چکیده: قاعده ی «البینه علی المدعِی و الیمین علی من أنکر» بیانگر آن است که هر کسی در جریان دادرسی مدعی امری گردد، باید ادعای خود را به اثبات برساند. در دعاوی حقوقی چنین تکلیفی ابتدائاً متوجه مدعی (خواهان) است و چنانچه دفاع مدعی علیه (خوانده) به صورت ادعا مطرح شود، تکلیف از دوش خواهان برداشته شده و بر عهده وی قرار خواهد گرفت؛ که از این وضعیت به « انقلاب دعوا » تعبیر می شود. اما در دعاوی کیفری راجع...

پژوهش حاضر به بررسی براهین اثبات وجود خدا که در کلام دو امام معصوم حضرت امام علی و امام رضا ـ علیهما السلام ـ به کار رفته می پردازد تا میزان استفاده ی دو امام و نیز شباهت ها و تفاوت ها در شیوه ی استفاده ی دو امام مشخص گردد. البته وقتی گفته می شود «برهان»، نباید انتظار داشت که در اغلب موارد، براهین کاملی که از صغری و کبری تشکیل شده باشند در کلام دو امام یافت شود، بلکه شاید چنین موردی به صورت ک...

آن چه در این نوشتار ملاحظه می کنید، مسأله وجود خداست. یعنی ما در پی آن هستیم که ببینیم آیا براهین اثبات وجود خدا برحقند یا ادله نافی وجود خدا. با توجه به این که این پایان نامه ترجمه و ارزیابی بخشی از کتاب درآمدی بر فلسفه دین است، براهینی که از آن ها در این کتاب بحث می شود عبارتند از: براهین خداباوری شامل: 1- برهان وجود شناختی که در آن از مفهوم به وجود خدا پی می بریم. تقریر های مختلف این برها...

بررسی راه های شناخت امور فطری از موضوعاتی است که مورد توجه برخی از اندیشمندان مسلمان و فیلسوفان غرب قرار گرفته است. دکارت «وضوح و تمایز» را  نشانۀ اصلی فطری بودن، و جان لاک اجماع عام،  وجدان اخلاقی و اقتضای رحمت و مهربانی خدا را از جمله راه هایی دانسته است که دیگران برای اثبات فطریات به آن تمسک جسته اند. اندیشمندان مسلمان برای اثبات فطریات به چهار روش تمسک می جویند: شیوۀ تجربی ـ تاریخی، شیوۀ عق...

دکتر مهدی حائری از جمله فیلسوفان مسلمانی است که برهان وجودی را معتبر می‌داند. وی تقریر آنسلم را قبول دارد اما تقریر دکارت را نمی‌پذیرد و انتقادات گوناگونی به آن وارد می‌کند، مانند اینکه دکارت، ذات و ماهیت خدا را مغایر با وجود او می‌داند؛ در حالی که ماهیت خدا عین وجود او است. همچنین دکارت ضرورت وجود، برای خدا را همانند ضرورت‌های ریاضی دانسته است. این مقایسه درست نیست زیرا ضرورت‌های ریاضی، وجود م...

چکیده جارالله زمخشری معتزلی از مفسران و متکلمان تأثیر گذار در قرن ششم هجری بوده‌است. و با نگارش تفسیر کشاف بسیاری از آیات الهی را تبیین و روشن نموده‌است. معرفی اندیشه‌های کلامی و تفسیری این اندیشمند بزرگ می‌تواند قدمی در راه آشنایی با فرهنگ و معارف اسلامی تلقی گردد. با بررسی دیدگاه‌های این مفسر،معلوم گردید با رویکرد عقلی مباحث خداشناسی را مورد تحقیق قرار داده‌ است. زمخشری عقل را در دستیابی به ا...

مقاله حاضر دیدگاه علامه اقبال لاهوری[i]را در باره خدا را مورد بررسی قرار می دهد. از نظر او خدا در اسلام هم بصورت متشخص و هم غیرمتشخص مطرح است و چنین تصوری از خدا هم تامین کننده نیاز متدین بوده و هم پاسخگوی کنجکاوی فکری فیلسوفان است. مک تاگارت متاثر از هگل حقیقت نهایی را مطلق می دانست و معتقد بود مطلق را نمی توان "من" یا "خود" نامید ولی اقبال با چنین نگاهی به حقیقت نهایی موافق نبود. اقبال همچنین...

خداباوری در غالب انسانها بر اساس فطرت و عقل و آموزه­های ادیان الهی، همواره بوده است. عده­ای با این باور که اعتقاد به خدا ریشه در ترس، جهل و یا وهم داشته، راه الحاد را در پیش گرفته­اند. در این میان ریچارد داوکینز زیست­شناس معاصر، اعتقاد به وجود خدا و امر ماورای طبیعت را یک پندار و توهّم می­داند. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که اصولا چه عواملی موجب سوق داوکینز به این رویکرد شده است و از نظر حدیثی...

در موضوع توانمندی رسول خدا (ص) بر خواندن و نوشتن یا عدم توانایی آن حضرت، از دیرباز اختلاف نظر بوده است. بسیاری گفته اند آن حضرت تا پایان عمر خواندن و نوشتن نمی دانسته است. این کسان برای اثبات ادعای خود به واژة امّی و امیین استدلال کرده اند که در فرهنگ لغت به فرد بی سواد معنی شده و در قرآن دربارة پیامبر (ص) به کار رفته است و صلح حدیبیه را دلیل آورده اند. استدلال این کسان از چند جهت باطل است. در ب...

چکیده با یک نظرکلی و فراگیر بر تاریخ تفکر بشری می توان به این مهم دست یافت که بشر از ابتدای پیدایش، بر اساس فطرت جستجوگر خود همواره در پی کشف منشأ هستی در تلاش و تکاپو بوده است و در هیچ برهه از تاریخ، بحث از وجود خدا، از زندگی بشر، بکلی محو نشده است.آثار فلاسفه والهی دانان مشحون از برهانهای در اثبات وجود خدا است ولی در عین حال همان متفکران و اندیشمندان در عباراتی دیگر وجود خدا را برهان ناپذیر ...