ساختارهای هویتی ایران از یک سو ویژگی‌های خاص تاریخی و فرهنگی ملیت ایرانی را در این نقطه ویژه جغرافیایی بازنمایی می‌کند و از دگر سو، انتخاب آگاهانه یا تأثیرپذیری انفعالی از فرهنگ‌های دیگر را نشان می‌دهد. به واقع، در تاریخ طولانی ایران راز تفاوت دو حرکت متفاوت جوشش فرهنگی و ریزش اندوخته‌های تاریخی چیست؟ چرا در یک زمان، باروری و شکوفایی هویت ایرانی را شاهد هستیم و در زمان دیگر، جایگاه فرودست ...

در میان فرم های ادبی رمان همزاد دوران مدرن و دیگر مفاهیم همزاد آن از قبیل دموکراسی است. رمان بیشترین اهمیت را به موقعیت فرد در اجتماع می دهد. مرزهای رمان بر خلاف دیگر فرم های ادبی مثل حماسه و شعر غنایی مشخص و پیدا نیست. رمان هنوز در حال رشد است و همین مطالعه آن را دشوار می کند. برای پدید آوردن اثری متعلق به حوزه جامعه شناسی ادبیات باید شریطی را مراعات نمود که از آن دسته است عدم تقلیل متن به چیز...

خمسة نظامی از اواخر قرن هشتم هجری به دلیل داشتن داستان‌هایی عاشقانه و غنایی مورد توجه نگارگران ایران قرار گرفته ‏است. در بسیاری از داستان‌های خمسه، زنان قهرمانان اصلی هستند یا در داستان نقشی اساسی دارند که خود بیانگر میزان اهمیت زنان در منظومه‏های نظامی است. نظامی، برخلاف نگاه منفی رایج به زنان در جامعه، با رویکردی مثبت جایگاهی رفیع به آنان می‌بخشد. در دوره‌های مختلف نیز این داستان‌ها، به‌خصوص ...

در سال‌های اخیر مطالعۀ «دیگری» و «نمایش دیگری» به صورت مستقل در سنت مطالعات فرهنگی به‌خصوص نزد محققانِ «مرکز مطالعات فرهنگی بیرمنگام» همچون استوارت هال اهمیت یافته و از آن به عنوان دریچه‌ای برای شناخت خود، جامعه و فرهنگ خودی استفاده می‌شود. شرق‌شناسی ادوارد سعید و غرب و بقیه استوارت هال دو نمونۀ درخشان چنین مطالعه‌ای را نشان می‌دهند. صنایع فرهنگی و ارتباطات انسانی از مهم‌ترین مسائل ﻣﺆثر در شکل‌گ...

چکیده | شکل و طرح باغ بخش مهمی از خصوصیات آن را بازنمایی می‌کند. باوجود این، معمولاً گوناگونی طرح باغ دست‌کم به اندازۀ اهمیتی که دارد مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مطالعۀ باغ‌های موجود و یا اسناد و مدارک باغ‌هایی که زمانی وجود داشته‌اند، ازجمله راه‌های اصلی برای شناخت گونه‌های مختلف باغ است. اما با توجه به اینکه بسیاری از باغ‌ها تخریب شده‌اند، فهم باغ‌سازی برخی دوره‌ها به‌راحتی میسر نیست. در نبود نمو...

یکی از رایج ترین عناصر تصویری هنر ایران از دوران کهن و پیش از تاریخ نقش مایه «آب» است که بر روی بسیاری از سفالینه های آغازین تا ظروف نقره ساسانی و همچنین آثار باشکوه دوران اسلامی چون سفالینه های سلجوقی و نسخه های خطی و مصور در مکاتب مختلف نقاشی ایران دیده می شود. که این مسئله بی ارتباط با جایگاه والای آب در باورهای پیش از اسلام و پس از آن در ایران نیست. سفالینه های سلجوقی غالبا بستر مناسبی برای...

با توجه به اهمیت انتخابات نهمین مجلس شورای اسلامی و نقش بسزایی که ارتباطات جمعی و رسانه ها در اینگونه عرصه های سیاسی – اجتماعی دارند، لزوم بررسی عملکرد رسانه های مختلف که مخاطبان در ایران را به عنوان اصلی ترین رای دهندگان هدف قرار داده اند بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. به ویژه انتخابات 12 اسفند ماه که از نظر زمانی و شرایط داخلی و بین المللی ایران در مقطعی حساس و مهم برگزار می شود. رسانه ملی...

در این پژوهش تلاش شده است، با به‌کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت‌هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این‌ رو، به‌اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن...

در بررسی تحولات تاریخی ایران همواره بر نقش و جایگاه اقشاری همچون سیاست‌مداران، نظامیان و روحانیون تأکید شده است؛ اما در این میان اقشاری چون هنرمندان و صنعت‌گران نیز وجود داشتند که در طی ادوار مختلف از جمله دوره حاکمیت تیموریان بر ایران (913-771ق) نقش و سهم قابل توجهی را در شکل‌گیری این تحولات ایفا نمودند. شکوفایی و فراگیر شدن هنر و صنعت در این دوره و کارآمدی هنرمندان و صنعت‌گران در عرصه‌های مخت...

اصلاح قوانین مالکیت زمین به عنوان بخشی از برنامه نوسازی در ایران و روسیه، رویدادی است که دگرگونی های اجتماعی و سیاسی گسترده ای برای هر دو کشور در پی دارد. آنتوان چخوف با نمایش نامه «باغ آلبالو» و اکبر رادی با نمایش نامه «لبخند باشکوه آقای گیل» اصلاح قوانین مالکیت زمین و زوال طبقه اشراف زمین دار در ایران و روسیه را دستمایه قرار داده و تأثیر آن بر زندگی شخصیت هایی از طبقات مختلف اجتماعی را آشکار ...