاری دیدگاه خود را درباره صاحب ترجمه بیان کرده، حتی در مواردی خصوصی...

فخرالدین عراقی (610) یکی از معاصران ابن عربی و شاگرد فرزند خوانده ابن عربی (صدرالدین قونیوی) است که تحت تأثیر مبانی فکر و عرفان ابن عربی آثار منظوم و منثور متنوعی را پدید آورده است. ظهور ابن عربی در قرن هفتم (560) موجب شد طریقه ای بنیان گذاشته شود که عده زیادی از او تأثیر بپذیرند. بدون شناخت و احاطه بر رابطه ابن عربی و عراقی و بررسی دیدگاه های این دو عارف بزرگ قرن هفتم نمی توان آثار عراقی را به...

گنجینۀ ادب فارسی سرشار از مرواریدهای درخشانی است که تنها اندکی از آن در دسترس ادب ‌دوستان قرار گرفته است. یکی از ستارگان درخشان ادب فارسی که در طاق نسیان و زاویۀ گمنامی قرار گرفته و در عصر خویش از شاعران توانا و مشهور بوده، اثیرالدین اومانی است. اهمیت دیوان این شاعر هم از جهت اشعار استادانه و احتوای آن بر لغات اصیل و کهنۀ ادب فارسی است و هم از جهت تاریخی نیز دارای فواید فراوانی است ولیکن تاکنون...

یکی از داستان های مشهور فردوسی، خوان هفتم رستم یعنی نبرد با دیو سفید است . این داستان ویژگی های اصلی سبک فردوسی را داراست ، یعنی اغراق و مبالغه ، حماسی بودن ، موجز بودن . اما ویژگی دیگر این داستان ، تصویری بودن آن است . به همین جهت در بسیاری از نسخه های شاهنامه تصویرسازی شده است . درنگارگری ایرانی ، تصویرسازی های یک داستان واحد ، معمولا شبیه به یکدیگر اند . اما تفاوت هایی هم وجود دارد که متاثر ...

راوندی مورخ و شاعر نیمه ی دوم قرن ششم و اوایل قرن هفتم با وجود شهرتش از باب راحه الصدور اما زندگی و شخصیتش چنان که باید شناخته شده نیست. انتشار بدون مقدمه ی فارسی راحه الصدور گواه این مدعاست. نگارنده در این مقاله می کوشد زوایای مختلف زندگی و شخصیت علمی این مورخ بزرگ را بر پایه ی راحه الصدور از دیدگاه های مختلف بررسی نماید. و در باب ادوار زندگی، تحصیلات، اعتقاد، اندیشه و ارزش و جایگاه علمی و ادب...