در باب حقیقت و گوهر دینداری شیوه‌های مختلفی اتخاذ شده است. برخی، صرفِ دلِ پاک را- هرچند بدون عمل نیک- برای دیندارشدن انسان کافی دانسته‌اند. برخی تکیه افراطی بر عقل انسانی کرده، گوهر وجود انسان را در تعقل او دانسته‏اند‌ و عده‌ای با تأکید بر راه دل و تزکیه آن، عقل و ادراک را کمتر بها داده‌اند. برخی نیز تجربه دینی افراد را گوهر دینداری دانسته‌اند. این نوشتار با نگاهی به این نظریات با تأکید بر اسلام‎...

میزان تأثیر دو قرن حکومت به نام تشیع بر مشروعیت حکومت در عصر غیبتو دستاورد اصلی حکومت صفویه برای حکومتهای بعدی در ایران دو سؤال اساسی مقالهحاضر است. نویسنده در پی آن است تا با تبیین دورههای گفتمانی اندیشه سیاسی شیعه،« پارادایم جدید » نشان دهد که مهمترین پیامد بلند مدت حاکمیت صفویه علاوه بر ایجاددر فلسفه سیاسی شیعه، تأثیر آن بر جایگاه حکومت شیعه در عصر غیبت است. ادعایبنیانگذار صفویه مبنی بر ارتب...

معلولین ذهنی که قادر به درک محتوای افعال خویش نیستند از لحاظ اخلاقی قابل سرزنش نمی باشند. لذا تقصیر که هنوز تهی از محتوای اخلاقی نشده است به سختی به آنها منتسب می شود. اما قانون مدنی فرانسه (ماده 2-489) و ایران (ماده 1216) معلول ذهنی را ضامن می دانند. اولی با تکیه بر اندیشه تقصیر نوعی، بی توجه به شرایط درونی عامل مانند جنون، وی را مسوول می داند. دیگری با تکیه بر سابقه فقهی از یک سو در اتلاف، ...

فقه سیاسی به مثابة شاخه‌ای از اندیشه و فهم سیاسی اسلام، با تکیه بر روش‌شناسی اجتهاد، مربوط به ادارة مسائل اجتماعی و سیاسی کشور و مشتمل بر دستورها، احکام و راهکارهایی در زمینة عرصه‌های گوناگون قدرت، نظام، سیاست و اجتماع است. این دانش فقهی دارای هویت جمعی است که رسالت سامان دادن به زندگی اجتماعی و سیاسی را برعهده دارد. یکی از مصادیق مهم فقه سیاسی «امر به معروف» و «نهی از منکر» است که برای تحقق اه...

قانونگذار در تمام نظام‌های حقوقی، وجود شرایط خاصی را برای صحت اعمال حقوقی لازم دانسته است که در صورت عدم رعایت آن شرایط، با ضمانت اجراهای متنوعی از جهت شدت و ضعف همچون بطلان (مطلق یا نسبی)، عدم نفوذ و ... مواجه‌ا‌یم. در این مقاله به بررسی مفهوم ضمان و بطلان اعمال حقوقی، مسؤولیت و آثار حقوقی ناشی از بطلان عقود و ایقاعات پرداخته شده است. همچنین جهت بررسی دقیق تر موضوع و استفاده از نظرگاه قوانین س...

مقالة حاضر تلاشی است برای بررسی مبانی فلسفی و یا رویکرد فلسفی در اندیشة سیاست خارجی امام خمینی و از آنجا که حضرت امام یک فقیه، یک عارف و یک فیلسوف بودند، دیدگاههای حکومتی ایشان تحت تأثیر یافته‌های فقهی، عرفانی و فلسفی ایشان قرار داشت. برای مثال، «اصحاب قرارداد اجتماعی» در فلسفة غرب، هر سه به قرارداد اجتماعی معتقدند، اما از آنجا که رویکرد آنها به انسان متفاوت است، دیدگاههای حکومتی آنها نیز م...

در این رساله آرای فقهای عامه و خاصه اعلم از مشهور و غیر مشهور و نیز ادله آنها گرد اوری شده و باعنایت به ادله بویژه آیات قرآن کریم به بررسی اندیشه ها فقها پیرامون حقوق زن پرداخته شده است. نویسنده گرچه با نگرش انتقادی و تحلیلی به حقوق زن در فقه نظر افکنده است اما نتیجه می گیرد که حقوق واقعی زن در اسلام نقصانی ندارد و گاه بکار بردن برخی تعابیر و تأثیرعرف جوامع گذشته بویژه عرف جامعه عربی صدر اسلام ...

با اعلان خلافت فاطمی در سال 297 در افریقیه، اندیشه اسماعیلی برای تحول در عرصه‌های کلامی، فقهی، علمی، سیاسی و کشورداری، بستر مناسب و جدیدی یافت. بررسی مفاهیم بنیادی آموزه‌های اسماعیلی در دوره اقتدار سیاسی فاطمیان می‌تواند به شناخت عمیق‌ تحولات فرهنگی این سلسله یاری رساند. مفهوم علم و مبانی علم‌آموزی از جمله مفاهیم بنیادین فاطمیان است. اسماعیلیان ضمن بزرگداشت مقام علم و جایگاه عالمان، فراگیری علو...

چکیده:بیداری اسلامی زمینه ساز تولد دوباره تمدن اسلامی است. از موانع این بیداری، نگاه سنتی فقه اهل تسنن به مسئله مشروعیت حاکم است. از این منظر حاکم یا به اجماع اهل حل و عقد یا استخلاف حاکم قبل و یا به استیلاء و غلبه مشروعیت می‌یابد و تبعیت و فرمانبرداری از او واجب است؛ حتی اگر فاجر و فاسق باشد. فقه الواقع به عنوان پدیده‌ای نوظهور در حوزه علوم اسلامی اهل سنت و جماعت که فقیه را موظف می‌داند تا برا...

یکی از چالش‌های نظری ما در سیاست‌ورزی، این است که در اتخاذ استراتژی‌ها، آیا باید صرفاً به آرمان‌ها و اصول اخلاقیاندیشید، یا این‌که تنها به منافع ملی و آن‌چه «هست» توجه کرد؟ مقالةحاضرحاصلیک پژوهشاندیشه‌شناختیاست که در پرتو دو رویکرد نظری آرمان‌گرایی و واق...