در مقالۀ حاضر علم بلاغت از آغاز تا امروز در ادب عربی و فارسی به صورت تطبیقی، بررسی و سیر آن با توجه به خصوصیات زمانی و شیوه نگرش و توجه دانشمندان به مسائل بلاغی به طور مستقل مطرح شده است. همچنین، آثار و نظر های دانشمندانی که صاحب تفکر و اندیشه های والا در علم بلاغت بوده اند، بیان و در پایان نتیجه گرفته شده است که بلاغیون فارسی زبان در طرح صناعات عربی بیشتر تحت تأثیر بلاغیون عربی زبان بوده اند.

خندیدن کنشی انسانی است که در نظام های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی- فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند شدن مفاهیم...

ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که اطلاعات از هر سو به سمتمان روانه است: سپهری از اطلاعات. بخشِ عمدۀ این اطلاعات در قالبِ زبانِ طبیعی است و ازطریقِ رایانه‌ها به ما می‌رسد. به‌منظورِ دسترسی به این دانشِ ذخیره‌شده و همچنین، ایجادِ میاناهای[1]انسان- ماشین، پردازشِ زبانِ طبیعی، در جامعۀ اطلاعاتیِ چندزبانۀ امروزی، نقشِ پررنگ‌تری یافته است. برنامه‌های تصحیحِ دستور و املای کلمات، بازیابیِ اطلاعات در پایگاه‌های داده و...

اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه  برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ­ها و تصحیح­های مختلف،  با فرهنگ­ها و فهرست­های مناسب (فرهنگ­های واژگانی) در دسترس اهل فن  قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین  به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است  برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین  متون  منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان  کنکا...

نقد ادبی به معنای امروزی آن عمدتاً برآمده از فکر و فرهنگ مغرب زمین است امّا این به آن معنا نیست که در فرهنگ و تاریخِ ادب فارسی، ما نقد ادبی نداشته­ ایم. دورۀ صفوی به لحاظ نقد ادبی و بررسی و دقّت­ های موشکافانه آثار شعری، یکی از درخشان ترین دوره­ های نقد ادبی تاریخ ادب فارسی است. معناگرایی و تلاش برای یافتن مضمون تازه، مهم­ ترین شاخصه نقد ادبی این عصر و دقّت نظر در مباحث تأثیر و تأثر شاعران از هم دیگ...

رقومی سازی اسناد و مدارک امروزه نقش مهمی در حفاظت و همچنین دسترس پذیر ساختن منابع اطلاعاتی در کتابخانه ها، آرشیوها و مراکز اطلاع رسانی دارد. با توجه به اینکه در کشور ما تاکنون کتاب جامعی به زبان فارسی در این زمینه تألیف نشده است، ترجمه منابع به زبان فارسی نقش مهمی دارد. در این مقاله به نقد یکی از منابع ترجمه شده به زبان فارسی در زمینه رقومی سازی پرداخته می شود. در نقد حاضر ابتدا منبع اصلی، همچن...

زبان انگلیسی و ترجمه از این زبان، به عنوان جزء لاینفک جامعهء ایران و زبان فارسی درآمده است. کثرت و گستردگی ترجمه سبب شده تا زبان فارسی آماج آسیب ها و صدمات متعدد و گوناگونی گردد. مقالهء حاضر به دو موضوع توجه دارد: یکی آن که آسیب شناسی زبان فارسی باید از حد واژگان که معمولآ بحث رایج محافل است، فراتر رفته و واحدهای مهم تر و بزرگ تری همچون عبارات و جملات نیز مد نظر قرار گیرد. مسئلهء دیگر آن ک...