دوره ی معاصر عرب عصری است که اروپا با فرمانروایی برجهان عرب ،قدرت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اعراب را در دست گرفته و به خوبی پی برده بود که دو عنصر هویتی و گرانبهای این قوم «دین» و «زبان» آن ها می باشد، لذا به طور غیر مستقیم و با شیوع افکار کاذب این عناصر را مورد هجمه قرار داد و با نشانه گرفتن میراث دینی و زبانی اعراب در پی رویگردانی مردم از توجه به ادب عربی قدیم ، ایجاد تفرقه و جدایی در ملت عربی...

یکی از شیوه های بررسی و نقد متون ادبی، بررسی ارتباط آن با متونی است که پیش از آن نگاشته شده اند. بر اساس این نظریه که تناص یا بینامتنی نامیده می شود، هیچ متنی مستقل نبوده و برآیندی از تاثیر متون دیگر است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در ذهن نویسنده اثر نموده و متن وی را دستخوش تحول نموده است. این نظریه در اواخر دهه شصت توسط ژولیا کریستیوا با تاثیر پذیری از آرای میخاییل باختین، ارائه شد.ابو اس...

متون کهن، به ویژه متون دینی، همواره سرچشمه­ی اقتباس برای متون ادبی بوده است. این موضوع، در شعر معاصر، گسترش بیشتری یافته و در این میان، قرآن کریم نقشی بی بدیل ایفا نموده است به طوری که هر کدام از شاعران و ادیبان، به فراخور حال خویش، آثار خود را  به آن آراسته­اند. محمد عفیفی مطر، شاعر معاصر مصری، از جمله شاعرانی است که در شعر وی، نمونه­های فراوانی از بینامتنی دینی، قرآنی به چشم می­خورد. شیوه­­ها...

توبه و استغفار موضوعی است که در نهج‌البلاغه و آثار متأثر از آن بسیار به آن پرداخته شده‌‌‌‌‌‌، از میان آثار متأخر متأثر‌‌‌‌‌‌، کتاب چهل حدیث امام خمینی دیدگا‌ها و بیاناتی را از امام خمینی در موضوع توبه و استغفار در بردارد‌‌‌‌‌‌، که نشانگر این مسأله است که امام خمینی از مفاهیم و ادبیات کلام امام علی (ع) در موضوع مذکور تأثیر به سزایی گرفته است. بینامتنیت از جمله روشهای مطالعاتی جدید می باشد که به ...

تلمیح یکی از اصطلاحات فن بدیع است؛ عنصری فرامتنی که با پیوستن به متنِ دیگر، ساختار و معنای دیگر گونه­ای می­یابد. ویژگی بیناذهنی و بینامتنی تلمیح، سبب می­شود تا بین گوینده و خواننده، مشارکتی شکل گیرد. هدف اصلی این مقاله، واکاوی نسبت ایدئولوژی و تلمیح است؛ ازاین رو، با تأکید بر شعر شاملو به این اصل توجّه دارد که تلمیح نمی­تواند بدون ایدئولوژی، ویژگی بینامتنی خود را در متن تثبیت کند. احضار تلمیحات، ...

هر چند اصطلاح بینامتنی در دهه­های اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همه­ی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایع­ترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بی­توجه نبوده­اند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژه­های قرآنی بسیار سود جسته و جایگاه ویژه­ای را در این عرصه به خود اختصاص داده ا...