صادقی بیک افشار نقاش، شاعر و خطاط عهد صفوی است که در سه مکتب دوم تبریز، قزوین و اصفهان فعالیت کرده است. وی در سال 1010 ه ق دهه هفتاد زندگی¬اش سپری می¬کرد، درآن هنگام کاملاً مجرب و کارآزموده بود و توانست یکی از رسالات نادر حوزه نگارگری را با استفاده از تجربیات خود و بهره گیری از طبع شعر خویش بسراید و آن را رساله قانون¬الصور نام نهاد که شامل 205 بیت می¬باشد. او در ابیات نخستین به آداب تربیتی و معن...

تاریخ دامپزشکی و بیطاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. تدوین کتاب‌های جانورشناسی پس از اسلام به همراه ترجمة آثار ارسطو درین باب نظیر اجزاء الحیوان و طباع الحیوان و همزمان با بهره‌وری از آیات و روایاتی از پیامبراکرم (ص) و اهل بیت(ع)  که در آن به رابطة انسان با جانوران و احکام و آداب صید و ذبح می پردازد، راهی دراز دامنه طی کرده است تا آنجا که تعداد نسخ دامپزشکی و جانورشناسی موجود را سیصد نسخه ذکر کر...

کیمیای سعادت مهمترین اثر فارسی ابوحامد محمّد غزالی است که در ایران دو بار تصحیح و منتشر شده است. بار نخست در سال 1319 به اهتمام احمد آرام، بر اساس نسخه ای ناقص و بی تاریخ و نیز مقابله گهگاهی با پنج نسخه دیگر و بار دوم به کوشش حسین خدیوجم، بر اساس نسخی کهن تر که نیمه نخست آن در 1354 و متن کامل در 1361 منتشر شده است. هیچ یک از این دو چاپ، تصحیح انتقادی کیمیا به شمار نمی رود، چرا که جز چند مورد، از...

سبک وقوع حد واسطی است میان سبک عراقی و هندی. همانگونه که از نام وقوع بر می آید، وقوع بیان حالات واقعی میان عاشق و معشوق است، به زبانی ساده و به دور از تکلّف و تصنّع. شاعر احساسات و حالات خود را در نهایت سادگی و صمیمیّت بیان می کند. در این سبک عاشق پست و حقیر است و معشوق ارجمند و معمولاً مذکّر است، عاشق ناچار است در برابر هر آنچه محبوب می گوید فرمانبردار باشد در غیر این صورت عشق محبوب را بیشتر از دست...

علامه طباطبایی و علامه عسکری ، هر دو وقوع نسخ در سیر تحولات تکاملی جامعه ی عصر نزول قرآن را پذیرفته اند ، اما ، علامه طباطبایی مانند قاطبهء علمای پیشین خود ، آن را کشف از تمام شدن عمر حکمی از احکام دانسته و معتقد است که زمان عمل به حکم تعدادی از آیات قرآن سر آمده است. در مقابل، علامه عسکری ، در عین پذیرش امکان نسخ معتقد است که وقوع نسخ در دایره وحی بیانی واقع شده است ، و به وسیله ی وحی قرآنی و ...

تاریخ طبرستان کتابی بسیار ارزشمند مشحون از مطالب تاریخی، جغرافیایی، ادب فارسی و عربی، اتیمولوژی و فقه اللغه، علم رجال، حکایات، شیعه شناسی و... است و دامنۀ مطالعاتی گسترده‌ای را در بر می گیرد؛ به ویژه در زمینۀ حکایت های تاریخی و ادبی و وقایع مربوط به جنبش های آزادی خواه که توسط بزرگان مفتخر به عنوان «سید» رهبری شده، کتابی بی نظیر و بی مانند است. متأسفانه این کتاب با داشتن حوزۀ دانش و اطلاعات وسی...

زاد آخرت یکی از آثار فارسی ابوحامد محمّد غزالی (م: 505 ق.) و ترجمۀ کتاب دیگری از او به نام بدایة الهدایه است که فصولی دربارۀ برخی از مباحث کلامی بدان افزوده شده است. این کتاب که گزیده‌ای از قسمت‌های مختلف کیمیای سعادت است، در سال‌های 1268ق. و 1276ق. در هند به شیوۀ چاپ سنگی به طبع رسیده است. در سال 1352ش. مراد اورنگ زاد آخرت را از روی نسخه‌ای بی تاریخ به شمارۀ 5552 متعلق به کتابخانۀ مجلس شورای اس...

طبق آیه پنجاه سوره احزاب که در بیان احکام ازدواج‌های پیامبر (ص) می‌باشد، اینکه زنی خودش را به پیامبر هبه کند، حلال دانسته شده است. مفسران در وجه اختصاص هبه نفس به پیامبر، وقوع تاریخی چنین نکاحی و شرایط آن، نظرات متفاوتی دارند. همچنین اختصاص این حکم به پیامبر، زمینه طرح شبهاتی، از جمله تلاش در تأمین خواسته نفسانی و سوء استفاده از موقعیت اجتماعی شده است. در این نوشته با روش روایی و مراجعه به مناب...

بهره‌­مندی از متون جنبی، چون فرهنگ­ها، جنگ­ها و سفینه‌­های شعری در تصحیح، جمع­‌آوری و ضبط صحیح اشعار، راه‌گشای مصحح است. یگانه چاپ اشعار قطران تبریزی به اهتمام حسین نخجوانی، دارای کاستی­ها و اشکالاتی در ضبط و نقائصی در تعداد ابیات است. در این جستار نگارنده سعی دارد در حد توان خود گوشه‌­ای از نقص­های این چاپ را رفع، و در تکمیل دیوان قطران نقشی ایفا کند. از این رو با بهره­‌گیری از برخی نسخ ...

ادریس‌بدلیسی از نثرنویسان معاصر سلطان یعقوب آق قویونلو در ایران و سپس شاه‌اسماعیل صفوی بوده‌ است. مهم‌ترین اثر ادریس بدلیسی دربارة تاریخ عثمانی و شناخته‌ترین اثر در میان تمام آثارش، کتاب «هشت بهشت» است. هم خودِ اثر و هم عنوان آن به فارسی است. نثر کتاب هشت بهشت مصنوع و فنی، به پیروی از سبک جهان‌گشای جوینی و تاریخ وصاف از وصاف الحضره‌ است. باید دانست چه در ایران و چه در ترکیه نسخة خطّی کتاب اخیر یع...