شکل گیری تمدن اسلامی بر حسب دستاوردهای جهان شمول آن یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ بشر است. این تمدن در گذر تاریخ، اوجها و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. عناصر و عوامل شکل دهنده به تمدن اسلامی به طور مدوام در پی احیا و جهان شمول ساختن آن هستند. از منظر آینده اندیشی نکته حائز اهمیت آن است که می توان آینده های متفاوتی را در طیفی از آینده های مطلوب و نامطلوب برای تمدن اسلامی شناسایی کرد. در این ...

چکیده: مورخان نظرات مختلفی در مورد علل ورود مسلمانان به ایران ارائه می کنند. با پیدایی اسلام و اتحاد عربستان در زمان حضرت محمد (ص) و تشکیل حکومت اسلام، به علل سیاسی و نظامی که ناشی از تهدید خارجی بود لزوم توجه به خارج عربستان احساس شد. در زمان ابوبکر و پیدایی بحران رده به این علل دو علت اقتصادی واجتماعی افزوده شد و مسلمین در تعقیب فراریان رده وارد بین النهرین شدند. با ورود مسلمانان به بین الن...

بسیاری از اندیشمندان و شخصیت‌های علمی و فکری جهان، بر این عقیده‌اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و فراتر از آن مسائل جهان اسلام، اندیشه‌ها و دیدگاه‌های ایشان در موضوع تمدن نوین اسلامی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این...

شبه قاره هند همواره یکی از کانون های مهم مهاجر پذیری بوده است. نزدیکی جغرافیایی هندوستان و وجود جاذبه های فراوان در این سرزمین، از عمده عواملی بوده اند که مهاجران ایرانی بی شماری را به این سرزمین رهنمون کرده است. سابقه مهاجرت ایرانیان به هند به ادوار تاریخی پیش از اسلام می رسد بطوریکه حضور فعال و مستمر ایرانیان در این سرزمین در دوره های اسلامی نیز تداوم داشته است.آنچه بر شتاب این مهاجرت ها در ق...

چکیده در میان متفکران مباحث تمدنی ابن خلدون و دکتر سید جواد طباطبایی با دو بیان متفاوت بر زوال تمدنی و از جمله زوال تمدن اسلامی پای می فشرند. ابن خلدون حتمیت شهرنشینی و ضرورت از دست رفتن عصبیت ناشی از مدنیت را عامل زوال تمدنی می داند و دکتر طباطبایی تهی بودن فلسفه اسلامی از معارف فلسفه یونانی و توفق دین اساطیری بر عقل یونانی و رواج  عرفان و عرفان زدگی و ترویج عربیت را از عوامل زوال اندیشه سیاسی...

بررسی جایگاه مسلمین در تاریخ علوم و توانمندی‏ها و نوآوری‏های آنان در این عرصه، از مباحث ضروری و مهمی است که اهتمام بدان موجب تعدیل اندیشه‏ی رایج افراطی در زمینه‏ی تاریخ علم می‏گردد. این مقاله برآن است که تاریخچه‏ای مختصر از پزشکی اندلس در عصر اسلامی و نوآوری‏های پزشکان مسلمان در این زمینه را به نحوی اجمالی بازگو نماید و سهم اندلس را در پیشبرد علم طب و داروسازی و نیز انتقال آن به اروپا را ارزیاب...

چکیده خلافت فاطمی اولین حکومت شیعی بود که مستقل از عباسیان در جهان اسلام شکل گرفت و خلفای فاطمی اولین حاکمانی بودند که عنوان خلیفه را پس از عباسیان بر خود نهادند. تشکیل این حکومت در مغرب بود و سپس با فتح مصر به آن جا انتقال یافت. در این زمان بین حاکمان اسلامی و جامعه ی مسلمانان علم از جایگاه والایی برخوردار بود. خلفای فاطمی نیز توجه زیادی به علم آموزی و تعلیم و تربیت نمودند. مراکز تعلیمی خاصی ...

چکیده تمدن ایرانی یکی از قدیمی ترین و تأثیرگذارترین تمدن های تاریخ بشری است و ایران زمین نیز به مثابه خاستگاه این تمدن در اعصار گوناگون، حکمرانی حکومت ها و سلسله های بی شماری را به خود دیده است که برخی از آن ها با برخورداری از مولفه هایی به سطح بالایی از شکوفایی دست یافته اند؛ در عین حال این سلسله ها با از دست دادن این مولفه ها به انحطاط کشیده شده اند. در این میان امپراتوری هخامنشی یکی از تأثی...

در اندیشه تمدنی سید منیر الدین حسینی الهاشمی، تمدن بستر‌ساز ارتباط انسان با جامعه و طبیعت است و لازمه این ارتباط حضور تمدن هم در نحوه تأثیر انسان و جامعه بر طبیعت و هم در نحوه تأثیر طبیعت بر انسان و جامعه است. البته مناسبات و ابعاد حیات اجتماعی آن‌گاه وصف تمدنی می‌یابند که نهادینه شده باشند. اسلامی‌بودن تمدن به معنای جریان روشمند دین در تمامی حوزه‌های حیات تمدنی ـ اجتماعی بشر است. نظام مفاهیم (...

عدالت و تمدن به‌عنوان دو پدیده مرتبط با زندگی اجتماعی بشر، از موضوعات مورد توجه نخبگان جوامع از روزگاران کهن تا کنون بوده‌اند. با اینکه عدالت‌خواهی از خواسته‌های همگانی در جوامع بشری بوده و زمینه جنبش‌های اعتراضی در میان عموم مردم و تکاپوهای فکری در میان متفکران را موجب شده، اما تمدن‌خواهی و تمدن‌اندیشی به‌طور ویژه در میان نخبگان مطرح بوده است. مسأله پژوهش حاضر، بررسی کاربرد واژگان عدالت و تمدن...