قصیده مشهور رودکی (بوی جوی مولیان آید همی) با داستانی که نظامی عروضی سمرقندی در چهار مقاله درباره علّت ایجاد آن ذکر کرده است، در نزد تذکره نویسان و مورّخان قدیم و جدید بحث‌های بسیاری برانگیخت. عده‌ای هرات و برخی مرو را محل سرایش این قصیده ذکر کرده‌اند. برخی از قدما نیز اساساً در اصالت و تأثیر گذاری این قصیده بر امیر نصر تردید کردند و حتی بعضی از بزرگ‌ترین محقّقان معاصر نیز بدرستی نتوانستند برای منش...

سبک کمال الدین از سه دیدگاه زبانی فکری و ادبی بررسی شده و در پایان هر بخش نتیجه بحث ارائه شده است

کلینی بی واسطه از محمد بن اسماعیل بدون افزودن پسوند و پیشوندی، 831 حدیث نقل نموده است. بیشتر محقّقان عرصه حدیث و کاربران دانش رجال، مراد از وی را محمّد بن اسماعیل بندقی نیشابوری تعیین کرده اند. دو فقیه معاصر امام خمینی و آیةالله خویی در وثاقت و معتمد بودن وی اختلاف نظر بنیادین دارند. امام خمینی، دست کم در چهار موضع به توثیق وی پرداخته و تأکید می کند، گرچه وی از سوی رجال شناسانی مانند طوسی و نجاشی...

ملک الشعرا، بهار و امیرالشعرا، شوقی ازجایگاه والائی در ادبیات ایران و مصر برخوردار هستند. به دلیل شباهتهای بسیاری که در شخصیت ادبی و موضوعات اشعار آنان وجود دارد؛ به خصوص مبارزه فراگیر با جهل و فساد که در جای جای دیوان دو شاعر به چشم می خورد، به تطبیق اشعار بهار و شوقی در زمینه مبارزه با جهل و فساد پرداختیم. در مقدمه این رساله، توضیحاتی درباره ادبیات تطبیقی، موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن، تحقی...

«امیری» مشهورترین شعر و آواز، و «امیر» بلندپایه‌ترین شاعر ادب مازندرانی است که اشعارش فراتر از گسترۀ استان مازندران رفته است. رواج اشعار امیری در میان مردم، روایی و سینه‌ به­ سینه است، اما ابیاتی از آن در حواشی کتاب‌ها و جنگ‌ها و به صورت مستقل نیز در دست است که مفصل‌ترین آن با نام کنزالاسرار مازندرانی در دو جلد در سال‌های 1277 و 1283ق منتشر شده است. مدتی پس از این تاریخ، تلاش‌‌ فراوانی...

مقاله حاضر، به چند نکته مهم در زمینه تشکیل حکومت صفوی می پردازد. ابتدا علل ورود اسماعیل میرزای صفوی به گیلان و انتخاب این منطقه به عنوان پناهگاهی برای رهایی از دست آق قوینلوها بررسی می شود. سپس به سیاست حاکم محلی گیلان؛ یعنی میرزا علی کیا در حمایت از اسماعیل میرزا و همراهانش پرداخته می شود. سرانجام، علل قیام و خروج اسماعیل میرزا از گیلان بررسی و تحلیل می گردد. در این پژوهش با استناد به منابع عص...

تاریخ حکومت خاندان صفوی در ایران، با ایراد خطبه به نام ائمه اثنی عشر (ع) از سوی شاه اسماعیل اول در مسجد آدینه تبریز (907ه) آغاز شد. این نقطه ی آغازین با تلاش پی گیر حکام صفوی برای ترویج تشیع در ایران تداوم یافت تا آنجا که آن را به یکی از ویژگی های برجسته هویت بخش برای حکومت صفوی تبدیل کرد. تلاش صفویان برای استقرار شریعت امامیه، علمای شیعه را به نحو بی سابقه ای به عرصه های گوناگون اجتماعی و سیاس...

چکیده ندارد.

چالش های نظم سیاسی کهن با نظم جدید در آستانه‌ی قرن نوزدهم و بحران های نشأت گرفته از آن، نخبگان سیاسی و روشنفکران ایرانی را متوجه ضرورت تأمل در این باره و چاره اندیشی برای خروج از وضع موجود نمود. در عالمِ اندیشگی راه ها و راهکارهایی بی شمار برای خروج از این وضع پیشنهاد گردید، در ساحت عملی نیز به همان ترتیب. در این میان خواستِ تعدیل قدرت یکی از راهکارهای عمده‌ی نخبگان برای کارآمد نمودن نظم کهن و آم...

بررسی اوضاع مرو در دوره قاجار بدون توجه به اقدامات و روابط متقابل حکومت‌های اطراف آن ممکن نیست، بنابر این در این مقاله نخست به مناسبات و روابط آقامحمد خان با حکام مناطق مذکور پرداخته می‌شود که عبارت است از اقدامات و لشکرکشی‌های حاکم بخارا در مرو و خراسان وتصرف مرو، و واکنش دولت ایران به آن اقدامات، که از حد اعزام سفیر و نوشتن نامة تهدیدآمیز فراتر نرفت و امکان اقدام بر ضد امیر بخارا برای بنیان‌گ...