در این گفتار مدح نبی یا منقبت، به عنوان یکی از انواع ادبی در زبان فارسی و عربی بررسی می شود. ادبیات مذهبی، یکی از گونه های پر کاربرد در ادب فارسی و عربی است که به گونه ای بایسته و در خور مورد توجه علمی قرار نگرفته است. یکی از زیر مجموعه های مهم این گونة ادبی، مدایح نبوی ( منقبت ها) است که از نظر کمیت و کیفیت در هر دو ادب درخور توجه است. در این مقاله، سعی بر آن است که پیشینه و سابقة این نوع ا...

جشن های ایرانی، از دیرباز مورد توجه نویسندگان و شاعران کهن، قرار داشته است. اینکه این آیین ها، که گاهی مقدس و دینی، و گاهی ملی و میهنی نمود پیدا می کنند، به چه صورت در میان اقشار مخلتف جامعه ایران، از روزگاران دور تا کنون، اجرا می شده و می شود، موضوع بسیار گسترده ای است؛ اگر کسی بخواهد، در متون نظم و نثر، از کهن ترین آنها تا جدیدترین شان، موضوع جشن های ایرانی، تنها جشن های «ایرانی» و آداب و رسو...

آشنایی با متون نظم و نثرکهن زبان فارسی وکشف رمزها و اشارات و اصطلاحات و اندیشه های موجود در زبان و بیان شاعران و نویسندگان کهن، حلقه پیوندگذشته و حال قوم ایرانی است و موجب غنا، تحول، تنوع و پویایی ادب فارسی در مقطع کنونی اسث، در راستای همین اندیشه ابیاتی از حدیقه الحقیقه سنا یی مورد بررسی قرارگرفته است. شاعری که آثارش آینه آغاز و انجام رگه های خاص تفکر فرهنگی و اجتماعی و اخلاقی و به تعبیری مجمع...

انسان، تاریخ، فرهنگ و ادب با هم در تعامل اند؛ به گونه¬ای که فهم هر یک از آن¬ها ذهن جستجوگر را به ژرفای دیگری، رهنمون خواهد کرد. هر جامعه¬ای برای خود آداب و رسوم، تاریخ و چهره¬های ماندگار بخصوصی دارد که در مجموع حاصل اجزای گوناگون آن جامعه محسوب می شود. متأسّفانه می¬بینیم که بخشی از این آداب و رسوم و سنّت ها، کم کم از اذهان عموم و مخصوصاً جوانان رَخت بربسته و در حال فراموش شدن است. در چنین وضعیّتی بی...

پایان نامه حاوی پیشگفتار و پنج فصل است . فصل اول حج و قرآن در این فصل آیات حج بررسی و تحلیل شده است . فصل دوم حج و تاریخ در این فصل به 22 کتاب تاریخ مراجعه و حوادث و اتفاقات و تحولات حج و کعبه و تجدید بناهای آن و دیگر امکان متبرکه که در طول تاریخ رخ داده فحص و بحث شده است . فصل سوم حج و سفرنامه ها در این فصل با مطالعه و دقت در 16 سفرنامه مهم که درباره سفر حج و مشاهدات حج رفتگان نوشته شده به نقل...

شعر تعلیمی، یکی از گسترده ترین و دراز آهنگ ترین انواع شعری ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی به صورت مستقل و جداگانه است همانند منظومه ها و داستان ها و قطعاتی که منحصراً به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می پردازد و گاهی هم در میان دیگر آثار ادبی پراکنده است. بدان گونه که گاهی مفاهیم و مضامین اخلاقی، حکمی، مذهبی و پندیات در منظومه های غنایی و حتی حماسی و یا قصاید مدحی به کار رفته که نه تنها جن...

دیوان حافظ چنان با باورهای ملّی در پیوند است که می­توان گفت پس از شاهنامه هیچ اثری در حوزۀ ادب فارسی بیش از دیوان حافظ پرتوافکن روح ایرانی نبوده است. دیوان حافظ از لحاظ لفظ و معنی بی­بدیل، از حیث ادبی پرتوان و از نظر هنری بی­نظیر است. دیوان حافظ، قدرت خارق العادۀ حافظ را در بیان واقعیّت­های عصر خود نشان می­دهد. حافظ با دقّتی فراوان و دیدی موشکافانه مسائل عصر خویش را در می یابد و آن­ها را به گونه­ا...

دوره صفوی یکی از مهمترین ادوار تاریخی ایران قدیم در زمینه ارتباطات خارجی است. در این میان روابط فرهنگی و سیاسی با هند به سبب زمینه‌های کهن تاریخی و اغلب مسالمت آمیز؛ بویژه در حوزه زبان و ادبیات فارسی بسیار برجسته است. نفوذ ادب فارسی در هند تا حدّی بود که آن دیار جز آنکه مأمنی پر برکت و بختگاهی بلند برای شعرا و ادبای ایرانی به شمار می آمد، خود به اندک مدّت خاستگاه گونه‌ای دیگر از ادبیات فارسی شد. ...

یکی از جذّاب ترین آرایه های ادبی «توجیه المحال» است. این آرایه زیبای بدیعی، با سخنان عارفان بزرگی چون بایزید بسطامی و حسین بن منصور حلّاج پدید آمد و آنگاه در شعر سرایندگانی همچون سنایی غزنوی، عطّار نیشابوری و حافظ، جایگاهی استوار یافت. سپس دامنه آن به شعر سبک هندی اصفهانی نیز کشیده شد. برای این آرایه ادبی شاخه هایی مانند: شطح، خلاف آمد عادت، وفاق الضّدین و... می توان نام برد که در دانش منطق از آن ب...