گنوس واژ ه ای است یونانی به معنی دانش و معرفت و گنوستیسیزم به معنی مذهب گنوسی، نا میاست برای برخی مکاتب دینی و آئینی، که نجات انسان را در گرو دستیابی به نوعی معرفتپوشیده و سر ی می دانستند که تنها در اختیار برگزیدگان قرار داشت . این مکاتب از حوالی دو قرنپیش از میلاد تا قرن دوم میلادی در منطقۀ شامات، به ویژه اسکندریه در مصر، فعال بودند وآموزه هایشان به شدت بر الهیات یهودی، مسیحی تأثیر نهاد و توان...

این نوشتار ناظر به معرفی پدران صحرا، اندیشه ها، آموزه ها و ویژگی های عرفانی آنان است. درعرفان مسیحی تعدادی از پدران همانند آنتونی کبیر، پاخامیوس قدیس، یوحنا کاسین، ماکاریوسقدیس، اریجن، شمعون و... به عنوان نمایندگان واقعی رهبانیت به شمار م یروند به گونه ای کهشرح حال و اقوال آنان دائر مدار عرفان مسیحی بوده و هست. از بین آنان آنتونی به عنوان بانیرهبانیت شرق در تعالیم خود تأکید ویژه ای بر گنوسیس (ش...

این جستار در پی بررسی زمینه­ها، علل و پیامدهای حضور پزشکان غیرمسلمان (ذمّی) در دربارهای اسلامی در دوره میانه است. بنابر بررسی آماری کتاب­های تراجم اطباء، نزدیک به نیمی از پزشکان حاذق و مشهور شاغل در دربارهای جهان اسلام، غیرمسلمانانِ مسیحی، یهودی و بعضا صابئی و سامری بودند. نیاز خلفا و درباریان به درمانگر، کمبود پزشکان حاذق مسلمان به نسبت پزشکان غیر­مسلمان، و تساهل و تسامح خلفا و مصونیت نسبی این پ...

هم‌زمان با پیشرفت علم و فناوری در جوامع بشری، در حوزه علوم انسانی نیز تفکرات و اندیشه‌های جدید خصوصاً در حوزه الهیات و کیفیت نزول وحی و متون دینی مطرح شده است. در این میان عده‌ای از اندیشمندان اسلام با تأثیر از علمای یهودی و مسیحی خبط کرده و راه آنان را پیموده‌اند، و کاری که آن‌ها با کتاب تحریف‌شده انجام داده‌اند، ایشان با قرآن که از هرگونه تغییر، تبدیل و تحریف به دور بوده و خدای سبحان تحریف ناپ...

هدف از بررسی کتاب عرفان و فلسفه اثر والتر ترنس استیس (1967)، نقد و تحلیل پیش‌فرض‌ها، خاستگاه و نظریه کتاب در حل تناقض‌آمیز بودن تجربه عرفانی در منطق و ذهنی یا عینی بودن آن است. کتاب حاضر تجربه عرفانی و عرفان را با دیدگاه تجربه‌گرایی فلسفی و مسائل آن پیوند داده است.  تجربه عرفانی در این اثر، تجربه‌ای فراعینی و حتا فراذهنی و ورای منطق است؛ حال آن‌که با طرح نظریه منطق فازی پس از استیس امکان بازنگر...

بررسی زمینه‌ها و خاستگاه ظهور مجموعه‌ای از نوشته‌های کتاب مقدس، موسوم به «نوشته‌های پیش‌گویانه» یا «مکاشفه‌ای» و نقش آنها در تکوین هویت تاریخی، قومی و ملی دو سنت یهودی و مسیحی، گذشته از اهمیت علمی و تخصصی ویژه خود، در فهم روح و جوهره باورهای دینی و اسطوره‌ای غرب معاصر بسیار مدد می‌رساند. این نوشته‌ها نمایانگر هیاتی مرکب از عناصر اجتماعی، سیاسی و عینی عصر نگارش خود و همچنین عناصری از باورهای دین...

هم‌زمان با پیشرفت علم و فناوری در جوامع بشری، در حوزه علوم انسانی نیز تفکرات و اندیشه‌های جدید خصوصاً در حوزه الهیات و کیفیت نزول وحی و متون دینی مطرح شده است. در این میان عده‌ای از اندیشمندان اسلام با تأثیر از علمای یهودی و مسیحی خبط کرده و راه آنان را پیموده‌اند، و کاری که آن‌ها با کتاب تحریف‌شده انجام داده‌اند، ایشان با قرآن که از هرگونه تغییر، تبدیل و تحریف به دور بوده و خدای سبحان تحریف ناپ...

پرسش از تأثیر مدرنیسم در به‌وجود آمدن بنیادگرایی اسلامی دغدغه اصلی پژوهش حاضر می‌باشد. بر همین اساس فرضیه مقاله بدین قرار است که  بنیادگرایی دینی، به معنای کوشش برای احیای ارزش­های دینی، در مقابله با ایدئولوژی­ها و گرایش­های مدرن، واکنشی عمومی و سراسری در قرن بیستم میلادی بوده و در فرهنگ­های مذهبی گوناگون اعم از مسیحی، یهودی و اسلامی پدیدار شده است. تنها ویژگی‌ مشترک‌ و کلان‌ تمامی‌ این بنیادگر...

قرآن فرشتگان را تدبیر‌گر نظام عالم و مظهر توحید افعالی و دارای افعال گوناگون و‌ واسطه‌ی فیض پروردگار معرفی می‌کند. اما عهدین در مواردی مشترک با قرآن و در مواردی به گونه‌ای متضاد و متفاوت با یکدیگر به این امر پرداخته‌اند به گونه‌ای که شناخت درستی از فرشتگان ارائه نمی‌شود. و ازین‌رو، پژوهشگر کوشیده است با رویکردی تطبیقی، از بعد لغوی و تفسیری این مسأله را بررسی نموده و پس از طرح دیدگاههای اندیشورا...

احادیث انبیاء الهی عنوان بخشی از روایات معتبر در منابع حدیثی اسلام است ؛ که بازگوکننده اعتقاد انبیاء الهی، و یا کتب آسمانی پیشین است. این احادیث، که حدوداً هزار حدیث است ، از 34 پیامبر نقل شده و بیشتر آنها از دو پیامبر اولوالعزم موسی و عیسی(علیهم االسلام ) روایت نقلها و روایتهایی است که از منابع غیر اسلامی ، و « اسرائیلیات » شده است. از سوی دیگر غالباً یهودی و مسیحی به منابع اسلامی خصوصاً حدیث و ت...