قرآن کتاب تربیت انسانهاست. از این رو یکی از اصلی ترین زمینه های پژوهش در قرآن، بررسی رویکرد تربیتی آن است. از آنجا که شیو? بیان آموزه های تربیتی، در اثرپذیری مخاطب نقش اساسی دارد، قرآن کریم شیوه های متنوع بیانی را به کار بسته است. شاخص ترین آنها استفاده از روشهای بلاغی و نیز به کار بردن انواع استدلال می باشد. تعالیم تربیتی قرآن ضمن اینکه از زیبایی های بلاغی اعم از تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه ب...

 فلسفه و هدف از انتشار فصلنامه پژوهشهاى قرآنى تبیین شده است. نویسنده پس از بیان نقش انقلاب اسلامى در گسترش حرکت قرآن پژوهى، انواع فعالیّت‌هاى قرآنى را که پس از انقلاب شکل گرفته است زیر عناوین حفظ و قراءت، تأسیس مراکز قرآنى، تألیفات قرآنى، ترجمه‌هاى قرآن، برنامه‌هاى کامپیوترى و نشریات قرآنى، بر مى‌شمارد. سپس از فعالیّت‌هاى قرآنى دفتر تبلیغات اسلامى از جمله تکمیل و عرضه »تفسیر راهنما«، »فرهنگ موضوع...

با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...

اعراب قرآن و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن‌ترین علوم اسلامی قرآنی است. از سویی دیگر، به دلایلی، گاهی برای یک یا چند لفظ، عبارت قرآنی، اعراب‌های مختلفی ذکر شده یا محتمل می‌شود. در این صورت است که نیاز به توجیه صحت این اعراب‌ یا نقد و بررسی صحت و سقم آن‌ها می‌شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این امر است که بر اساس مستندات متعددی، به توجیه، نقد و بررسی اعراب‌...

انتخاب انواع روش­های تفسیری بستگی به نوع نگاه مفسّر به قرآن دارد، مفسّر در نگرش ساختاری و مجموعی به قرآن، مدلول و معنای آیه را با ابزارهای گوناگون و از همه مهم­تر با توجه به سیاق آیه واکاوی می­کند، اما در نگرش تجزیه­ای و تفکیکی، عنصر سیاق چندان اهمیتی ندارد، در این دیدگاه می­توان آیات را تقطیع نمود و معنای استقلالی آن را مد نظر داشت. این تحقیق با باور به معناداری مستقل فرازهایی از آیات بدون توجه ...

اراده به معنای خواستن، محبّت، طلب و امر و دستور آمده است. در قرآن کریم به انواع مختلفی از اراده اشاره شده است که ارادة الهی در بالاترین سطح آن قرار دارد و پس از آن ارادة انسانی، فطری و شیطانی قرار دارند. ارادة انسانی به فرد این اختیار را می دهد که اعمال خیر و شر انجام دهد و خویشتن مسئول پاسخگویی به این اعمال در روز قیامت باشد. اراده در مواضع خیر و شر به کار می رود که ارادة خیر شامل ارادة اصلاح و...

تمثیل نوعی روایت منثور یا منظوم است که نویسنده در آن عوامل، وقایع و گاهی نیز محیط آن را ابداع می کند تا در سطح ظاهری یا اولیه روایت، معنایی منسجم ایجاد کنند و در همان حال، دالِ بر نظام معنایی ثانویه مرتبط باشند. تمثیل شگردی روایی است که در هر فرم یا گونه ادبی می توان از آن استفاده کرد. یکی از روش های انتقال مفاهیم در قرآن نیز قصّه گویی است. داستان های قرآن در عین واقعی بودن، از نوع قصّه های تمثیلی...

قرآن پژوهان در بسیاری از عرصه های قرآن پژوهی با پدیده ای به نام «اختلاف قراءت در قرآن کریم» رو به رو هستند. خاستگاه این پدیده آنجاست که قاریان قرآن کریم بر اثر علل و عواملی پاره ای از عبارتها و کلمات قرآنی را به صورتهای گوناگون خوانده اند. پاره ای از این قراءتها تنها به تلفّظ و طرز ادای کلمه یا عبارت مربوط می شود و به اختلاف در معانی منجر نمی شود. مانند «کفوا احد» و «کفْؤاً احد» و «کفوا احد» ولی ب...