از جمله دغدغه های اساسی متفکران مسلمان تبیین رابطه ی میان عقل و وحی بوده است. بر مبنای تقسیم بندی مهمی که اغلب متفکران بر آن اتفاق نظر دارند رابطه میان عقل و وحی به چند نحو قابل تصور است : یکی برتری وحی که خود به دو دیدگاه افراطی و معتدل قابل تقسیم است، دوم برتری عقل و سوم هماهنگی میان عقل و وحی . شیخ مفید وحی را نیازمند عقل و جدایی ناپذیر از آن می داند و از تقلید کورکورانه برای پذیرش احکام و آ...

چکیده: وحی مفهومی بنیادین در ادیان وحیانی دارد و در همه این ادیان، به شکل واحدی مطرح نشده است. در مسیحیت کنونی از وحی به تجلی خدا در حضرت عیسی(ع) و القای حقایقی از جانب خدا تعبیر شده است. در مقابل در اسلام گونه ای خاص از وحی محوریت دارد که همان قرآن است. سه دیدگاه در باب سرشت وحی در کلام جدید مطرح است: دیدگاه گزاره ای، دیدگاه تجربه دینی و دیدگاه افعال گفتاری. طبق دیدگاه نخست، وحی گونه ای از ح...

کارکرد تذکری (تذکر به معرفت فطری) یکی از مهم‌ترین کارکردهای غیر استقلالی وحی است. انبیا و اولیای الاهی برای عملی ساختن این کارکرد و وظیفه وحی از روش های مختلفی بهره برده‌اند. متون وحیانی با ارائه نقش تبیینی (تبیین عهد و میثاق فطری، مفاد و خصوصیت آن)، نقش تعلیمی (آموزش دین، عبادت و دعا)، نقش انگیزشی (ایجاد حالت­های تکوینی موجب التجا و اضطرار) و نقش بازدارندگی (از بین بردن موانع فطرت)؛ به کارکرد ...

ماهیت وحی و آنچه در جریان وحی بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم نازل می‌شد، توجه متفکران مسلمان را به خود جلب کرده است. بشری بودن الفاظ قرآن کریم، انگاره‌ای است که از سده چهارم هجری مطرح شده و برخی برای اثبات آن به آیات 196-192 سورۀ شعراء تمسک کرده‌اند. آنان برآنند که در جریان وحی، تنها معانی بدون شکل و صورت بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم نازل ‌شده و ایشان خود به شکل‌دهی و عربی کرد...

در معناشناسی حوزه ای با تحلیل نسبت های صرفی، نحوی، هم نشینی و جانشینی در مورد واژگان کانونی می توان میدان های معنایی وابسته به آن واژه کلیدی را بهدست آورد و به معنای موردنظر متکلم رسید. ازجمله واژگان کانونی قرآنی که حوزه معنایی وسیعی را در قرآن به خود اختصاص داده است، واژه وحیاست. با تحلیل معناشناختی وحی، اطلاعاتی فراتر از معنای لغوی و آنچه تاکنون مفسران به آن توجه کرده اند بهدست می آید. در ای...

گزارشی از تعریف، خاستگاه، نویسندگان، تحریف و نابایسته های کتاب مقدس است.  کتاب مقدس از عهد قدیم و جدید تشکیل شده است. نوشته های عهد قدیم به سه دسته تقسیم می شود. گروهی کتاب مقدس را وحی مکانیکی می دانند، شماری وحی دینامیکی معرفی می کنند و عده ای وحی نمی شناسند. نظریه سوم دیدگاه فلاسفه و اندیشمندان متاخر است. بولتمان، کری، و لف، تولستوی، بوئر و... کتاب مقدس را وحی الهی نمی خوانند. این گروه از دان...

پژوهش حاضر به بررسی مهم ترین اندیشه های قرآنی و حدیثی جریان فکری نوظهوری موسوم به قرآنیّون می پردازد که از میان اهل سنّت برخاستند. خاستگاه آغازین این جریان شبه قارّه هند بود، سپس از رهگذر مصر به جهان عرب راه یافت. پیروان این جریان بر آن هستند که قرآن یگانه مرجع معتبر تشریع دین اسلام است. بنابراین، سنّت نبوی را به عنوان یکی از مصادر تشریع، فاقد اعتبار می دانند. در توجیه این اعتقاد، ایشان دو دلیل عمد...

این مقاله به نقد و بررسی نظریه ای پرداخته که قائل به نقص قرآن و عدم جامعیت آن نسبت به همه زمان ها و مکان ها و همه مسائل جدید و متغیر است؛ نتیجه این دیدگاه ضرورت ادامه تجربه نبوی توسط دیگران برای پرکردن این خلأهاست. در ادامه به مناسبت، متعرض نگاه صدرالمتألهین و مولوی به قرآن و نسبت مثنوی با قرآن پرداخته و ادعای رقیب مبنی بر اینکه امثال این بزرگان، آورده هایی جدید، علاوه بر قرآن داشته اند را به ن...

از مباحثی که لازم است ارتباط آن با وحی مورد بررسی قرار گیرد، بحث مکاشفة عرفانی است .در این نوشتار سعی شده با استفاده از کُتُب لغت و آیات قرآن و کلمات عرفا به سنجش این ارتباط توجّه شود و از آنجا که شناخت چیزی با تفکّر در آثار آن است، کشف عرفانی در مرتبة وحی نمی‌ایستد که شناختی عمیق‌تر و همه‌جانبه است و از این جهت هیچ عارف راستینی ادّعای وحی و نبوّت نداشته است و ابن‌عربی نبوّت تشریعی را متاعی ویژه می‌دا...

نظریه‌های الهام(یا بنابر آنچه در سنت اسلامی« وحی»  شناخته شده است) به تبیین ارتباطِ میان خدا و واسطة انسانی در انتقال وحی می‌پردازند. زمانی که نظریه‌ای به مسئلة الهامی‌بودن یک متن مقدس (مثل قرآن یا کتاب مقدس) می‌پردازد، دو مسئلة عمده را کانون توجه خود قرار می‌دهد: الف) سازوکار الهام (چگونگی انتقال مطالب خداوند به واسطة انسانی) وب) محدودة الهام( این که چه میزان از مطالب موجود در یک متن مقدس، الها...