معارف کتابی است از بهاء ولد که مطالب متنوعی دارد و نظم و ترتیب خاصی هم میان فصول مختلف کتاب وجود ندارد. به­ علاوه مشخص نیست که این کتاب نوشتۀ بهاء ولد است یا مجموعۀ مواعظ و تقریرات وی که بعدها توسط مریدانش گردآوری و مکتوب شده است؟ و پیداست چنین کتابی سبکی یکسان ندارد. گاه دارای نثری خشک و عالمانه است، گاه به زبان عامیانۀ مردم بلخ نزدیک می­شود و گاه نثری دلنشین و ادیبانه دارد، اما در بسیاری از م...

به نظر دانشمندان بلاغت یکی از ترفندهای رسایی کلام و شیوایی سخن در ادبیات کوتاه گویی (الإیْجَاز: brachylogy/brevity) است (نک، زیدان، 1/48) که حتی برخی آن را مرادف بلاغت می دانستند؛ (جاحظ، بی‌تا، 1/64، ابن رشیق، 1988م، 1/418؛ ابن اثیر،1998م، 2/55) و به معنی بیان معانی مورد نظر با کم‌ترین واژگان ممکن و به منظوری بلاغی است، بی‌آنکه ابهامی در فهم کلام ایجاد شود، (جاحظ، بی‌تا، 2/8؛ ابن رشیق،1988م، 1/43...

توجه به زبان دین در فلسفه دین به دلیل چگونگی مسأله معنا درباره فهم گزاره‌های دینی و تحلیل اعتقادات مبتنی بر این گزاره‌هاست. آنچه در این میان مهم است و در حل بسیاری از مسائل می‌تواند مورد بهره قرار گیرد، مسأله ارتباط میان لفظ و معنا، دلالت آنها و نیز معنای واژگانی است که در متون دینی به کار رفته است، به طوری که امروزه زبان‌شناسان معاصر در سمانتیک یا علم دلالت الفاظ، بحث مستقلی را برای واژگان اخت...

مهاجرت ایرانیان کمونیست به اتحاد شوروی در دو دوره به‌وقوع پیوست: دورۀ اول که از آن به‌‌ «موج اول» یاد می‌شود، مربوط به سال ۱۹۲۲م است که طی آن ابوالقاسم لاهوتی و ۱۵۰ نفر از همراهانش وارد خاک شوروی شدند؛ موج دوم مهاجرت بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاد که طی آن گروهی از ایرانیان کمونیست که برخی از آن‌ها اهل فرهنگ و ادب بودند، وارد خاک شوروی شدند. یکی از این مهاجران اهل ادب و فرهنگ شاعرۀ جوان، ژاله...

1- نقد زیباشناختی آرایه های ادبی: قدیما علم بدیع را علمی دانسته اند که از وجوه تحسین کلام بحث می کند؛ البته بحث از محسنات باید بعد از رعایت کلام با مقتضای حال و وضوح دلالت باشد؛ اما در باب اینکه وجوه تحسین کلام و اسباب زییایی کدامند و چه تأثیری در تخییل سخن دارند، بحث دقیق و روشنی نشده است و همین امر باعث شده است دانش بدیع بیشتر از علم معانی و بیان همواره دستخوش بازی و اصطلاح سازی قرار بگیرد ...

ویژگی بارز ادبیات داستانی آن است که در ژرفنای خود بازگو کننده ی بسیاری از حقایق و اوضاع و احوال جامعه ایست که در بطن آن شکل گرفته است.لذا با نگاهی جامعه شناختی به این آثار، می توان دورنمایی کلّی از جوامعی که مولد این آثار بوده اند ترسیم نمود.از آن جا که مضمون مقامات همدانی(358ـ398 هجری) ریشه استوار و ژرفی در زندگی عمومی جامعه ی عصر عباسی دارد، در این مقاله بر آنیم تا با نگاهی جامعه شناختی به مقا...

   سبک‌شناسی آماری، پژوهشگر را در تشخیص و تمییز سبک­های مختلف یاری می­کند. شیوه پژوهش در سبک‌شناسی آماری بر اساس معیار کمّی است که محقق باید مؤلفه‌های این بخش را بر اساس داده‌های آماری تحلیل و تجزیه نماید. در این مقاله با رویکرد توصیفی و تحلیلی و آماری، خطبه غرّاء مورد تحلیل و پژوهش سبک‌شناسی قرار می‌گیرد. بررسی انجام یافته نشانگر آن است که از میان آرایه‌های لفظی، سجع متوازی و موازنه به شکل مساوی...

مولانا، در کاربرد آیات در مثنوی خود، نوآوری‌های مهمی دارد که تا کنون دربارۀ آن پژوهش برجسته‌ای انجام نشده است. قرآن خود معجزۀ بلاغت است و زمینه‌ای برای آفرینش واژگان و ترکیباتی بدیع و هنری در مثنوی قرار گرفته است. بر این اساس، در این پژوهش، خلاقیت مولانا در کاربرد آیات بررسی شده است. روش مطالعه، تطبیقی-تحلیلی و مبتنی بر بررسی تمامی شواهد، تطبیق آیات و ابیات مثنوی و تبیین تفاوت روش مولانا و در ع...

جمال ادبی و اعجاز هنری قرآن کریم همواره یکی از عوامل اصلی جذب مخاطب بوده‌است. اقتباس یکی از شیوه‌های بلاغی است که می‌تواند با اعتبار، ضمانت، وجاهت، غنا و مقبولیت بخشیدن به متن، موجب جلب بیشتر مخاطبان و سرانجام، اقناع آنان گردد. تفسیر خزائن‌الأنوار و معادن‌الأخبار از تفاسیر ادبی‌ ـ عرفانی دورۀ صفویه است که در سال‌های اخیر مورد تحقیق، تصحیح و چاپ قرار گرفته‌است و آن را در قرن دو...