این تحقیق وپژوهش حاوی تطبیق دیدگاههای ابن سینا و غزالی در زمینه غرض وغایت در افعال الهی است که از مسائل مهم و امّهات فلسفه وکلام است که بررسی وپژوهش حول آن بسیار در خور توجه است و آن یک امر فطری واز مسائل اساسی وبنیادی انسان موحد می باشد که آنها را وادار می کند از خود سوال کنند،آیا خداوند در افعالش غرض وغایت دارد،یا خیر ؟ در صورت هدف دار بودن، تبیین منطقی وعقلی آن چگونه است ؟ از نظر ابن سینا خ...

تحقق مدل جمهوری اسلامی در ایران به عنوان یک نظام حکومتی بی‌بدیل تاکنون از حیث اثربخشی بین‌المللی مورد توجه بسیاری از منتقدان قرار گرفته است. ظهور فمینیسم اسلامی در دهه 1970 و اوج آن 1990 نیز یکی از صورت‌های نظری است که معطوف به احیای اسلام سیاسی در عصر حاضر واقع شده است. مقاله حاضر، رویکرد دو نظریه‌پرداز پیشرو فمینیسم اسلامی، لیلا احمد و صبا محمود، را نسبت به مقوله امکان مشارکت و استیفای حقوق ا...

در یک نگاه، دلایل وجوب امامت به نقلی و عقلی تقسیم می‌شود و در میان دلایل عقلی نیز برخی اهمیت بیشتری دارد. حکم عقل به لزوم هدایت مردم، تبیین و حفظ دین، و دوام لطف الاهی از آن جمله‌اند. در تحقیق پیش رو می‌کوشیم، بعد از تقریر کلامی این براهین به طور مختصر، مبانی عرفانی این براهین تبیین شود. بر اساس نگرش عرفانی، اصولاً مسئله امامت و ضرورت وجود امام، مسئله‌ای بالذات عرفانی است و حتی تبیین فلسفی آن نی...

برای اثبات وجود حق تعالی براهین تجربی و عقلی مختلفی از دیرباز تاکنون ارائه شده و یکی از مهم­ترین دلایل عقلی در این زمینه «برهان صدّیقین» است. از برهان صدّیقین تقریرهای مختلفی موجود است که چهار تقریر از این تقریرها از ابداعات حاج ملاهادی سبزواری است. ایشان در آثارش این تقریرها را به صورت پراکنده بیان کرده که به طور خلاصه بدین­گونه هستند: 1. حقیقت مرسلۀ وجود که اصیل است به هیچ وجه عدم را قبول نمی­ک...

در مورد مجازات قتل عمدی و حدود اختیارات اولیای دمّ در اعمال آن، میان فقهای مذاهب مختلف اسلامی اختلاف نظر وجود دارد. نظر مشهور در فقه امامیه بر آن است که مجازات قتل عمدی اولاً و بالذات قصاص است و اخذ دیه از قاتل نیازمند تراضی بین ولی دمّ و قاتل می باشد.این نظریه که برخی آن را مقتضای مذهب امامیه دانسته و بر آن ادعای اجماع نموده‌اند، به نظریه «وجوب تعیینی قصاص» معروف است. در مقابل، برخی از فقها هم م...

مفاهیم فلسفی نه تنها در فلسفه، بلکه در سایر دانش­ها نیز دارای اهمیت زیادی بوده و قوام همه علوم وابسته به همین مفاهیم است. این مفاهیم، نه مانند معقولات اولی داده بلاواسطه حس هستند و نه مانند معقولات ثانیه منطقی ذهنی محض هستند؛ از همین رو فهم و تحلیل آنها در مکاتب مختلف با مشکل همراه بوده است. در بین معقولات، مفهوم «وجود» از جهات متعددی متمایز و مهم است. از طرفی در حکمت متعالیه وجود اصیل و ماهیت ...

سنّت پس از قرآن مهمترین منبع معرفت دینی است که وصول به آن از طریق خبر متواتر و خبر واحد امکان‌پذیر است. خبر واحد در حوزه عمل و احکام مورد پذیرش است، اما در حوزه اعتقاد و اندیشه از زمان های دور یکی از دشوارترین و پر اختلاف‌ترین مباحث در میان متفکران مسلمان بوده و هست. خبر متواتر و خبر واحد همراه با قرائن قطعی در تمامی حوزه‌های دین، معتبر و در آن اختلافی نیست. اما مسأله اصلی این است که آیا خبر واح...

در دیدگاهی غیرمشهور از‌ ملاصدرا، افزون بر تطوّرات نفس‌‌، بدن نیز سیری اشتدادی در پیش دارد و می‌‌تواند از مرحلۀ کون و فساد تا مرحلۀ اکتفاء بالذات، اشتداد یابد و حالتی به نام تروّح بیاید که در آن حالت‌‌، با وجود بقا در نشئۀ دنیا‌‌، چنان لطیف شود و خواص روحانی را چنان بپذیرد که به وِزان نفس‌‌، مناسب حضور در آخرت باشد. بر این اساس‌‌، همان‌طور که در ابتدا نفس با جسم‌‌، تنها ترکیبی حقیقی‌‌، ولی ‌‌‌‌‌تعلّ...

بحث «وحدت و کثرت» یکی از ‌‌مهم‌ترین مسائل فلسفی است. تبیین چگونگی نسبت واحد و کثیر از مسائلی است که همواره محلّ تشتّت آرای حکما است. در این میان، ملاصدرا ضمن ردّ هریک از چهار قسم تقابل (تناقض، عدم و ملکه، تضاد، تضایف) و بر اساس مبانی خویش در حکمت متعالیه، نظریۀ تقابل تشکیکی را مطرح می‌‌‌کند، اما از آن‌جا که ایشان در برخی آثار، باز از تقابل وحدت و کثرت سخن گفته است، سؤال مهمی در این‌جا رخ می‌‌‌کند ...

ملاصدرا در آثار خویش اصالت وجود، و، به تَبَع، اعتباریت ماهیت، را در دو معنا به کار می­برد: 1. مفهوم وجود در عالم خارج از ذهن دارای مصداق است، اما ماهیت مصداق خارجی و بیرونی ندارد. 2. هر دو دارای مصداق خارجی­اند با این تفاوت که وجود تحقق بالذات، و ماهیت به عرض و به واسطة وجود تحقق خارجی دارد. بنابر معنای اول، عالم خارج صرفاً عالم وجود است و بر اساس معنای دوم، عالم خارج عالم وجود و ماهیت، هر دو، است...