هناک جذور عریقة لتعددیة الفکر فی العالم العربی بما فیها العصر العباسی حیث تبلورت إرهاصاتها فی أفکار متضاربة و أحزاب وشخصیات تتصارع علی السلطة مستغلین الدیانة والقومیة، کما انجبت حیناً افکارا منیرة وحیناً آخر افکارا متکلسة واستمر هذا الحجاج الجدلی فی ابیستمة مدورة و متمحورة حول الذات و تضخم الأنا و رفض «الآخر» فی حلقة ضیقة و خطاب مغلق یدور فی نزاعات علی سلطة، و انتماءاتٍ دینیة وقومیة کما کانت تتبلو...

تستهدف الوجودیة، الإنسان وأصالته مؤکِّدةً سابقَةَ وجود الإنسان علی ماهیته وتجعله مرکزَ عنایتها. أسَّسَها کیرکغور، ومِن روّادها نیتشه، مارتین هایدجر، جان بول سارتر و... وأثَّرَتْ علی الآداب العالَمیة، خاصةً علی الأدب العربی المعاصر وأدباء وشعرائه. صلاح عبدالصبور، الشاعر المصری الحدیث، واحدٌ من الشعراء المُتَأثّرین بها. یری عبدالصبور أنَّ الوجود هو المعطی الأولُ من جانب الله تعالی للبشریة، مُشیراً إلی اهتمام الإنسان بذاته...

لقد تناول المقال دراسة تحلیلیة فی دواوین أحد عمالقة الأدب العربی یعنی یحیی السماوی. ولد هذا الأدیب الفذّ سنة 1949م فی السماوة بالعراق فترعرع فی أسرة شیعیة ملتزمة. فمن هذا المنطلق سار علی درب الحسین7 منذ نعومة أظفاره، فتحمل المشاق ولقی أنواع التعذیب والتشرید لأجل معتقداته السامیة. رغم ذلک توغل الأدیب العبقری فی واحات الشعر والأدب حیث یمکننا القول بأنه شاعر فذّ فی عصرنا الراهن. تناول السماوی مضامی...

ملخص العنوان : جبرا إبراهیم جبرا بین الإبداع الروائی و النقد ( روایه البحث عن ولید مسعود نموذجاً ) ظهرت الروایه العربیه بشکلها المتطور مع تقنیاتها الجدیده فی القرن العشرین . فلذلک تعدّ الروایه بهذا الشکل ، من مظاهر العصر الجدید . و بعد ذلک مع ظهور الروایه و إهتمام الأدباء بها شاهد الأدب العربی فی ساحته النقدیه تحولاً هاما ،و هو ظهور نقد الروایه فی النقد الأدبی . فلذلک بعد تطور الروایه و ظهور الن...

چکیده نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف و قوت تألیفات گذشتگان گردیده، و درنتیجه اجتناب از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، می‌توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی فقط پس از نقدهای سازنده میسر است. بر این اساس و به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی وزارت علوم، تاریخ الأدب العربی فی العصرین المملوکی و العثمانی اثر هم...

إذا تَصَفّحنا الدواوین الشّعریة للعصر الجاهلی وَجدنا أن الشعر الجاهلی مرآة تکشف لنا عن تفاصیل حیاة العرب فی المجالات المختلفة مِمّا یساعدنا أیضا أن نَبحثَ عن العلاقة بین الإنسان والحیوان فی هذا العصر. فما مِن شاعر عربی جاهلی إلا وللحیوان أثر مهم فی شعره، لکنّهم متفاوتون فی هذا المضمار: منهم مَن ولعَ بالصید و ذکر فی طردیاته الخیل والکلاب والطیر و ما تَصیده، و منهم مَن یأتی علی ذکره عندما یشبّه الشجاع بالأسد و ا...

نقد ادبی یکی از شاخه‌‌های پژوهشی در حوزة ادبیات است و از دیرباز توجه خاصی به آن شده و همواره به‌‌منزلة راه‌کار و معیاری برای تحلیل، ارزش‌گذاری، و تصحیح متون ادبی به‌کار رفته است. امروزه، با‌توجه‌به گستردگی و تنوع تولیدات ادبی این شاخه از دانش بشری می‌‌کوشد از بیش‌تر یافته‌‌های علمی برای تقویت توان و تسلط خود در انجام وظایف محوله استفاده کند. نکتة بدیع این‌که، آثار نقدی نیز هراز‌گاهی درمعرض نقد ...

الخلاصة علم ‌العروض هو‌ العلم ‌الوحید الذی ولد متکاملا دون أن یمر بمراحل تطور ونمو، کما قال المؤلف ص 207، وما کُتب فی هذا ‌العلم بعد الخلیل أکثره لتعلیم هذا العلم لطالبیه وشرحَ دوائره التی استنبط الخلیل البحور منها لیُصبح علما سهل المنال حتی یستطیع الشعراء السیرعلی نهجه، فکل ما کتب فی هذا العلم، هو فی ‌الحقیقة تکرار ما کتبه الخلیل، وکلما أنشده الشعراء من شعر فی ‌القرون ‌المتمادیة جاء علی هذا‌ النه...