نظراً للمکانه المرموقه للمعلقات فی الأدب العربی، فضلاً عن استشهاد اللغویین والنحویین والمفسرین بأبیاتها فی العلوم المختلفه اللغویه، وخاصه النحویه والتفسیریه، واحتوائها علی کثیر من الألفاظ الجاهلیه وغریبها، اهتم بها کثیر من الشراح، ومنهم ابن الأنباری فی شرحه «شرح القصائد السبع الطوال الجاهلیات». وانسیاقا من هذا یقوم هذا البحث علی محاوله استخلاص المنهج الذی تمیّز به ابن الأنباری فی کتابه ذاک فی شرح ...

مفتاح العلوم، اثر سراج الدّین ابویعقوب سکّاکی (626__555)، دانشمند نامی ادبیّات عرب، در سدۀ هفتم قمری است. این کتاب یکی از نامی ترین دانشنامه های علوم ادبی رایج روزگار خود است که به شرح دوازده علم از علوم ادبی پرداخته است. بر این کتاب، تاکنون 131 شرح، حاشیه، تلخیص، و مانند آن نوشته شده است. تاکنون 52 نسخۀ خطّی از این کتاب در ایران شناخته شده است که نسخۀ خطّی کتابخانۀ وزیری یزد یکی از دونسخۀ کهن این ک...

کتاب ((نهایه الارب فی معرفه إنساب العرب)) در علم تبارشناسی در معرفی نسب عرب, اثر ارزشمند احمد بن عبدالله قلقشندی (821 ه') است. او فقیه, نسابه, ادیب و شاعر بود و در سن بیست و یک سالگی به مقام اجازه فتوا و تدریس فقه شافعی نایل شد و بعدها با پیوستن به دیوان انشإ, کتاب ((صبح الاعشی فی کتابه الانشإ)) را به خامه کشید و در کنار این دو اثر ادبی و انسابی در سایر علوم نیز کتاب هایی بنگاشت.مقاله حاضر تلاش...

تُعدُ ألفیه ابن مالک من أهمِ المنظومات فی علم النحو ، ووُضِعَ علیها عدّه شروح من أهمِّها شرح ابن عقیل، وشرح الشاطبی، وشرح ابن الناظم الذی أعتمَدَ علیه العلّامه الربیعی فی نظم ألفیتِهِ، والربیعی من العلماء المُعاصرین فی إیران ولهُ عده منظومات فی المنطق، والعقائد، والبلاغه بالإضافه إلی ألفیتِهِ فی علم النحو والتی قمتُ بشرحها بعنوان رساله مُقدّمه فی مرحله الماجستیر، وتتمیّز هذه الألفیه عن باقی المنظومات بتعدُّد الأوزان ا...

تفسیر روض الجنان، از زمره تفاسیر جامع شیعی است که با رویکرد واعظانه، در سده ششم هجری تدوین یافته است. افزون بر اهتمام مفسر ر و ض الجنان در کشف و تبیین مراد الهی در این اثر تفسیری، جایگاه موضوعات علوم قرآنی نیز برجسته و انکارناپذیر است؛ دانش-هایی که توجه و به کارگیری آن ها در تفسیر قرآن نقش مهمی ایفا کرده است. تفسیر ابوالفتوح رازی از این حیث، مانند سایر تفاسیر، ارتباط بین علوم قرآنی و تفسیر را م...

المنهج الوصفی منهج من المناهج العلمیة فی البحث، و یقوم على اتباع خطوات منظّمَة فی معالجة الظّواهر والقضایا. وهو نمط من أنماط التفکیر العلمی و طریقة من طرق العمل یُعتَمَد من أجل تنظیم العمل العلمی والدّراسة والتحلیل لبلوغ الأهداف المطلوبة من البحث. و یمتاز عن باقی المناهج بتتبعِه للظاهرة المدروسة بالاستناد إلى معلومات تتعلق بالظّاهرة، فی زمن معیّن أو فترات زمنیة مختلفة، للنّظرِ إلیها فی أبعادها المختلفة وتط...