بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری آن‌ها از یکدیگر می­تواند در طبقه‌بندی و تقسیم جریان‌های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال‌الدین مولوی بلخی ظاهرًا هم در اصول فکری و بنیان­های اعتقادی و هم در تمثیل­ها، تشبیه­ها و تأویل­ها همانندی‌های تأمل ‌برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی اس...

داستان تمثیلی از گذشته‌های دور به‌عنوان ابزاری در جهت آموزش فن کشورداری و سیاست‌مداری به پادشاهان مورد استفاده قرار گرفته است. می‌توان گفت بخش مهمی از ادبیات تعلیمی ایران و جهان به‌دلیل تأثیرگذاری و جذابیت بیشتر، در قالب تمثیل بیان شده است. داستان تمثیلی و به‌ویژه افسانۀ حیوانات (فابل) از جمله قالب‌های ادبی است که به‌دلیل دولایگی معنایی، فضای جالبی را برای ارائۀ مضامین سیاسی‌اجتماعی فراهم آورده...

ادبیات تمثیلی، هنری است از مقوله ی زبان مجازی (بیان) در خدمت اصلاح رفتارهای فردی؛ لذا از آغاز، مورد توجه اهل ادب و هنر بوده است. در ادبیات فارسی ـ چه در نثر و چه در نظم ـ به آثاری برجسته بر می خوریم که تمثیل را ابزاری برای روشنگری و مستندسازی برخی مطالب که فهم آن ها به توضیح نیاز داشته، قرار داده اند. یکی از این تمثیل ها، داستان طوطی هندوستان است. این تمثیل که در سده ی ششم هجری، میان اهل فضل شن...

روضۀ خلد مجد خوافی که به تقلید از گلستان سعدی در هجده باب نگاشته شده است مشتمل بر حکایات کوتاه، نغز، عبرت آموز، تعلیمی و تمثیلی می باشد. هدف این پژوهش بررسی حکایات روضۀ خلد از نظر تمثیل است. در این بررسی ابتدا به تحلیل تمثیل در حکایات روضۀ خلد پرداخته شده است و سپس شخصیت های تمثیلی در این حکایات مشخص شده اند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. با توجه به بررسی تمثیل در حکایات روضۀ خلد ...

در این پژوهش به بررسی جنبه های سبک شناختی و روایی فرائد السلوک پرداخته شده است و هدف از آن بررسی ویژگی های سبکی در سه سطح زبانی، فکری و ادبی است که سطح زبانی و ادبی خود از بخش های متعددی تشکیل شده اند و هر یک از این بخش ها و زیر شاخه به طور دقیق بررسی شد. ما حصل اینکه فرائد السلوک از آثار منثور ادبی است که به نثر فنی نوشته شده و تمام ویژگی های نثر فنی در آن وجود دارد؛ از جمله: تمایل زیاد به است...

در مقالۀ حاضر، نوع ادبی مناظره، از ابتدای شکل‌گیری تا روزگار نیما، بررسی و علل تکامل و توسعۀ آن تحلیل و تببین شده است. مناظره نوعی بیان هنرمندانه است که به طور غیرمستقیم، خواننده را به خود جلب می‌کند و قوۀ سنجش و تفکر او را به چالش می‌کشد. در این نوع بیان، از مقابله و مقایسۀ دو عنصر متفاوت و گاه متضاد، و کشمکش‌‌های میان آنها برای رسیدن به مقصود استفاده می‌شود. این نوع ادبی در ابتدا به صورت گفت‌...

باب‌الحکایات احمد شوقی و حکایت‌های پروین اعتصامی از مهم‌ترین آثار تمثیلی ادبیّات معاصر عربی و فارسی به شمار می‌روند. دیدگاه غالب این است که نوع ادبی تمثیل و ساختار آن ضعیف است و به زحمت بار محتوای اخلاقی را بر دوش می‌کشد. در نتیجه، این نوع ادبی همواره در پایین‌ترین درجۀ یک نوع داستانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به علاوه، اغلب تحقیق‌های این حوزه به محتوا پرداخته‌، به هنر «چگونه گفتن» آنها توجّهی نشا...

تمثیل که شاخه­ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت­هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می­شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان  (دستان) می­گویند و مثل و افسانه در معنی وجاهت اشتراک دارند. ادبیات تعلیمی، نوشته­ها و آثاری است که برای خواننده و دریافت کننده ...