در انتهای سدۀ 13 ه‌.ق و طی دهۀ اول سدۀ 14 ه‌.ق شکل و نقشۀ باغ‌های تهران تغییر کرد و نوعی باغ با نام پارک ایجاد شد. بررسی باغ‌ها در یک دهه پیش از این رویداد نشان می‌دهد شکل باغ‌ها کماکان با باغ‌های اصیل قاجاری تهران هم‌خوانی داشته و در عین حال برخی تغییرات در باغبانی و آرایش گیاهان آغاز شده است. تغییرات وسیعی که به تغییر شکل باغ‌ها انجامید در باغ‌شاه و پس از آن در پارک‌های امین‌الدوله، ظل‌السلطا...

نثر فنّیِ نفثة‌المصدور را محمّد خُرَندِزی زیدَری نَسَوی در نیمة نخستِ سدة هفتم هجری قمری نوشت. این کتاب افزون بر اینکه موضوع اصلی آن بیشتر، شرح حالِ خودِ نویسنده در هنگامِ حملة مغول است، در بر دارندة مطالبِ تاریخیِ ارزشمندی نیز می‌باشد. دوگانگیِ هدفِ نویسنده برای تاریخی و ادبی نوشتن، سبب شده است که پژوهشگران و سخن‌شناسانِ ادب فارسی دربارة ارزش ادبی آن هم‌صدا نباشند. بعضی این اثر را تنها نثری فنّی به انگیزة بازتابِ...

این رساله، تحقیقی پیرامون ایالت فارس در قرن نهم هجری قمری است و پیرامون سه محور تاریخ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در قرن نهم تالیف شده است . در نیمه اول قرن نهم و در نیمه دوم به ترتیب سلسله های قراقویونلو و آق قویونلو بر ایران به حکومت پرداختند. در طول نیمه دوم که ترکمانان بر ایران مسلط شدند تیموریان محدود به شرق ایران شد و فارس به عنوان ایالت مرزی ترکمانان با تیموریان به علت موقعیت خاص استراتژیکی ...

تشکیل خلافت فاطمیان به سال 297 قمری در افریقیه عوامل و زمینه‏های متعددی داشته است. در بین این عوامل، زمینه‏های اقتصادی کم تر مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که اهمّیّت آن کم تر از عوامل دیگر نیست. در این مقاله اوضاع اقتصادی و نقش آن در تشکیل خلافت فاطمیان بررسی می‏شود. برخی از عوامل اقتصادیِ تأثیر گذار بر تشکیل خلافت فاطمی، به اوضاعِ افریقیه و مغرب در نیمه‏ی دوم قرن سوم قمری و بخشی به عملکرد فاطم...

نوحه با دلسروده های بشر در فراق عزیزانش آغاز شد. سوگ سروده هایی که تابلویی از یادگارهای رفتگان بود و از شعل? الهامات شاعر نشأت می گرفت و به ذکر محامد در گذشته، و تأسف از فقدان او اختصاص داشت. نوحه نوعی از مرثیه است که با ریتم و سینه زنی همراه است، در نوحه قالب های شعری غزل، ترجیع بند، ترکیب بند، مستزاد، قصیده، مثنوی و مسمط کاربرد دارد. هر چند نوحه و مرثیه قدمتی دیرینه در تاریخ ایران دارند ...

افریقیه پس از فتح مصر کانون توجه فاتحان عرب شد. از فتح مصر در سال 22 قمری توسط عمرو بن عاص تا فتح نهایی این منطقه در سال 90 قمری توسط موسی بن نُصیر، هم‏زمان با ورود اسلام به این سرزمین، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بزرگی در میان بربرها پدیدار گشت و آنان رفتار متفاوتی را در مقابل فاتحان و سپس والیان مسلمان در پیش گرفتند. موضوع این مقاله، بررسی تأثیر رفتار فاتحان عرب بر قبایل بربر در متابعت از آ...

ادبیات فارسی در دوران حکومت صد و بیست و پنج ساله قاجار یکی از بزرگترین تغییرات تاریخ خود را در برهه زمانی چند دهه ساله از سر گذراند. فعالیت ادبی در این دوران با (بازگشت) به سنت ها و شکلهای ادب کلاسیک فارسی آغاز شد. دیر نپایید که نارسایی های این سبک در انجام رسالتی که برای تحقق آن پیش گرفته شده بود آشکار گردید. این رسالت عبارت از تکلیفی بود که معمولاً زمان های متلاطم و پراستیز دربرابر ادبیات می ن...

ریشه ­های تاریخ­نگاری اسلامی به روایاتِ راویان و اخباریان سده اول و دوم قمری باز می­ گردد که در متون تاریخی سده­ های بعد بر جای مانده ­اند. از این ­رو، فهمِ شیوۀ تفکر مسلمانان درباره گذشته، به یک معنا بدون بررسی این روایت­های تاریخی امکانپذیر نیست. در این میان، روایات ابوعمرو عامربن ­شراحیل ­عبد شعبی معروف به شعبی (متوفای 104ق)، به عنوان نخستین اخباری مکتب عراق، از جایگاه خاصی در تاریخ­نگاری اسلا...

«لوگوس» (logos) درازنای تاریخ در فرهنگها و مکتبهای فلسفی و برخی از دینها از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. این مفهوم در فلسفه ی یونان باستان، یهودیت و مسیحیت به گونه ای برجسته به چشم می خورد. در مسیحیت، عیسی(ع) با «لوگوس» یکی گرفته شده، از سوی دیگر، در اسلام (در قرآن) نیز عیسی کلمه ی خداوند نامیده شده است. این مسأله همواره در روابط مسیحیان و مسلمانان به ویژه در مجادله های کلامی مناقشه برانگیز ...

آثار و شواهد بدست آمده از تپه های باستانی پیش از تاریخ نشان می دهد که شهر ساوه از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است. وجود قلعة بسیار بزرگ آسیا آباد ساسانی در جوار شهر، قدمت آن را به دورة ساسانی می رساند. جغرافی نویسان اسلامی نیز شهر ساوه را از آثار دورة اسلامی نامیده اند. ساوه در قرون اوّلیة اسلامی توسط حکّام عرب و در اوایل قرن چهارم هجری قمری به دست حکام ایران اداره می شد. مطالعات انجام شده توسط موّ...