ماتمکده بیدل قزوینی از جمله مقتل های مهم (به اعتبار دقت در استنادات و تأثیرگذاری بر روی آثار پس از خود) و کم نظیر (از حیث ادبیّت و بلاغت) تاریخ ادب فارسی است. مولاقربان ‌ابن‌ رمضان ‌بادشتی ‌قزوینی رودباری متخلص به بیدل (شاعر و مرثیه‌پرداز سده سیزدهم هجری، زنده به سال 1267 ق) در حدود 1248 ق اقدام به تألیف مقتلی به نظم (در قوالب گوناگون) و نثر (مسجّع) نموده و طی آن، احوال و جریانات حماسه عاشورای سا...

خواجه یوسف همدانی از عارفان بزرگ قرن پنجم هجری است. او یکی از موجدان بزرگ طریقت نقشبندیه و پیشرو طریقت خواجگان و از عارفان صاحب کرامت است و به اعتبار کراماتش از ارتباطات ذهنی خاصی برخوردار بوده است. در این مقاله با استناد به اقدم منابع، به بررسی و نقد و تحلیل زندگی، احوال، آثار، شاگردان، روایات و کرامات او می‌پردازیم.

شوق یکی از احوال عرفانی است که در غیبت معشوق پدید می‌آید و در حضور او باید از بین برود. در متون منظوم و منثور عرفانی، تداوم شوق در عین وصل نیز دیده می‌شود. برخی از عرفا عقیده دارند در وقت وصال و حضور معشوق، شوق افزون و به اشتیاق تبدیل می‌شود. تداوم شوق یا تبدیل آن به اشتیاق در حضور معشوق، ناشی از بی‌پایان بودن سیر فی‌الله، بی‌کرانه بودن جمال معشوق، محدودیت ظرفیّت عاشق و خوف از زوال وصال می‌تواند...

نام "مقامات" در متون عرفانی معمولا با "احوال" همراه شده است و تفکیک این دو مقوله از یکدیگر، با توجه به نظرات متفاوت عرفا، دشوار است. در فرهنگ اسلامی آنچه احوال و مقامات عرفانی نامیده ­شد ابتدا به صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به تدریج در عمل اصحاب و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت و به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شد و خلعت اصطلاحات عرفانی یاف...

The first part of this article includes an analysis and criticism of the way Hamdoun Qassār has been described in the valid writings of Sufism from the beginning of the 4th century to the end of the 13th century. The second part, presenting some biographical facts of him as a Muslim traditionist and jurist, distinctly replies to two questions: i) Whether or not Hamdaun- Qassār can be regarded a...

Ahwāl’ and ‘Maqāmāt’ are the basic concepts in Islamic mysticism. These two terms have more or less been used in the works of Sufis since the third century. The basic question here is who first introduced these two concepts. Some scholars believe that these two were raised by Imam Sadiq (AS) for the first time. This paper, however, claims that Imam Ali bin Hussein’s (AS)...

اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آنها اختصاص پیدا کرده است، وجود احادیثی دربارة منع ایجاد ارتباط بین گردش ستارگان و تأثیر آنها بر سرنوشت بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. در این مقا...

از شاه نصرت‌‌الدین کبود جامه شاعر و امیر نام‌‌آور سدۀ ششم اشعار پراکنده‌‌ای در منابع مختلف باقی مانده است. با وجود سرگذشت جالب و اوج و فرود زندگی وی و تأثیر او در سیاست و ادب روزگار خویش، تاکنون پژوهش دقیق و اطمینان‌بخشی در احوال و اشعار او صورت نگرفته است. منابع مختلف اشارات فراوانی به زندگی سیاسی و ادبی او دارند و این امر ضرورت جست‌وجویی دقیق در زندگی او را الزام می‌کند. به علاوه، از پنج قصید...

با توجه به اینکه علم تصحیح متن در پنجاه شصت سال اخیر پیشرفتهای بسیاری داشته، و ابزار و شیوه‌های جدید در اختیار مصححان قرار گرفته است، انتظار می‌رود متنهایی که اخیراً تصحیح و به جامعه علمی عرضه شده‌اند صحیح و یا حداقل کم‌غلط‌ باشند، با وجود این کم نیستند آثاری که با اغلاط فراوان منتشر می‌شوند. احوال و اخبار برمکیان که در سال 1390 توسط انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر ش...

با توجه به اینکه احیای آثار گذشتگان زبان و ادبیات فارسی، نقشی اساسی در شناخت ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی جامعۀ گذشتۀ ما دارد و نیز با این شناخت می‌توان افق‌های روشنی را به زندگی امروز گشود، نویسنده را بر این داشت تا به گردآوری دقیق و تحلیل و تصحیح اشعار یکی از انسان‌های وارسته و پاک دورۀ صفویه و افشاریه بپردازد. این پژوهش سعی دارد تا پس از شرح احوال زندگی شاعر، نسخه‌های خطی</e...