ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی ادبیات در زبان های مختلف و روابط پیچیدة آن در گذشته و حال و روابط تاریخی آن از حیث اثرگذاری و اثرپذیری درحوزه¬های هنری، مکاتب ادبی و جریان¬های فکری می¬پردازد. در این میان تطبیق آثار شرقی با آثار غربی به عنوان دو قطب مقابل، همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. مقالة حاضر با طرح این سؤال که « آیا نمایشنامة «شاه لیر» اثر شکسپیر ریشه در افسانه های کهن شرقی - ایران...

رشد و هدایت ذوق­های ادبی تحت تأثیر عوامل بسیاری از جمله تابوهاست که مهم­ترین عامل در این امر محسوب می شود. پلیدی ها و تقدّس های رشد یافته، بدون زمینه  منطقی و دلیل موجّه و با منشاء و ریشه  نامشخص، باورها و اندیشه هایی را در جامعه می پرورد که نه تنها عملکرد عوام، بلکه اندیشه شاعران را در خود تنیده و بدان خط سیر ویژه می بخشد. بررسی روش شناختی در بعضی از متون نظم، منجر به مطالعه­ای مقایسه­ای بین شاع...

به زعم بسیاری از صاحبنظران، دوره صفویه یک دوره منحصر به فرد و خاص در تاریخ فرش بافی ایران به شمار می رود. قالی های زیبا و باشکوهی که از آن روزگار باقی مانده و اکنون مایه مباهات مجموعه داران و موزه های بزرگ دنیاست؛ گواه بر این مدعاست. قطعاً شناخت این گنجینه عظیم برای هنرمندان هر دوره ای لازم و ضروری است. واکاوی طرح ها و نقوش این قالی ها هم در جهت شناخت هویت و جان مایه آثار گذشته و هم در ارتقاء سط...

در بیشترِ پژوهش­هایی که تا امروز دربارة «آیین­های ایرانی» در ادب حماسی منتشر شده، شواهد عموماً محدود به شاهنامه بوده و در این حدود نیز آداب و رسوم نادر و درخور بحث از توجّه و بررسی به دور مانده است. در مقالة حاضر با مطالعه در ادب حماسیِ ایران به معنای کامل و دقیق این اصطلاح، چند نمونه از رسوم، ویژگی­ها و بن­مایه­های کمتر شناخته شدة پهلوانی استخراج و تحلیل شده است. مطابقِ این چند آیین و مضمون داستانی...

حکیم ابونصر علی بن احمد اسدی توسی، از شاعران بزرگ قرن پنجم هجری و از جمله حماسه سرایان معروف ایران است . وی به تشویق « ابودلف» حکمران نخجوان، کار نظم «گرشاسب نامه» را به سال 458ه.ق و در مدت سه سال به پایان برده است . گرشاسب نامه، دومین اثر بزرگ حماسی ایران، به تقلید از شاهنام? فردوسی در بحر متقارب مثمن محذوف یا مقصور سرده شده است . این کتاب داستان منظومی است دربار? زندگی گرشاسب، پهلوان بزرگ سی...

مختصر حاضر به منظور معرفی مفهوم با هم آیی واژگانی تدوین شده است. بر این اساس ابتدا به پیشینه ی مطالعات انجام شده در این باره پرداخته می شود، خاستگاه مفهومی و برخی مسایل حاشیه ای مرتبط با آن در قالب نمونه هایی معرفی می گردد. مطالعه ی روابط واژگانی در حوزه ی معنا شناسی، غالباً به لحاظ روابط جانشینی صورت گرفته است. ولی در رویکردی متفاوت، در اواخر قرن بیستم، جمعی از زبان شناسان انگلیسی بر جنبه های ...

در چند سال اخیر تفسیر تطبیقی به مثابه یک گونه تفسیری خود را نمایان کرده است. این گونه تفسیری گرچه آثاری در طول تاریخ تفسیر قرآن دارد، اما هم از نظر فراورده های تفسیری و هم از نظر معرفت شناسی تفسیر، بر بن مایه ها و شاخه های نحیفی تکیه زده است. آنچه به نظر می رسد که در درجه نخست باید تقویت شود، ابعاد معرفت شناختی و مبانی علمی متصور و مقبول این گونه تفسیری است. این مقاله در راستای تحقق چنین هدفی، ...