«آتش» در آیین ها و مراسم ایران باستان از قداست و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است، به طوری که در سراسر متون اوستایی از آن به نیکی نام برده و ستوده شده و به ویژه در «یسنا»، هات 62 و در «خرده اوستا»، نیایش پنجم به ستایش آن اختصاص داده شده اند. در پایان نامه حاضر، تحت عنوان «بررسی متن اوستایی و زند آتش بهرام نیایش (خرده اوستا)» ، متن فارسی میانه این نیایش برای نخستین بار به فارسی برگردانده می شود....

دو نوع متفاوت روایت تاریخی و روایت شاعرانه از داستان بهرام گور وجود دارد. در یک سو، دیدگاه تاریخ نویسان و در سوی دیگر، نگاه فردوسی به عنوان شاعری داستان پرداز درباره­ این موضوع می­باشد در این مقاله، تلاش نگارنده بر آن است که بر اساس تعریف دو نوع نگاه تاریخی و شاعرانه، به این تفاوت دیدگاه ها صورت تحقیقی بدهد. برخی از تفاوت ها، دخالت عمیقی در سیر و طرح روایت ندارند و تنها به لحاظ کمّی و آماری اخت...

قالی های تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالی های دوره قاجار را تشکیل می دهند. در این میان تعداد قابل توجهی از آن ها تصویرگر ادبیات غنی ایران هستند؛ دسته گسترده ای از قالی های تصویری قاجار این مفهوم را با بهره گیری از خط نگاره ها، تجلی بخشیده اند. این مقاله ضمن معرفی عوامل زمینه ساز و مؤثر بر روند تصویرگری در قالی های قاجار، به معرفی و بررسی دسته ای از قالی های تصویری با مضامین و موضوعات ادبی که اخ...

پیدایش «رمان نو» در فرانسه، بسیاری از اصول داستان نویسی سنتی را تحت الشعاع قرار داد و نوعی شالوده شکنی در عرصۀ نوشتار و سنت های ادبی به وجود آورد. در دهه های چهل و پنجاه شمسی، در ایران نیز گروهی از نویسندگان به جای بازنمایی و انعکاس رئالیستی و ناتورالیستی واقعیت های سیاسی و اجتماعی، به الگوهای نوینِ داستان پردازی به شیوۀ رمان نو روی آوردند. این رویکرد در برخی نوشته ها به پیدایش آثار تقلیدی منجر ...

نظامی یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی است، که شاخص ترین و ارزشمندترین اثرش از نظر کاربرد رمز، بعد از مخزن الأسرار-که یک اثرکاملاً رمزی است-، هفت پیکر می باشد. او توانسته است، داستان های زیبایی را از جوهر خیال و حقیقت برگیرد و در قالب شعر، تندیس های الوان هفت پیکر را جان بخشد. این مسئله نه تنها بیانگر هنرمندی و طبع لطیف و ذوق سرشار این شاعر است، بلکه از بینش عرفانی و جهان شمول ...

چکیده فردوسی و نظامی هر دو داستان بهرام گور و کنیزش را در شکارگاه روایت کرده اند. در این پژوهش به چگونگی فرآیند اسم گذاریِ «متفاوتِ» یک «شخصیّتِ واحد» در این دو روایت پرداخته می شود. بررسی شخصیّت پردازی با تمرکز بر مقوله «فرآیند نام دهیِ شخصیّت ها» نکته ایست که در پژوهش ها کم تر بدان توجّه شده است و نگارنده در این مقاله بر آن تمرکز می کند. نام کنیزکِ بهرام در روایتِ فردوسی «آزاده» و در روایت نظامی «فتنه»...

حکومت ساسانی با اتکاء به دو اصل اساسی و انقلابی تمرکز دین و دولت با ساختار سیاسی- نظامی قدرتمندی شکل گرفت. این حکومت در ابتدا با پشتیبانی نیروهای قدرت­گرای اشرافیت درباری متکی بود و این عاملی برای فزونی اقتدار چنین گروه­هایی در تمام امور لشکری و کشوری شد . چنین روندی به تناوب قدرت و ضعف شاهان تا دوره قباد و خسرو اول تداوم یافت. با ظهور قباد و پسرش خسرو ، روند جدایی و تنش میان پادشاه و اشرافیت د...

در  این مقاله برآنیم که با بررسی زیباشناسانه مرگ یکی از شخصیت های حماسه فردوسی، گوشه ای از قابلیت پویایی و تأویل این اثر را تصویر کنیم. بنیاد اسطوره ای ـ تاریخی متون حماسی در ظاهر آنان را به سوی تفسیرناپذیری سوق می دهد، در حالی که بافت داستان های شاهنامه به گونه ای است که متن را به شدت تأویلی می نماید. حماسه فردوسی بافتی پارادوکسی دارد: از سویی در آن نشانه هایی است که به نحوی اساسی اصیل و واقعی...

پژوهش حاضر، روایت گری در داستان های کوتاه بهرام صادقی را در مجموعه ی سنگر و قمقمه های خالی بررسی می کند. بر این اساس، شیوه ی روایت، پیرنگ، شخصیت پردازی و فرم داستان های مذکور مورد توجه قرار گرفته است. جایگاه نویسنده و راوی در داستان و رابطه ی این دو با هم، همچنین چگونگی ارتباط آن ها با شخصیت های داستان و برقراری ارتباط با خواننده از طریق متن روایی از جمله مواردی است کهبه آن پرداخته شده است. رو...

چکیده چگونگی پردازش شخصیت زن در 42 نمایش نامه ی برگزیده ی فارسی به وسیله ی شهین حقیقی از ورود درام به عرصه ی ادب و هنر ایران ، زمان زیادی نمی گذرد؛ اما تولید حجمی انبوه و متنوع از آثار نمایشی، در سده ی اخیر در ایران، توجه به این نوع ادبی را ضرورتی اجتناب ناپذیر بخشیده است. نمایش نامه را همچون دیگر انواع ادبی، می توان از رویکردهای گوناگون بررسی کرد؛ «تحلیل شخصیت» و از آن جمله «بر...