کلیدواژه¬ها: ساسانیان، آل بویه، فارس، خلیج فارس، راه های فارس، تجارت فارس چکیده ایالت فارس در تقسیمات اداری ایران در دوره ساسانیان و همچنین در قرون نخستین اسلامی یکی از مهم ترین ایالت های پس کرانه ای خلیج فارس محسوب می شد که نقشی مهم وتأثیر گذار در تحولات سیاسی و اقتصادی در منطقه داشت.ایالت فارس از طریق یک شبکه جاده ای وسیع به خلیج فارس منتهی می گردید. بنادری که در حاشیه خلیج فارس قرارداشتند،...

با افول مدرسه کلامی امامیه در کوفه از نیمه سده سوم هجری، گروهی از متکلمان امامی و معتزلیان شیعه شده که چندان به نام شناخته نیستند، نمایندگی کلام امامیه را بر عهده گرفتند و با گرایش به اندیشه های معتزله از کلام امامیه در دوران حضور فاصله گرفتند. این پژوهش با تکیه بر مقالات الاسلامیین ابوالحسن اشعری ـ تألیف دهه آخر سده سوم ـ برخی از اندیشه های کلامی این جریان فکری را بازیابی کرده و رویکرد متکلمان...

این مقاله به تمایز سه نوع رویکرد قابل تشخیص در ابیات حافظ نسبت به مسئله وجود می پردازد که عبارتند از: 1- رویکرد معرفت شناختی(اپیستمولوژیک )2- رویکرد وجودشناختی (انتولوژیک)3- رویکرد وجودی بشری(اگزیستنسیل). از آنجا که حافظ، وارث دو نوع عرفان برآمده از فرهنگ اسلامی (عرفان عراق و خراسان)یکی ازمشرق و دیگری از ساحت غرب جهان اسلام(عرفان ابن عربی)می باشد مدعای مقاله برآن است که در عین وحدت زیربنایی ...

ابوالحسن علی جَزنائی،از مشاهیر مورخ مغربی دربار مرینیان است که با نگارش کتاب جَنی زَهرةِ الآس فی بناءِ مدینةِ فاس یکی از مهمترین نوشته های تاریخ محلی فاس را پدید آورد.  این پژوهش به بررسی وتحلیل مطالب،شیوه تدوین ،اسلوب نگارش و منابع مورد استفاده جزنائی در این کتاب پرداخته و سرانجام این اثر را با دیگر تاریخ محلی فاس به نام الانیسُ المُطرِب بروض القرطاس فی اخبار ملوکِ المَغرب و تاریخ مدینة فاس مقایسه می کند...

کشف المحجوب ابوالحسن علی بن عثمان جلّابی هجویری غزنوی، نخستین متن مستقلّ صوفیانه به زبان فارسی، حاوی اطّلاعات ارزشمندی در مسائل مختلف تصوّف است. ازآنجاکه یکی از محوری ترین مسائل مطرح در پی بردن به نظرگاه ها و ترسیم جهان نگری و حتّی روان شناسی روحی و عرفانی صوفیان، بررسی تأویلات و تفسیرات ایشان از آیات و احادیث و اقوال مشایخ و نیز نحوة تفسیر هستی و پدیده های طبیعی است، در این مقاله تلاش شده تا سازکار...

ابوالحسن علی بن حسین مسعودی(د. 345هـ)، گزارشی را در دو اثر معروفخود، مروج الذهب و التنبیه و الاشراف، آورده که طبق آن ایرانیان باستان، من جمله ساسان بن بابک با هدایایی به زیارت کعبه می رفته اند. بر اساس این روایت، نام چاه زمزم نیز از زمزمه ایرانیان اقتباس شده است. این مقاله با بررسی نکات اساسی روایت مسعودی، به مقایسه آن با روایاتی که در منابع دیگر درباره تاریخ ایران و تاریخ مکه پیش از ظهور اسلام...

در گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی از شاعران پارسی و تازی مرثیه سروده اند و هرکدام در چه مرتبه و جایگاهی قرار دارند. مبنای کار در این مقاله، مقایسۀ مرثیۀ خاقانی در مرگ فرزندش رشی...

جماعتی که امروز به اهل سنت شناخته می شوند و اکثریت مسلمانان را تشکیل می دهند، تا قرن سوم هنوز از نظر اعتقادی صورت بندی روشنی نداشتند و با این نام شناخته نمی شدند. ابوالحسن اشعری نخستین اندیشمندی بود که توانست بنیان های فکری - اعتقادی پراکنده این گروه را  سامان بخشد و صورت بندی کلامی منسجمی از آن ارائه دهد. پیش از او البته شافعی توانسته بود روش شناسی فقه اهل سنت را پایه گذاری کند؛ ولی اعتبار آن ...

تاریخ بیهق اثر ابوالحسن علی بن زید بیهقی، معروف به ابن فندق، یکی از مهم‌ترین تواریخ محلّی ایران است. این اثر همان‌گونه که از نامش برمی‌آید، تاریخ ناحیه بیهق (سبزوار کنونی) و شرح احوال بزرگان و نامداران آنجاست. موضوع این کتاب جغرافیای تاریخی است که بسیاری از زوایای تاریک ناحیه بیهق و بخشهایی از خراسان آن روزگار را روشن می‌سازد. این کتاب که نخستین بار به کوشش احمد بهمنیار در سال 1317 خورشیدی به چا...

چکیده ندارد.