ابن عربی به لحاظ «سر القَدَر» جبر را و به لحاظ «سرّ سرّ القَدَر» تفویض را نفی می­کند. به عقیدۀ او هر کاری از جهت ایجاد و اظهار، به خدا برمی­گردد و از جهت قابلیت و قبول به انسان. تفکیک جهت ایجاد از جهت قبول در سخنان محیی الدین و پیروان وی، بر مبنای تقسیم جهات فاعلی است به ایجادی و قابلی، نه بر اساس جداسازی جهات فاعلی از جهات قابلی محض؛ و نه به معنای فاعلیت طولی و استناد کارها به فاعل قریب و بعید. از م...

یکی از کتبی که از قرون گذشته تاکنون، همچنان مورد توجه شاعران و نویسندگان ودانشمندان و ادب دوستان بوده است اثر بنام و ماندگار فردوسی است. از زمانی که این اثر سترگ به نظم درآمد و در اختیار اهل علم وادب قرار گرفت، طرفداران زیادی پیدا کرد. افراد زیادی از آن نسخه برداری کرده، از این طریق نسخه های مختلفی را از شاهنامه فراهم کرده و در اقصی نقاط سرزمین ایران پراکنده نمودند و به طرق مختلف به نسلهای بعدی...

«منهاج البلغاء و سراج الأدبا» ی حازم قرطاجنی را می­توان یکی از تأثیرگذارترین آثار در بلاغت و نظریّة شعر عربی به شمار آورد. اگرچه حازم در محیطی متأثّر از فلسفة ابن رشد پرورش یافته و با یک واسطه شاگرد او نیز به حساب می­آید، امّا او در این کتاب - که سبکی فلسفی بلاغی دارد- در پایه گذاری و بیان نظریّة شعر عربی کاملاً متأثّر از ابن سیناست. او در کتاب خود بی آنکه نامی از ابن رشد ببرد، بارها عبارات ابن سینا ...

در سطح موسیقایی استفاده از خوش آهنگ ترین اوزان شعر فارسی، یعنی بحر هزج، رمل و مضارع با بسامد بالا و تمایل به اوزان دوری برای افزایش آهنگ غزل استفاده از حداکثر توان قافیه به عنوان تقویت گر موسیقی کناری و افزاینده موسیقی درونی شعر از طریق ساخت جناس با سایر کلمات بیت، ایجاد تناسب و تقابل با قافیه در غزل از ویژگی های غزل دو شاعر است. در س.0طح زبانی کاربرد تنها 17 درصد واژگان عربی رایج و بومی شده ی ...

  در معنای اعجاز قرآن وجوه متعددی، هم به لحاظ ظاهری و هم از حیث محتوایی بیان کرده‌اند. یکی از مهمترین جنبه‌های نظم موسیقایی قرآن کریم، ضرب‏آهنگ یا موزون بودن عبارات آن است که در کنار جاذبة معنایی و محتوایی قرآن بر زیبایی آن ‏افزوده و سبب کشش و جذبۀ مضاعف آن می‏شود. آن‏چه به نحو تفصیلی برای نخستین بار در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، عبارات موزونی است که وزن آن‏ها ق...

بخش عمده ای از تحقیقات ادبی دربارة مثنوی لیلی و مجنون نظامی، به شرح ابیات و معنی لغات ـ چه شرح کامل و چه گزیده ـ اختصاص دارد.در این مقاله ابتدا به معرفی و نقد ساختاری و محتوایی شرح ها پرداخته شده و سپس ریشه های اختلاف نظر شارحان، در سه حوزه زیر، با ذکر مثال هایی از ابیات لیلی و مجنون، تبیین و تحلیل شده است:الف) واژگان؛ گاه اختلاف نظر شارحان در معانی حقیقی و استعاری واژه ها و یا حقیقی یا استعاری...

رضی الدین عبدالله بن محمد، معروف به امامی هروی، ادیب و شاعر قرن هفتم هجری قمری، معاصر سعدی و مجد همگر و ملک الشعرای دربار قراختاییان کرمان بوده است. علاوه بر شعر و علوم بلاغی، در ادبیات عرب و علوم عقلی از سرآمدان روزگار خود بود و رساله ای به عربی در شرح قصیده ذوالرمه (شاعر معروف عرب د 117 ق) دارد. دیوان این شاعر، فقط یک بار، آن هم در 1343 شمسی به کوشش همایون شهیدی از سوی انتشارات علمی چاپ شده ا...

نامزدهای انتخاباتی جهت دستیابی به اهداف خویش و جلب نظر مخاطبان از تدابیر کلامی ویژه ی خود بهره می جویند. از جمله ی این تدابیر کلامی می توان به عبارات احتیاط آمیز و تشدید کننده اشاره نمود. این عبارات با هدف افزایش یا کاهش میزان تعهد، ابهام، وضوح، تحکیم یا تضعیف هم بستگی در کلام به کار می روند. با وجود این که این تدابیر نقش بسزایی در گفتار سیاسی دارند، مطالعات بین زبانی اندکی به نقش تشویقی آن ها ...

استفاده از مفاهیم و تعلیمات قرآنی یکی از شیوه‌هایی است که از دیر باز شاعران و نویسندگان پارسی زبان برای اعتبار بخشیدن و غنای سخن خویش از آن بهره برده‌اند. حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین شعرای ایران در قرن چهارم هجری است ‌که از مفاخر ایران و جهان به شمار می‌آید. اثر گران‌سنگ او شاهنامه از دیرباز مورد توجه نویسندگان و منتقدین قرار گرفته است. با توجه به هدف والای حکیم توس مبنی بر پا‌سداشت ز...

تحقیق حاضر، شرح 108 بیت از شواهد شعری به کار رفته درمعجم الفاظ قرآن کریم راغب اصفهانی از ریشه «أب» تا «حظر» است که نکات صرفی ونحوی را به صورت مختصر بیان می دارد هم چنان که به بیان علت استشهاد به این ابیات می پردازد ودر کنار آن به سراینده ابیات اشاره می کند هم چنین ابیات ناقص را به صورت کامل ذکر می کند. مولف برای روشن ساختن معانی ایات، شعرهای دوران جاهلی واموی وعباسی استشهاد جسته اما به شرح آن ن...