باستان شناسی جنسیت شاخه ای از باستان شناسی اجتماعی است که به تحلیل و بررسی نظام جنسیت جوامع و هویت جنسیتی افراد و گروه های مختلف می پردازد. موضوع این پژوهش، بررسی نابرابری اجتماعی میان زنان و مردان در ایران دوره ساسانی است. اعمال گونه ای تبعیض جنسیتی و برتری مردان که بر ساختار اجتماعی و جنسیتی جامعه ساسانی استوار است، در مواد فرهنگی و منابع مکتوب این دوران نمود یافته است. هدف این مقاله، بررسی ش...

«گفت وگو ی تمدن ها»، به منزله طرح اعتدالی و تفسیرکننده روابط بین الملل، بیان گر نقش مهم ارتباط میان ملت ها در تداوم تمدن ها و ترسیم آینده ای شکوفا در پیش برد اهداف صلح آمیز است. پیش نیاز فرایند گفت وگو ی حقیقی تمدن ها شناسایی ظرفیت های تمدن ها، احترام دوسویه، پذیرش جایگاه صاحبان آن ها، ویژگی های اصیل تمدنی آن ها، و گفت وگو از موضعی برابر است. بدیهی است که عرصه فرهنگ، با لایه های متعدد در تمدن ه...

در بیشتر رشته‎های علوم انسانی تحلیل‎ها مبتنی بر نظریه‎ها صورت می‎گیرند و اساساً تحلیل خارج از نظریه اتقان و اعتبار کافی را ندارد. در نوشتار پیش رو به این پرسش پرداخته می‎شود که در حوزه مطالعات تمدنی - به عنوان یکی از حوزه‎های مطالعاتی نظری علوم اجتماعی - چگونه می‎توان از تمدن به مثابه یک سطح تحلیل و یا یک چارچوب نظری در تحلیل پدیده‎های اجتماعی بهره برد؟ به بیان دیگر، کاربست تمدن به مثابه یک نظری...

برای پژوهشگران دوره ساسانی، خلیج فارس همواره موضوع با اهمیتی بوده است. محوطه های باستانشناسی بسیار کمی از دوره ساسانی در جنوب ایران و ساحل جنوبی خلیج فارس شناخته شده است. این مسئله تا حدی به دلیل شناخت ناکافی در تفکیک دقیق سفال ساسانی از دوره قبل و بعد از خود در این منطقه است. بنابراین اولین گام اساسی در فهم فرهنگ دوره ساسانی در این حوزه جغرافیایی تشخیص مطمئن مجموعه های سفالی از این برهه زمانی ...

چکیده: نقوش شکار در دوره ساسانی در پی القای قدرتی مادی و روحی است که تمایل دارد جاودان بماند. شاه یا فرمانروا نقش شکارگر همیشه پیروز را در این نقوش اجرا می کند. این حس قدرت طلبی سبب شد تا شاهکار های هنری با موضوع این صحنه ها خلق گردند. نقش سوار کار و صحنه های شکار به همراه عناصر تشکیل دهنده آن بر روی ظروف سیمین و برخی نقش برجسته ها همچون طاق بستان تصویر شدند. این علاقه به بازسازی تصویری شکوه ...

بیستون در 33 کیلومتری شرق کرمانشاه، در کنار جاده قدیمی کاروان رو از جلگه بین النهرین به سوی اکباتان واقع شده است، این محوطه از دوران پارینه سنگی تا کنون مسکونی بوده و آثار با ارزشی از ادوار مختلف تاریخی را در خود نهفته است. بنای ساسانی- ایلخانی از آثار مهم محوطه تاریخی بیستون می باشد که به دوره ساسانی نسبت داده شده و به مرور ویران گشته و پس از اسلام در دوره ایلخانی بنائی بر روی بخش شرقی آن ساخ...

چکیده: بی گمان دستاورد های جالب توجه معماری ایران در دوران اسلامی مرهون خلاقیت های هنرمندان و معماران عصر ساسانی است. در این میان نوآوری های کم نظیری که در زمینه ایجاد طرح ها و شکل های متنوع انجام گرفته قابل تامل است. بسیاری از سازه های معماری از جمله گنبد، ایوان، ستون و غیره ریشه در معماری پیش از اسلام و بویژه عصر ساسانی دارد. استمرار برخی از این عناصر و شکل ها بدون هیچگونه وقفه ای در دوره ها...

تاریخ نگاری محلی به ثبت و ضبط وقایع تاریخی در محدودۀ یک شهر، ایالت و ناحیه می­پردازد، که ذیل تاریخ ملی کشور قرار می­گیرد. بنابراین، وجه اصلی و مشخصه تاریخ نگاری محلی پیوند آن با یک عرصه جغرافیایی محدود و مشخص است. بر این اساس، پرداختن به نقش سرزمین دیلَمیان که یکی از سرزمین­های  تحت سلطه شاهنشاهی ساسانی محسوب می­شد، در شورش­ها و سرانجام فروپاشی دولت ساسانی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. اگر چه م...

خراسان کهن سرزمینی است باستانی که  مهد پیدایش یکی از درخشان‌ترین و کهن‌ترین تمدن‌های منطقه ایران بوده است. خراسان طبق نوشته های اوستا و کتیبه بیستون یکی از مهمترین ایالت‌ها و کوست‌های ایران در قبل از اسلام بوده که یکی از مقاطع حساس و مهم تاریخی آن مربوط به عصر ساسانی می‌باشد. سرزمین خراسان در دوره ساسانی بنابر موقعیت تاریخی، جغرافیایی و ژئوپولیتیکی کانون فرهنگی مهم و اصلی منطقه و تلاقی گاه فره...

چکیده نقوش مُهرهای ساسانی، در قالب نقوش جانوری، گیاهی، انسانی و ... ارائه شده‌اند و حاکی از تأثیر نقوش از نمادهای اساطیری و باورهای مذهبی می‌باشند که بخش عمده‌ای از این نگاره‌ها به نماد فرّه ایزدی و ایزدان دین مزدیسنا و بخشی نیز از سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اقتباس گشته است. هدف از ارائه این مقاله، توضیح و تفسیری برای نقوش مُهرهای ساسانی و همچنین علت استفاده و کارکرد این مُهرهاست. سوال اصلی تحقیق این...