پویایی و تحولات جمعیت در گذر زمان بستری را فراهم می سازد تا برای مدیریت و برنامه ریزی مناسب تر کشور هر از چندگاهی تغییراتی در تقسیمات سیاسی و جغرافیایی ایجاد شود. به دنبال این تغییرات، همانندسازی جمعیت در محدوده های جدید امری اجتناب ناپذیر است. در ایران هر ساله با ترکیب چند واحد جغرافیایی کوچک یا تفکیک واحدهای جغرافیایی بزرگ به واحدهای کوچک تر و الحاق بخش هایی از آن به واحدهای دیگر تعدادی شهرست...

تقسیم بندی جهان به بخش های مختلف، از مسائلی است که با آغاز زندگی اجتماعی بشر در گوشه و کنار جهان شروع شده است و هنوز هم ادامه دارد. قدیمی ترین تقسیم بندی ها دارای جنبه اسطوره ای و افسانه ای است که از حدود اطلاعات جغرافیایی یا معتقدات مذهبی و قومی پیشینیان خود حکایت می کند. در سنت ایرانیان باستان، تقسیمات جغرافیایی متنوعی مشاهده می شود. هر کدام از این تقسیمات، در ذکر مناطق جغرافیایی، از آرایشی خ...

تعیین حدود مناطق جغرافیایی در ادوار مختلف تاریخی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مرزبندی های سیاسی – جغرافیایی گاه بر اتفاقات تاریخی اثر گذارده است. از این رو تعیین حدود یک ایالت یا منطقه، رسالتی بر تاریخ نگاران و مورخان است. مغستان از جمله نواحی خاص جغرافیایی است که حدود آن در منابع به طور دقیق مشخص نگشته است. غالب منابع و تحقیقات جدید، مغستان را تنها حاشیه ساحلی می دانند. این مقاله در صدد است ...

سیستم­های اطلاعات جغرافیایی (GIS) اوایل دهه 1960 برای اولین در کانادا مطرح شد واز آن تاریخ به بعد روز به روز برطرفداران آن افزوده شد و در دهه 80 جنبه جهانی پیدا کرد.  هم اکنون مؤسسات بزرگ و حتی شرکتهای کوچک که شمار کارکنان آنها از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی­ کند، یا سیستم­ های اطلاعات جغرافیایی ملی و فراگیر نموده ­اند تا بتوانند اطلاعات ...

در حال حاضر سیستم­های اطلاعات جغرافیایی ((GIS بسته­های نرم افزاری سودمندی هستند که در آن­ها، بسیاری از ابزارها و مدل­ها برای کاربربه همان اندازه­ای عجیب است که کارخانه مونتاژ ماشین­های ربات برای یک کارگر ساده (بارو، 1991 میلادی) اصطلاحات نا آشنا، استفاده از GIS را محدود می­نماید و کاربر را از این نکته غافل می­سازد که مجموعه داده­ها حاصل یک فرآیند و درازمدت است که به مقدار زیادی قابلیت استفاده ا...

در این مقاله سعی شده است تا نحوه تدوین کتاب درسی و مطالعات جغرافیایی با توجه به روشها و ابزارهای مورد استفاده بررسی شود. در دوره باستان در مطالعات جغرافیایی از ریاضیات و هندسه بهره گرفته می‌شد؛ اما در قرون وسطی به علت نگرش ارسطویی و بطلمیوسی و تسلط مسیحیت کلیسایی، استفاده از روشهای کمّی جای خود را به تخیلات داد. از قرن هفدهم تا دهه‌های 1950 و 1960 جغرافیا تحت تأثیر مکتب جبرگرایی جنبه توصیف...

فضای خاص حاصل از کنش متقابل نیروهای گوناگون و متنوع طبیعی و انسانی در یک بافت مکانی معین چشم انداز جغرافیایی نامیده می شود. مشاهده چشم اندازها می تواند نگرش جغرافیایی را در راستای شناخت روابط بنیادین انسان و محیط و تحلیل چگونگی بافت فرهنگی بر ساختار طبیعی ارائه دهد. اما استفاده از چنین دیدگاهی در تبیین و تحلیل فضاهای جغرافیایی و در راستای بهینه سازی فضاها و توسعه پایدار جوامع، نیازمند شناخت مفا...

در متون جغرافیایی دورۀ اسلامی، اعم از جغرافیای توصیفی و جغرافیای ریاضی، در انتخاب خط استوا به عنوان مبدأ عرض جغرافیایی اتفاق نظر وجود دارد اما مبدأ طول جغرافیایی گاه به‌پیروی از هندیان «قبة الأرض» و گاه به‌پیروی از یونانیان «جزایر خالدات» در نظر گرفته می‌شده است. علاوه بر این ملاک تقسیم‌بندی بخش آباد زمین به اقلیم‌های هفت‌گانه طول ساعات بلندترین روز سال است که به عرض جغرافیایی مربوط است. از این...