تجدّد و تمدّن مفهوم عام و گسترده ای است که ایران عصر قاجاریه را به خود پیچیده است و حیات ایرانیان در سایه آن، دستخوش تغییر و تحوّلات همه جانبه ای گشته، به شکلی که اثرات آن حتی تا روزگار ما محسوس است؛ بدیهی است که این گونه تحولات، واژگان جدیدی را در سطوح مختلف زندگی ایرانیان مطالبه نماید. از آن جا که شعر این دوره، آمیختگی کاملی با وجوه و ابعاد مختلف و واقعیِ تاریخ این عصر دارد، بررسی واژگان موجود در...

این مقاله ضمن بحث درباره تمایز بین زبان و گفتار و اهمیت نقش زبان در مناسبات و تعاملات اجتماعی، زبان رسانه ها را مصنوع و غیرطبیعی دانسته که فعالان رسانه ای در شکل دهی و استفاده ابزاری از آن بسیار موثرند.   نگارندگان با طرح موضوع سلطه زبانی از طریق شبکه های الیگارشیک ارتباطی از جـمله رسانـه ها و برجـستـه سازی ضرورت مقابله با این پدیده، در برابر سلطه زبانی رسانه ای، عدالت زبانی در رسانه ها را طرح ...

چکیده موضوع مورد بررسی? در این پایان نامه، لغات تابو، دش واژه و دشنام واژه ها در زبان فارسی است. این قسمت از زبان با وجود حضور پررنگ خود در بین اهل زبان، به دلیل مسائل مختلف جزو محکومین اجتماعی است و پرداختن به آن امری خلاف نزاکت اجتماعی?است. با این حال در این پژوهش تلاش شده است بدون جانبداری از این عضو محکوم زبان، به تحلیل و بررسی آن پرداخته شود، و نکات ظریفی که در کاربرد آن در زبان وجود دارد...

استشهاد و اقتباس آیات قرآنی، در دوره‌های مختلف، همواره از بارزترین ویژگی‌های متون نثر فارسی بوده‌است. طبیعی است که این صنعت خطابی، مانند هر پدیدۀ زبانی، بنابر مقتضیات فکری و ادبی غالب هر دوره، دستخوش تحول و شکل‌‌گردانی شده‌است. بررسی نمونه‌های استشهاد در نثر فارسی از قرن پنجم تا هشتم هجری نشان می‌دهد که این صنعت به مرور زمان از عنصری استدلالی به عنصری بلاغی تغییر شکل یافته و براثر این تحول کارک...

احمدعزیزی (     ـ 1337) از چهره های موفق ادبیات معاصر در حوزه های شعر، نثر و روزنامه نگاری است، وی که از احیاگران شطح در دورهء معاصر است ، با اتّکا به دستاوردهای شطح قدما و افزودن تکنیک های زبانی و تصویری وتنوّع موضوعی توانست صورتی نو به شطح قدما ببخشد و نوعی عرفان اجتماعی را مطرح کند. به گونه ای که در حوزهء بازی های زبانی و تصویری به کاریکلماتور (کاریکاتور کلمات) نزدیک شود. امّا باوجود شگردهای مت...

امروزه کاهش تنوع زبانی و فرهنگی به یکی از مسائل مهم و قابل تأمل در حوزه های جامعه شناسی و زبان شناسی تبدیل شده است. برآوردها نشان می دهد نیمی از 7000-6000 زبان موجود در دنیا تا آخر این قرن یا به کلی ازبین خواهند رفت و یا درمعرضِ خطر قرار خواهند گرفت.این کاهش اغلب به واسطۀ تغییر تدریجیِ زبانی رخ می دهد که در آن جوامع زبانی یک یا چند زبان دیگر را به قیمت ازدست دادنِ زبان اول (مادری) خود می آموزند. ب...

در سال­های اخیر پژوهش­هاییدر زمینۀ بررسی واجی، واژگانی و نحوی گویش­های فارسی انجام گرفته اما مسائل مربوطبه مردم­شناسی آنها کمتر مورد توجه بوده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی واژگاننظام خویشاوندی هشت گونۀ زبانی استان کرمان (شاملکرمانی، بردسیری، کوهبنانی، بافتی، کهنوجی،جیرفتی، فاریابی و قلعه گنجی)می­باشد. بر اساس نظر مورداک، واژگان خویشاوندی بر سه اساسطرز استفاده، ساخت زبانی و گسترۀ کاربرد مورد مط...

مفاهیم زبان، گویش، لهجه و گونه از مفاهیم بسیار اساسی و پرکاربرد در زبان شناسی است. علاوه بر آن، با توجه به تنوع زبانی در ایران و اهمیت مطالعة زبانها و گویشهای مورد مخاطره و تهدید و گاه رو به زوال، توصیف آنها از اولویتهای مطالعات زبانی است. در اینجا نخستین پرسشی که پژوهشگر با آن روبه رو می شود تعریف مفاهیم پیش گفته است. این مقاله می کوشد با بررسی کاربرد این مفاهیم در آثار زبان شناسان ایرانی به ت...

هر چند ممکن است تلاشهای جودیت باتلر در نمایاندن رنج و محنتِ زنان، شناسایی و شناساندن معنایِ هویتِ جنسیّتی در کنار تردیدهای موجود هویتی تنانه تازه بنماید، با اینحال پیشینه ای بس دراز دارد. دردسرِ هویتی-جنسیّتی مورد توجّه وی آمیزه ای از رویکردهای زبانشناختی-فلسفی مبتنی بر مفاهیم پراگماتیک زبان است که مستقیما برگرفته از فلسفه زبانِ مشهود در آرای جان آستین و جان سِرل در باب کُنش زبانی است. توجّه پساساختارگرای...