از مباحث مهم عرفانی، اسرار رازهایی است که در شطحیات و سخنان متناقض نمای عرفای بزرگ مطرح گردیده است. برای دریافت بن مایه‌های پارادوکس‌های هنری در زبان و بیان اهل تصوف، به‌خصوص پارادوکس‌های عرفانی (شطحیات)، باید به دنبال مبانی نظری‌ای بود که بتواند اساس شطحیات عرفانی را تبیین و تفسیر نماید. نگارندگان معتقدند تقابل ساحات وجودی آدمی در نگاه مولانا، اساس پارادوکس‌های عرفانی را تشکیل می‌دهد؛ به همین...

سیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتند از: الف- اوصاف شخصیِ امام علی(ع) در روایات و احادیث مورد استفاده صوفیه که اغلب ماخوذ از منابع سنی هستند. ب- نسبت امام علی(ع) ب...

در تفاسیر قرآن رویکردهای مختلفی درباره‌ی میزان و نحوه‌ی بهره گیری از حدیث مشاهده می‌شود. در تفسیرهای عرفانی این امر از جنبه های مختلفی مانند میزان تأثیر گرایش مفسر در گزینش و فهم روایات تفسیری، اهمیت بیش‌تری دارد. به همین جهت، تعیین جایگاه و کارکرد حدیث در این تفاسیر می تواند به عنوان سنجه‌ای برای تعیین میزان اعتبار آن‌ها درنظر گرفته شود. در این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی گردآوری شده، ...

این رساله مشتمل است بر : مقدمه ( حرفی از هزاران) که در آن به موضوع و روش کار و تاریخچه موضوع می پردازد. فصل اول ( سفر به آسمان ) که به تعریف تفسیر ، در قالب تمثیل های گوناگون – که نشانگر معنای حقیقی تفسیر است – اختصاص دارد. فصل دوم ( نردبان آسمان) که در آن به تاریخ تفسیر و چگونگی پدیدآیی روش های تفسیری و یاد کرد تفاسیر در هر یک از روش ها و ... اشاره نموده است . فصل سوم ( اسطرلاب آسمان) مشتمل بر...

چکیده: میبدی تفسیر خود را در سه مرحله یا به‌گفتۀ خود در سه «نوبت» پرداخته است. نوبت اول ترجمه­ای است از آیات قرآن به فارسی روشن؛ نوبت دوم، به تفسیر آیات به ­مذاق متشرعان اختصاص یافته و در نوبت سوم به نقل گفته­های عارفان و حسب­ حال­های آن­ها پرداخته است. اندیشه­ای که منجر به این شیوۀ بی­سابقه­ در تفسیر گشته است، شباهات­ فراوانی به آرا و نظریات پدیدارشناسی دارد. میبدی با مطالعۀ پدیده­های خاص (مثل...

اندیشمندان اسلامی اغلب با سه گرایش اصلی فلسفی، نقلی‌و‌ عرفانی به علم اخلاق نگریسته‌اند. ‌امام خمینی با تلفیق این سه‌دیدگاه به نظری جامع رسیده است و به عنوان نمونه دربارة فضیلتِ صبر می‌توان به نوآوری ایشان راه یافت. نگارنده در این مقاله، ‌‌‌‌این نظر را در مقایسه با آرای خواجه عبدالله انصاری، خواجه نصیرالدین‌طوسی و عزالدین‌محمودکاشانی مطرح نموده است؛ چرا که با هم در گرایش‌های اخلاقی و مطالعة ص...

هدف این پژوهش بررسی روایاتی از امام صادق علیه السلام است که مولف تفسیر نورالثقلین، در تفسیر آیات جزء 18 قرآن کریم نقل کرده است. در این راستا درباره ی هر یک از روایات این سوال ها مطرح است: آیا سند روایت اعتبار دارد؟ آیا متن روایت معتبر است؟ از آنجا که این پژوهش متن محور است، مسأله ی پژوهشی خاصی آنچنان که در پژوهش های مسأله محور وجود دارد، در آن مطرح نمی شود و نیز بالتبع رسیدن به نتایج منسجمی از ...

نوشتار پیش روی تلاشی است در راستای معرفی یکی از کهن‌ترینتفاسیر شیعه که توسط یکی از اصحاب امام باقر7 به نام زیاد بن منذر، مشهور به «ابو جارود»، نوشتهشده است. این تفسیر منسوب به امام باقر7 و گونه‌ای جمع‌آوری ابو جارود از روایاتتفسیری ایشان است. «تفسیر ابو جارود» در کشمکش‌های روزگار از میان رفته و تنها راه دست‌یابی بدان، روایات پراکنده‌ای است که بهکتاب‌های حدیثی و تفسیری عالمان پس از وی بویژه تفسی...

بوستان سعدی از متون تعلیمی و حکمی است که حکایت‌های آن به سبب داشتن مضامین و مؤلفه‌های عرفانی، گاه جزو حکایت‌های عرفانی محسوب می‌شود. با وجود اشتراک مضامین در این دو حوزه، دقت در شیوه بهره بردن از آن‌ها می‌تواند ما را در دسته‌بندی دقیق‌تر حکایت‌های اخلاقی و عرفانی یاری رساند. هدف مقاله حاضر بررسی و معرفی الگوهای روایی بوستان و تعیین نسبت این الگوها با روایت‌گری تعلیمی و عرفانی است. به نظر می‌رسد...

بوستان سعدی از متون تعلیمی و حکمی است که حکایت‌های آن به سبب داشتن مضامین و مؤلفه‌های عرفانی، گاه جزو حکایت‌های عرفانی محسوب می‌شود. با وجود اشتراک مضامین در این دو حوزه، دقت در شیوه بهره بردن از آن‌ها می‌تواند ما را در دسته‌بندی دقیق‌تر حکایت‌های اخلاقی و عرفانی یاری رساند. هدف مقاله حاضر بررسی و معرفی الگوهای روایی بوستان و تعیین نسبت این الگوها با روایت‌گری تعلیمی و عرفانی است. به نظر می‌رسد...