یکی از مباحث بنیادی و کاربردی در فقه و حقوق، بحث اعتبار مثبتات امارات و اصول عملیه می باشد. امارات(ادله اجتهادی) و اصول عملیه(ادله فقاهتی)، از جمله ادله ی استنباط احکام شرعی هستند که گاه مودای این دو دلیل علاوه بر مدلول مطابقی خود، دارای لوازم، ملزومات و ملازمات عقلی، عادی و اتفاقی می باشند که از این موارد تعبیر به مُثبتات می شود. مشهور اصولیون قائل به حجیت مثبتات امارات هستند. برخی دلیل این امر...

چکیده به منظور شکل گیری قاعده حقوق بین الملل عرفی لازم است دو جزء در کنار یکدیگر قرار بگیرند. عنصر مادی (رویه) و عنصر روانی (اعتقاد حقوقی منبعث از ضرورت ها). در رابطه با عنصر مادی، اگرچه برخی معتقدند تنها اعمال فیزیکی دولت ها در رویه سازی مشارکت داده می شود، اما چنان که خواهیم دید رویکرد غالب در این عرصه با تکیه بر رویه قضایی بین المللی حاکی از پذیرش هر نوع رفتار دولت اعم از فیزیکی یا کلامی اس...

احکام فقهی، مفاهیم کلی مترتب بر موضوعات است که تعیین چنین احکامی بر عهدة شارع و استنباط و توضیح آنها وظیفة فقهاست. اما تعریف و تبیین همة موضوعاتی که متحمل احکامند در محدودة رسالت شارع و وظایف فقها نیست بلکه بیشتر موضوعات، متخذ از عرف و جامعه است. چون در پاره ای موارد، فقه اسلامی که علی القاعده بیان کنندة حکم شرعی است، به تعریف موضوع و یا حتی تعیین مصداق دست یازیده- موضوعی که تعریف و تعیین آن بر...

پس از وقوع فاجعه منای سال 1394 و جان باختن حدود پانصد نفر از حجاج ایرانی، احقاق حقوق بازماندگان قربانیان از بحث های قابل توجه به شمار می آید. ازاین رو، در مقاله پیش رو، پس از بازخوانی ماهیت فاجعه منا در آیینه حقوق، به روش های مطالبه حقوق بازماندگان قربانیان این حادثه با توجه به ظرفیت های حقوق بین الملل، حقوق جمهوری اسلامی ایران و حقوق عربستان پرداخته ایم. در ارزیابی واقع بینانه احقاق حقوق بازما...

مقاله حاضر به بررسی عوامل علّی دخیل در فرایند عرفی­شدن در ایران می­پردازد. در این راستا چهار تبیین‌کنندة علم­گرایی، صنعتی شدن، رفاه اقتصادی و برابری اقتصادی برای تبیین عرفی شدن در نظر گرفته شد. واحد تحلیل، استان­های ایران و تکنیک اتخاذ شده برای انجام تحقیق جبر بولی بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد ترکیب ثابت و قابل اعتنایی برای وقوع عرفی شدن در استان‌های ایران بر اساس عوامل تبیین­کنندة فوق و ...

از بعد از ملاصدرا تا کنون تفاسیر متعددی از اصالت وجود و اعتباریت ماهیت صورت گرفته که می‌توان این تفاسیر را به سه دسته تفکیک کرد: الف) تفسیر عرفی، ب) تفسیر فلسفی، ج) تفسیر عرفانی. نگارنده بر این باور است که تفاسیر فلسفی و عرفانی تفاسیری صحیح از اصالت وجودند ولی تفسیر عرفی تفسیری ناصحیح از اصالت وجود است که ناشی از نگاهی غیردقیق به مقولۀ هستی است. در این مقاله با مراجعه به آثار متعدد ملاصدرا تفسی...

خبر واحد به عنوان یکی از منابع و مستندات استنباط احکام شرعی مورد توجه و همواره میان فقیهان، در حجیّت و عدم حجیّت آن اختلاف نظر بوده است، در دوره‌ای نظر مشهور، عدم حجیّت خبر واحد و در دوره­ دیگر، حجیّت خبر واحد بوده است و تاکنون نظر مشهور، حجیّت خبر واحد است، اما در این منابع از جهت شمول حجیّت خبر واحد نسبت به امور مهمّه، تفکیکی صورت نگرفته است. این نوشتار بر آن است که با توجه به وجود وسائط زیاد در نقل...

حقوق بین الملل عرفی در سلسله مراتب میان منابع حقوق بین الملل از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده و نقش بسزایی در تنظیم روابط بین المللی و همسان سازی سیاست های رفتاری دولت ها با یکدیگر ایفا می نماید. در این بین، چندی است که نقش عوامل غیردولتی و امکان مشارکت مستقیم آن ها در فرایند شکل گیری قواعد عرفی از سوی برخی حقوق دانان به جد پیگیری می شود. گو اینکه در حال حاضر به واسطه رشد و توسعه نقش آفرینی با...

: تمسک به دانسته‌های عرفی بشر در توسعه و فهم عناوین فقهی یکی از راه‌های راه گشا در فقه و پویایی آن است توجه به دانسته‌های عقلایی عرف و فهم اجتماعی از نصوص، یکی از راهکارهای بسیار ضروری است که فقیهان و حقوقدانان برای استنباط، قانونگذاری و تفسیر خطابه‌های شرعی، باید عرف را به عنوان یک داور قلمداد کنند. داوری عرف، تنها به تحقق مصداق خارجی مربوط نمی‌شود بلکه به نوعی به وضع احکام نظر دارد و به پ...