اسطوره حلقه ی وصل میان انسان معاصر با انسان نخستین است. پیوند میان خواست های درونی و رفع نیازهای ناشناخته ی انسان معاصر و همتای نخستین او، با اسطوره مفهوم پیدا می کند. شناخت اسطوره و دریافت دقیق هویت آن به سادگی امکان پذیر نیست؛ به همین سبب نمی توان تعریف دقیقی از اسطوره ارائه کرد. وجود دهها تعریف متفاوت از دیدگاه های دین شناختی، روان شناختی، فلسفی و غیره دلیل روشنی بر این مدعا است. نوشته ی حاض...

چکیده      ایران و هند دارای مشترکات فرهنگی ـ هنری بسیاری می­باشند؛ این اشتراکات را می­توان نتیجه ارتباط گسترده و همزیستی تاریخی این دو تمدن بزرگ دانست. در این پژوهش سعی برآن است با تکیه بر نقوش و نشان های نمادین و اساطیری موجود در سنگ نگاره­ها و گچ بری های دوره­ی ساسانی و مقایسه­ی آنها با نقوش نمادین موجود در هنر هند، نقوش و نشان های نمادین و اساطیری مشترک در این دو تمدن بررسی و ارزیابی شود. ن...

توسعة زبان شناسی تطبیقی در قرن نوزدهم و اکتشافات قوم شناختی در قرن بیستم موجب شد تا اسطوره شناسی در هیئت یک علم مطرح شود و از آن جا که اسطوره های باستانی ملت ها مبنایی ترین مقولات برای شناخت ملل مختلف اند اسطوره شناسی تطبیقی به عنوان عامل شناخت متقابل ملل از یکدیگر مورد توجه محققان قرار گرفت و این امر به گشوده شدن باب گفت وگو و تعامل میان ملل منجر شد. به این ترتیب، اسطوره شناسی تطبیقی قادر است ...

چکیده یکی از نمودهای وحدت اندیشۀ بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره­ای است که به دلیل ترکیب شدن بن مایه های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصّی هستند،  نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده­ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان شمول درآمده است. خلیل حاوی و احمد شاملو از جمله این شاعران هستند که حجم وسیعی...

اسطوره، یا از طریق صور خیال یا از طریق تصاویر کهن الگویی در اثر ادبی بروز می یابد. ابتدا، تعاریفی از اسطوره و تصویر کهن الگویی و رابطه میان آن دو ارایه می شود. سپس، در پرتو بررسی نمونه هایی از اشعار کهن و نو، نقش و جایگاه اسطوره در ساختار کلی شعر و در محور افقی و عمودی خیال تبیین می شود. آن گاه در بخش اصلی مقاله، تجلی اسطوره به واسطه تصاویر کهن الگویی بررسی و به این نیز پرداخته می شود که اسطوره...

فرای با الهام از نگرش‌های اسطوره‌شناختی کاسیرر و الیاده و با به‌کارگیری دیدگاه‌های فریزر و فروید و از سویی دیگر با پی‌گیری آرای منتقدان حلقۀ نقد نو به دیدگاهی ژرف در باب ساختار دوری و دیالکتیکی اسطوره نایل شد که به موجب آن شکل‌گیری اسطوره محصول دو سازوکار متفاوت به شمار می‌رود: گرایش اسطوره به نقل روایت در نظام دوری؛ و جهت‌گیری اسطوره به سمت‌ ساختارهای کلامی خودایستا. فرای این سازوکار دوم را ذی...

چکیده اسطوره یکی از عمده‌ترین پدیده‌های فرهنگی اقوام مختلف است که همواره پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ کرده و با کارکردهای گوناگون و اشکال مختلف با آن تنیده شده است. عنصر تخییل در اسطوره، ماهیتی متناسب با ماهیت صور خیال برای آن پدید آورده است و بر این اساس، حضور اسطوره در شعر به هر دلیلی که باشد حضوری زیبایی‌آفرین است. اسطوره در گونه‌های مختلفی از انواع صور خیال در متن پدیدار می‌شود. این تصا...

اسطوره ها روایت باورهای اقوم گذشته دربارة خود، خدا، عالم هستی و مابعد الطبیعه به زبان رمز و در قالب داستان است؛ در حقیقت اسطوره ها برای توجیه آیین ها، رسوم و قاعده های اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی پدید آمده است و هدف اسطوره شناسی کشف اندیشة نهفته در اساطیر است که زیر بنای فرهنگ و روحیات هر قوم محسوب می شود؛ کشف و پی بردن به روحیات و ذهنیات مردمی که خواست و آرزو و بیم و امیدشان را به زبان رمز در رو...

اسطوره و حماسه به عنوان گونهای از فرهنگ عامه، پیش از ظهور ادبیات پدید آمده و با ادبیات ملل ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده است. با وجود تفاوتهای فراوان بین انسان ها و فرهنگ ها، از نظراسطوره و حماسه شباهت های مشترک فراوانی بین آنها وجود دارد. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی اسطوره - ایی است. این مسأله در مورد ادبیات ایران و آلمان نیز در شا هنامه و سرود نیبلونگن [Nibelungenlied] بهخوبی قابل مشاهده است...